دانلود تحقیق- مقاله-پروژه-کارآموزی
مرجع کامل خرید و دانلود گزارش کار آموزی ، گزارشکار آزمایشگاه ، مقاله ، پروژه و پایان نامه های کلیه رشته های دانشگاهیدانلود تحقیق- مقاله-پروژه-کارآموزی
مرجع کامل خرید و دانلود گزارش کار آموزی ، گزارشکار آزمایشگاه ، مقاله ، پروژه و پایان نامه های کلیه رشته های دانشگاهیمقاله بررسی کنترل کیفیت در رشته مدیریت صنعتی
| دسته بندی | مدیریت |
| بازدید ها | 25 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 56 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 45 |
مقاله بررسی کنترل کیفیت در رشته مدیریت صنعتی در 45 صفحه ورد قابل ویرایش
کنترل کیفیت
اهداف یادگیری :
بعد از کامل کردن این فصل شما باید قادر باشید:
1- اجزای فرآیند کنترل را لیست کنید و به طور اختصار شرح دهید.
2- شرح دهید که چطور نمودارهای کنترل ، برای کنترل فرآیند و مفاهیمی که تحت کاربرد آن قرار گیرند به کار برده می شوند.
3- نمودارهای کنترل را به کار برید و آنها را توضیح دهید.
4- تست‌ها متوالی را برای چک کردن خروجی فرآیند غیر تصادفی به کار برید.
5- به توانایی فرآیند دسترسی پیدا کنید
خلاصه ای از فصل :
مقدمه
بازرسی
- چه مقدار بازرسی کنیم و چندبار
- کجای فرآیند را بازرسی کنیم
- بازرسی متمرکز در برابر بازرسی on – site
- کنترل فرآیند آماری
- فرآیند کنترل
- تغییرات و کنترل
- نمودارهای کنترل
- نمودارهای کنترل متغییرها
- نمودارهای کنترل صفات
- بررسی های مدیریتی در حدود نمودارهای کنترل
- تست های اجرایی
- قابلیت و توانایی فرآیند
- تحلیل قابلیت و توانایی
- بهبود قابلیت و توانایی فرآیند
تابع هزینه Taguch
Newchip : خط نمادها ممکن است خطاهای داروئی را در بیمارستان ها متوقف کنند
- محدودیت های شاخص های قابلیت و توانایی
- استراتژی عملیات
- خلاصه
- عبارت های کلیدی
- حل المسائل
- بحث و مروری بر سوالات
- تهیه فهرست موجودی
- تمرینات فکری مهم
- مسائل
- موارد : شرکت Toys
- ابزارهای Tiger
- تور عملیات ها :
انتخاب فهرست مراجع و مطالب خواندنی بیشتر
- تکمیل : نمونه برداری ( برای قبول یا رد ) یا نمونه برداری پذیرشی
این فصل کنترل کیفیت را شامل می‌شود . هدف از کنترل کیفیت است که اطمینان دهد فرآیندها در حالت قابل قبول انجام می شوند. شرکت ها اینرا را از طریق نظارت بر خروجی فرآیند و با استفاده از تکنیک های آماری انجام می دهند. کنترل کیفیت ، فرآیندی است که خروجی را نسبت به یک استاندارد اندازه گیری می‌کند و زمانی عمل می‌کند که خروجی استانداردها را برآورده نکند. اگر نتایج قابل قبول باشند پس هیچ عمل اضافی نیاز نیست . نصب نتایج غیر قابل قبول برای اقدامات صحیح می باشند.
مقدمه :
کیفیت تضمین می‌کند که در اصل متکی به بازرسی آیتم های از قبیل تولید شده است و این بعنوان نمونه برداری پذیرش اشاره می‌شود . این نمونه برداری در قسمت تکمیلی فصل شرح داده خواهد شد. تلاش های کنترل کیفیت که طی تولید روی می دهند بعنوان کنترل فرآیند آماری اشاره می شوند و ما اینها را در بخش های بعدی بررسی خواهیم کرد.
بهترین شرکت ها برکیفیت طراحی در فرآیند تاکید می‌کنند از اینرو به مقدار زیادی نیاز به بازرسی یا تلاش های کنترل را کاهش می دهند . همانطور که ممکن است پیش‌بینی کنید . سازمان های تجاری مختلف ، در مراحل مختلف این فرآیند ارزیابی می باشند: حداقل تصاعد مربوط به بازرسی می‌باشد . بسیاری دیگر به یک زمینه متوسط را نشان می دهند که مربوط به کمی بازرسی است و به مقدار زیادی به کنترل فرآیند می پردازد.
حداکثر تصاعد در سطح ذاتی کیفیت بدست آمده است که به اندازه کافی بالا است بنابراین می‌تواند مانع از فعالیت های بازرسی عمده فروشی و فعالیت های کنترل فرآیند – از طریق جلوگیری از خطا – شود . و این هدف نهایی است . شکل 1/10 این مراحل تضمین کیفیت را نشان میدهد .
بازرسی :
بازرسی یک فعالیت ارزشیابی است که کالاها و سرویس ها را نسبت به یک استاندارد مقایسه می‌کند. بازرسی می‌تواند در 3 مورد زیر روی دهد: قبل از تولید – حین تولید و بعد از تولید .
منطق تطبیق ارزیابی قبل از تولید اینست که اطمینان میدهد ورودی ها قابل قبول می باشند . و منطق تطبیق ارزیابی حین تولید – اطمینان میدهد که تبدیل ورودی ها به خروجی ها ، در حالت قابل قبول ادامه می یابد . و منطق تطبیق ارزیابی خروجی است که اعتبار نهایی تطبیق را قبل از عبور کالا به مشتری ایجاد می‌کند .
بازرسی قبل و بعد از تولید اغلب مربوط به شیوه های نمونه برداری پذیرش است. کنترل در حین فرآیند تولید بعنوان کنترل فرآیند اشاره می‌شود . شکل 2-10 مروری بر این موضوع را نشان میدهد که در کجا این 2 شیوه – در فرآیند تولید – بکار برده می شوند.
برای تعیین اینکه آیا فرآیند بعنوان مقصود عمل می‌کند که دسته یا مقدار زیادی از مواد خام یا محصولات نهایی – نسبت به درصد از کالاهای معیوب بیشتر نمی باشند ، لازم است که به طور فیزیکی حداقل برخی از آیتم ها را بطور پرسشی بررسی کنیم هدف از بازرسی اینست که اطلاعاتی را درباره درجه ای که آیتم ها نسبت به استاندارد تطبیق داده می شوند را فراهم می‌کند. موضوعات اساسی شامل موارد ذیل می باشند:
1- چه مقدار باید بازرسی کرد و چندبار.
2- در چه مرحله ای از فرآیند ، بازرسی باید روی دهد.
3- آیا بازرسی به صورت متمرکز است یا در یک موقعیت on- site است.
4- آیا باید صفات را بازرسی کرد ( یعنی تعداد زمان هایی که گاهی اوقات روی می دهند را به حساب آورد .) یا متغییرها را بازرسی کرد ( یعنی مقدار ویژگی ها و صفات را اندازه گیری کرد. )
مثلا بررسی کنید که بازرسی در مرحله میانی در ساخت کامپیوترهای شخصی است. چون هزینه های بازرسی ، اغلب قابل توجه می باشند پس سئوالات معمولاً در این خصوصی بوجود می آیند که آیا لازم است هر کامپیوتر را بازرسی کرد یا نمونه کوچکی از کامپیوترها کافی است . همچنین ، اگرچه بازرسی ها می توانند در مراحل بیشماری در یک فرآیند تولید انجام شوند ولی بطور کلی این هزینه مؤثر نیست که موجب بازرسی ها در هر مرحله می‌شود . بنابراین سئوالی که بوجود می آید اینست که کدام مرحله باید برای بازرسی ها طراحی شود. چون این مراحل مشخص شده اند پس مدیر باید تصمیم بگیرید که آیا کامپیوترها را از خط تولید بردارد و آنها را به آزمایشگاه ببرد
کنترل فرآیند آماری
کنترل کیفیت مربوط به کیفیت انجام یک فرآیند است: آیا خروجی یک فرآیند با مفهوم طراحی مطابقت دارد . در پایان مدیران کنترل فرآیند آماری را برای ارزیابی خروجی فرآیند به کار می برند تا مشخص کنند که آیا از نظر آماری قابل قبول است یا نه . به همین منظور ، آنها نمونه های دوره ای فرآیند را انتخاب می‌کنند و آنها را با استاندارد از پیش تعیین شده مقایسه می‌کنند.
یک ابزار مهم در کنترل فرآیند آماری ، چارت کنترل است . چارت کنترل یک نقشه زمان بندی شده از آمارهای نمونه نمایش است، مثل میانگین نمونه گیری ها که از یک فرآیند مداوم بدست می آید. این چارت محدودیت های زیاد و کم دارد و اصطلاحا محدودیت های کنترل نامیده می‌شود. این محدودیت ها ، دامنه قابل قبول تغییر ( تصادفی ) را برای آماری های نمونه گیری ها مشخص می‌کنند . یک چارت کنترل کننده در شکل 4/10 نشان داده شده است . هدف از چارت کنترل اینست که خروجی فرآیند را کنترل ( یا نظارت ) می‌کند و مشاهده می‌کند که آیا این خروجی تصادفی است یا نه . شرط لازم ( نه کافی ) برای فرآیندی که تحت کنترل یا ثابت پنداشته می‌شود . برای تمام داده هایی نیز به حساب آورده می‌شود که بین محدوده های بالاتر و پائین تر کاهش می یابند . در نتیجه داده هایی که در خارج از این محدوده کاهش می یابند بعنوان شواهدی انتخاب می شوند که فرآیند تصادفی نیست و بنابراین فرآیند – تحت کنترل نیست . چنانچه این خروجی اتفاق روی دهد فرآیند تا زمان درک و تصحیح علت تغییرات غیر تصادفی متوقف می‌شود . ضرورت کنترل فرآیند آماری اینست که اطمینان بدهد خروجی فرآیند تصادفی است پس خروجی بعدی نیز تصادفی خواهد بود.
فرآیند کنترل
نمونه برداری و عمل تصحیح ، فقط بخشی از فرآیند کنترل است. بنابراین کنترل مؤثر نیاز به مراحل زیر دارد:
مشخص کردن : اولین مرحله به این معنا است که جزئیات را به اندازه کافی درباره آنچه که باید کنترل شود. مشخص و شرح میدهد. مثلا کافی نیست که به سادگی به یک سطح رنگ شده اشاره کنیم . زنگ می‌تواند برخی از ویژگیهای مهم مثل ضخامت سختی و مقاومت در برابر کم رنگ شدن یا خراشیده شدن را داشته باشد. ویژگیهای مختلف ممکن است نیاز به روش های مختلف برای اهداف کنترل داشته باشد.
اندازه‌گیری : تنها آن ویژگیهایی را می‌تواند به حساب آورده شوند یا اندازه گیری شوند که برای کنترل انتخاب شوند. بنابراین مهم است که بررسی کنیم چطور عمل اندازه گیری انجام می‌شود.
مقایسه کردن : بایستی استانداردی از مقایسه وجود داشته باشد تا بتواند برای ارزیابی اندازه گیری ها به کار برده شود . این استاندارد مربوط به سطح کیفیتی است که درک می‌شود .
ارزیابی کردن : اندازه گیری باید تعریفی را درباره خارج از کنترل بیان کند. حتی فرآیندی که عمل می‌کند مثلا باید درباره خروجی ایی مطرح نشود که دقیقا با استاندارد مطابقت دارد . و این به طور همزمان به دلیل تغییرات طبیعی ( یعنی تصادفی ) است که در تمام فرآیندها به صورت دستی یا ماشینی وجود دارد و مقدار خاصی از تغییر – در آن – غیر قابل اجتناب است . عمل مهم کنترل کیفیت اینست که بین تغییرپذیری غیر تصادفی و تغییرپذیری تصادفی تفاوت ( و تمایز ) قائل می‌شود چون تغییرپذیری غیر تصادفی به این معنا است که فرآیند خارج از کنترل است .
تصحیح : وقتی فرآیند ، خارج از کنترل بررسی می‌شود ، عمل تصحیح باید انجام شود. و این مربوط به تحت پوشش قرارندادن ، تغییرپذیری ، غیرتصادفی ( مثلا تجهیزات فرسوده ، متدهای غلط ، ناتوانی برای پیروی از شیوه های خاص ) و تصحیح آن می‌باشد.
کنترل نتایج: به منظور اطمینان از این موضوع که عمل تصحیح مؤثر است ، خروجی فرآیند باید در مدت زمان کافی نظارت و کنترل شود تا اثبات کند که مشکل رفع شده است.
به طور خلاصه ، کنترل از طریق ارزیابی بخش کالاها و سرویس ها بدست می آید – بعد با نتایج از پیش تعیین شده استاندارد مقایسه می‌شود – سپس این ارزیابی از طرف استاندارد حرکت می‌کند – بعد عمل تصحیح انجام می‌شود وقتی که لازم و ضروری است – و متعاقب آن اطمینان میدهد که مشکلات مسائل تصحیح شده اند.
تغییرات و کنترل : تمام فرآیندهایی که یک کالا یا یک سرویس را ارائه می‌کنند مقدار خاصی تغییر معمولی را در خروجی هایشان نشان می دهند. این تغییرات از طریق اثرات ترکیبی جداول فاکتورهای بدون حساب بوجود می آیند – که هر کدام از این فاکتورها بقدری بی اهمیت می باشند که می توانند مشخص و جذف شوند . بنابراین کاهش در فرآیند تغییرپذیری نادیده گرفته می‌شود. در نتیجه ، این تغییرپذیری ، در فرآیند به صورت ذاتی است. و اغلب بعنوان تغییر تصادفی یا شانسی اشاره می‌شود. مقدار تغییرپذیری ذاتی از یک فرآیند به فرآیند دیگر متفاوت است. مثلا ماشین قدیمی تر ، بطور کلی ، درجه بالاتری از تغییرپذیری معمولی را نسبت به ماشین های جدیدتر نشان می دهند. و این تا حدی به این دلیل است که ماشین های جدید ممکن است موجب بهبودی طراحی شوند بنابراین تغییرپذیری را در خروجی اشان به حداقل می رسانند.
نوع دوم تغییرپذیری در خروجی فرآیند ، اصطلاحا تغییر قابل شناسایی نامیده می‌شود. در عبارت های زمینگ ، این تغییرپذیری بعنوان تغییر خاص اشاره می‌شود. برخلاف تغییر معمولی ، منابع اصلی تغییر قابل شناسایی می توانند معمولاً مشخص باشند و سپس حذف شوند. پوشش ابزار – تجهیزاتی که نیاز به تطبیق دارند – مواد معیوب و ناقص – فاکتورهای انسانی ( مثل بی دقتی – خستگی – سروصدا – و دیگر مزاحمت ها – ناتوانی برای ادامه دادن روش های صحیح و غیره ) و مسائلی با اندازه گیری ابزارها ، منابع معمولی تغییر قابل شناسایی می باشند.
وقتی که نمونه گیری های خروجی فرآیند مشخص می شوند و آمارهای نمونه گیری مثل میانگین نمونه گیری و دامنه آن محاسبه شوند ، آنها برخی از انواع تغییرپذیری را نشان می دهند یعنی در مقدار میانگین های نمونه گیری می‌تواند از طریق توزیع نمونه گیری شرح داده شود و این یک مبحث تئوریکی است که تغییرپذیری تصادفی آمارهای نمونه گیری را شرح میدهد.
هدف از نمونه گیری اینست که مشخص کند آیا منابع غیرتصادفی و بنابراین قابل تصحیح تغییردرخروجی فرآیند نشان داده می شوند یا نه. توزیع پراکندگی نمونه گیری یک پایه و اساس تئوریکی را برای انجام این تحقیق فراهم می کند. بنابراین مشاهده می کنید که چطور این تحقیق انجام می شود.
فرض کنید که فرآیندی برای پر کردن بطری ها برای یک نوشیدنی غیر الکلی وجود دارد اگر مقدار نوشیدنی غیر الکلی در تعداد زیادی از بطری ها – به طور صحیح و دقیق اندازه گیری شود پس ما تفاوتهای ناچیز بین بطری ها راکشف می کنیم. اگر این مقادیر به ترتیب دریک نمودار چیده شوند، پس پراکندگی فرکانس یا (یا تکرار) تغییر پذیری فرآیند را نشان می دهد. این مقادیر – باهم –با میانگین فرآیند جمع می شوند (مثلا 16 اونس ) ولی برخی از این مقادیر ، گاهی متفاوت می باشند. اگر ما به فرآیند برگردیم و نمونه گیری را با 10 بطری انجام دهیم و میانگین مقدار نوشیدنی غیر الکلی را درهر نمونه محاسبه کنیم پس پی می بریم که این مقادیر متفاوت می باشند چون مقادیر فردی آن متفاوت میباشند. آنها همچنین پراکندگی مقادیر دارند.
اگرفرآیند فقط تغییر پذیری تصادفی را شامل شود، پراکندگی فرآیند به تغییر پذیری فرآیند درونی را نشان می دهد و پراکندگی میانگین نمونه گیری ها تغییر پذیری تصادفی تمام میانگین های احتمالی نمونه را نشان میدهد.
مقاله بررسی کمردرد و راه‌های پیشگیری از آن
| دسته بندی | علوم پزشکی |
| بازدید ها | 7 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 8 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 10 |
مقاله بررسی کمردرد و راه‌های پیشگیری از آن در 10 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
مقدمه................................................................................................................ 2
کمردرد و علل بروز آن.................................................................................... 3
اصلاح وضعیت ایستاده ................................................................................... 6
اصلاح وضعیت نشسته..................................................................................... 7
ورزش درمانی کمردرد.................................................................................... 8
مقدمه
با وجود پیشرفتهای شگفت انگیز دانش پزشکی، شماری از بیماریها از جمله کمردرد هنوز به صورت یک معما باقی مانده اند. تقریباً 80 درصد جمعیت جهان در طول زندگی خود به نحوی از کمردرد رنج می برند پس از سردرد، درد ناحیة کمر شایعترین ناراحتی در جوامع کنونی است. امروزه کمردرد وعلاوه بر ایجاد ناراحتی های فردی سبب کاهش ظرفیت کاری، اتلاف وقت، غیبت از کار، افزایش هزینه های بهداشتی- درمانی و زیانهای اقتصادی ناشی از پرداخت دستمزد به افراد مصدوم می شود. اکثر متخصصین پزشکی بر این باورند که ماهیت 70 درصد کمردردها مکانیکی (ناشی از عدم تحرک) است و از شرایط نامناسب کار، وضعیت نادرست بدن و عوامل محیطی ناشی می شود از سوی دیگر، معلولیتهای ناشی از ضایعات کمری شایعترین و در عین حال مهمترین عامل ایجاد محدودیتهای حرکتی در گروههای زیر 45 سال است این معلولیتها از آنها به وجود می آید که بیمار مبتلا به فتق دیسک مهره های کمر می شود و به دلیل فشار دیسک که اعصاب نخاعی دچار فلج اندام تحتانی می گردد کمردرد یکی از عوامل ناتوانی افراد بین 45 تا 65 سال می باشد.
کمردرد و علل بروز آن
کمردرد یکی از پیدیده های ناخوشایند انسان در جوامع امروزی است شتاب زندگی ماشینی، انسان را گرفتار عوارض بی شماری ساخت که کاهش تحرک و بروز ضایعت عضلانی- اسکلتی، یکی از عواقب آن به شمار می آید در میان ضایعات مذکور کمردرد از همة شایعتر است به طوری که کسی را می توان یافت که در طول زندگی خود حداقل یک بار کمردرد را تجربه کرده باشد در بعضی بیماران، کمردرد پس از مدتی بر طرف می شود و در برخی دیگر ناتوانی ها و معلولیتهای طولانی، بر جای می گذارد.
به طور کلی هر عاملی که موجب آسیب هر یک از بخش های ستون فقرات کمری شود کمر درد را به دنبال خواهد داشت به بیان بهتر عوامل متعددی در ایجاد کمردرد نقش دارد که از آن جمله می توان از بلند کردن اجسام سنگین، حمل نادرست اجسام، ضربه ها، انجام فعالیت های طولانی، چاقی، رانندگی های طولانی، تصادفات فشار ناشی از کار، حرکت ناگهانی و کنترل نشده، وضعیت های نادرست و غیر طبیعی بدن، گرفتگی و اسپاسم عضلانی بیماریهای روماتیسمی، بیماریهای استخوانی، ضایعات مادرزادی مهره ها، آرتروز، فتق دیسک بین مهره ای کاهش تحرکت مهره‌ها، فشارهای روانی، ترس، نگرانی، اضطراب، و ضعف عضلات پشت کمر، نام برد. امروزه متخصین پزشکی کمردرد را بر اساس علل آن، به سه گروه تقسیم کرده اند:
1) کمردردهای التهابی 2) کمردردهای مکانیکی 3) کمردردهای ارگانیک
کمردردهای التهابی
علت این گونه کمردردها، بروز التهابهای موضعی یا عمومی در ساختمان های اطراف مهره می باشد به طور معمول بیماران مبتلا به کمردردهای التهابی از درد سوزش ناحیه کمر شکایت دارند. و قادر به تحرک یا تغییر وضعیت تند نیستند و در مرحله التهابی انجام حرکت های ورزشی نامناسب سبب تشدید درد کمر می شود لذا تجویز حرکات ورزشی مناسب در این دوره از اهمیت زیادی برخوردار است.
اصلاح وضعیت نشسته
ما درطول روز ساعتهای زیادی را به نشستن (اکثراً به صورت نادرست) اختصاص می دهیم. درحالت نشسته، لگن به طرف عقب چرخیده، مهره های کمری حالت خمیده به خود می گیرند این امر سبب فشرده شدن دیسک در قسمت جلو و کشیده شدن آن در قسمت عقب می شود که به نوبه خود افزایش فشار درون دیسک را به دنبال دارد از سوی دیگر، بافت های نرمی که در بخش جلویی مهره قرار دارند به مرور زمان ممکن است کوتاه شده و عناصر عقبی کشیده شوند که این امر سبب بروز وضعیت غیرطبیعی و کمردرد می شود.
بنابراین یکی از عوامل ایجاد کننده کمر درد خصوصاً درمحیط های کار (کارهای اداری) نشستن به مدت طولانی در وضعیت نادرست است.
رعایت نکات زیر برای حفظ وضعیت صحیح درحالت نشسته، ضرورت دارد:
- هنگام نشستن، وضعیت ران ها نسبت به تنه باید تقریباً عمود باشد.
- ناحیه کمر و انحنای آن باید به طور کامل توسط صندلی حمایت شود.
- از نشستن دریک وضعیت به مدت طولانی خوداری کنید بهتر است هر 15 الی 20 دقیقه وضعیت خود را تغییر دهید.
- هنگام برخاستن هیچ گاه پشت خود را به طرف عقب خم نکنید.
- درحالت نشسته، هیچ گاه هردو پای خود را بالای میز (یا هر وسیله دیگر) قرار ندهید، مگر اینکه به دلایل پزشکی این کار ضرورت داشته باشد.
- هیچ گاه برای ساعت های طولانی، روی زمین درحالی که به جایی تکیه داده و پاهایتان دراز است، ننشینید زیرا باعث وارد شدن فشار زیادی به کمر می شود.
- برای نشستن در اتومبیل، ابتدا روی صندلی بنشینید سپس پاها را به داخل اتومبیل ببرید.
مقاله بررسی کارآفرین‌ها و کارآفرینی در صنعت
| دسته بندی | علوم انسانی |
| بازدید ها | 3 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 143 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 40 |
مقاله بررسی کارآفرین‌ها و کارآفرینی در صنعت در 40 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
کارآفرینی موتور توسعه اقتصادی....................................................................... 1
مقدمه..................................................................................................................... 1
تعریف و مفهوم واژة کارآفرینی........................................................................... 2
تعاریف کارآفرینی از دیدگاه نظریه پردازان......................................................... 3
ویژگیهای روان شناختی کارآفرینان..................................................................... 6
ویژگیها و خصوصیات کارآفرینان........................................................................ 6
تعریف ویژگی های عمومی.................................................................................... 7
کارآفرین مستقل، سازمانی و شرکتی................................................................... 8
کارآفرین بودن و خلاق بودن دو روی یک سکه................................................... 12
کارآفرینی بازارگرا یا بازارساز............................................................................ 16
سرمایه داران ارشادگر در خدمت کارآفرینان...................................................... 19
الگوی نوآوری در سازمان صنعتی ایران............................................................. 20
موانع قانونی رشد کارآفرین در صنایع کوچک ایران........................................... 21
آثار کارآفرینان دیروز سرمشق کارآفرینان امروز.............................................. 25
خصوصیات اصلی کارآفرینان و مصادیق آنها..................................................... 25
فهرست منابع......................................................................................................... 35
کارآفرینی موتور توسعه اقتصادی
مقدمه:
«کارآفرینی از ابتدای خلقت بشر و همراه با او در تمام شئونات مختلف زندگی انسان حضور داشته و مبنای تحولات و پیشرفت های بشری بوده است و اکنون در عرصه جهانی افراد خلاق، نوآور،نوساز و مبتکربه عنوان کارآفرینان چرخ های توسعه اقتصادی را به حرکت درمی‌آورند. در اهمیت کارآفرینی همین بس که طی 20 سال (1980-1960) در یکی از کشورهای جهان سوم (هندوستان) تنها پانصد موسسة کارآفرینی شروع به کار کرده اند و حتی پاره ای شرکت های بزرگ جهانی برای حل مشکلات خود به کارآفرینان روی آورده اند» (تدبیر، ش 90، 1377، ص 10)
«تغییر فراگیر روش ها و نگرش ها طی دو دهة اخیر و جذب و به کارگیری مدیران کارآفرین بیانگر نقش کلیدی کارآفرینان به ویژه در ایجاد واحدهای اقتصادی کوچک و متوسط که منجر به اشتغال زایی زیاد می‌شود» (مدرس، بهار 77، ش 6، ص 122)
«توجه به کارآفرینی و ایجاد توسعه آن گام مثبتی در اشتغال زایی،افزایش منابع ملی، رفع خلل، شکاف ها و تنگناهای بازار و اجتماع، تحول و تجدید حیات ملی و محلی، ایجاد ثروت و توزیع درآمد و عامل تعادل در اقتصاد پویا و ترغیب و تشویق در سرمایه گذاری همراه با سود اجتماعی است.» (کارآفرین، ش 8، 1380 صص 24 و 26)
تعریف و مفهوم واژة کارآفرینی
«واژه ای است فرانسوی به معنای متعهد شدن "undertake" بنابر تعریف واژه نامه دانشگاهی و بستر[1] کارآفرین کسی است که متعهد می‌شود مخاطره های یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی، اداره و تقبل کند» (احمدپور، 1379-4)
«از حدود 1700 میلادی به بعد فرانسویان درباره پیمانکاران دولت که دست اندرکار ساخت جاده، پل، بندر و استحکامات بودند به کرات لفظ کارآفرین را به کار برده اند اما نباید فراموش کرد که در اوایل سدة شانزدهم کسانی را که در امر هدایت ماموریت های نظامی بودند کارآفرین می خواندند و این مساله تا بدانجا پیشرفت کرد که برای انواع مخاطرات (Risks) با محدودیت هایی این واژه مورد استفاده قرار گرفت» (کوچران، 1968-87)
«انگلیسی ها برخلاف فرانسوی ها سه اصطلاح متفاوت را در خصوص کارآفرین به کار گرفتند که عبارت بودند از:
متعهد[2]، ماجراجو[3] و کارفرما[4]» (کوچران، 1968-88) این واژه در سال 1848 توسط استوارت میل به کارآفرین "Entrepreneur" در زبان انگلیسی ترجمه شد او کارکرد و عمل کارآفرین را شامل: هدایت، نظارت، کنترل، مخاطره پذیری می دانست و عامل متمایز کننده مدیر و کارآفرین را مخاطره پذیری معرفی می کرد.» (بروکهاوس و هوروتیز[5]، 1986-27).
تعاریف کارآفرینی از دیدگاه نظریه پردازان
در این خصوص دانشمندان بسیاری اظهار عقیده نموده اند که در این مقاله به بررسی مهمترین عقاید و نظرات میپردازیم.
1- کارآفرینی از دیدگاه اقتصاد دانان
«کارآفرین وکارآفرینی اولین بار موردتوجه اقتصاددانان قرار گرفت» (احمدپور،1379-5) « “ریچارد کانتیون” (Richard contillon 1730) اولین فردی بود که این واژه را در علم اقتصاد ابداع کرد وی به سه عنصر اصلی در جستجوی فعالیت «کارآفرینان» اشاره نمود. 1- کارآفرینان در یک محیط همراه با عدم قطعیت فعالیت می‌کنند. 2- آنها در صورت نداشتن توانایی زیاد برای فعالیت اقتصادی با فساد و تباهی خاصی مواجه می‌شوند.
3- آنان سرمایه اولیه خودشان را فراهم می‌آورند» (رامبال[6]، 1989-17) «کانتیلون، هرکس را که با بهایی نامعین دست به خرید و فروش بزند کارآفرین می‌داند» (کوچران، 1968، 87)
«ژوزف شومپیتر (Joseph Schompeter , 1934) می‌گوید: کارآفرین نیروی محرکه اصلی در توسعه اقتصادی است و نقش وی عبارت است از نوآوری و ایجاد ترکیب های تازه از مواد» (احمدپور، 1379-87)
« “شومپیتر” نقش مدیران و افرادی که کسب وکار ایجاد می نمایند را از مفهوم «کارآفرین» جدا می نماید. از دیدگاه وی هر کدام از فعالیت های زیر کارآفرین است.
1- ارائه کالایی جدید 2- ارائه روش جدید در فرایند تولید 3- گشایش بازاری تازه 4- یافتن منابع جدید و ایجاد هرگونه تشکیلات جدید در صنعت «کارآفرین» در این میان باید صاجبان سرمایه را در خصوص مطلوبیت نوآوری خویش متقاعد سازد» (پالمر، 1987، 47)
«شومپیتر استدلال می‌کند که «کارآفرینان» سازوکارهای ایجاد و توزیع ثروت در نظام سرمایه داری هستند او این فرآیند را «تخریب خلاق»[7] می نامد چرا که کارآفرینان ثروت جدید را از طریق تخریب ساختارهای موجود بازار ایجاد می‌کند» (احمدپور، 1379-54) شومپیتر معتقد است که تعادل پویا از طریق نوآوری و کارآفرینی ایجاد می گردد ایندو مشخصه یک اقتصاد سالم است.» (دراکر[8]، 1985- 17) شومپیتر «مدیر را تنها هنگامی کارآفرین می‌داند که تخریب خلاق یا نوآورانه را از خود بروز دهد» (کوچران، 1968-90)
2- کارآفرین از دیدگاه دانشمندان مدیریت
«پیتر دراکر (Petter Drucker 1985) : معتقد است «کارآفرین» کسی است که فعالیت اقتصادی کوچک و جدیدی را با سرمایه خود شروع می نماید» (احمدپور، 1379-21)
«به نظر ساویر (J. E. Sawyer 1958) کارآفرینی را میتوان در دامنه وسیعی از وظایف مشاهده نمود. این وظایف می‌تواند شامل نوآوری محض تا کارهای معمولی باشد و کارآفرینی را نه تنها به طور مستقل و فردی بلکه در تمام سازمانهایی که در آنها تصمیم گیری های متهورانه اتخاذ می گردد و بر ترکیب و تخصیص منابع در شرایط بی ثبات تأثیر می گذارد میتوان یافت» (بروکماوس، 1982- 40)
« «دیوید مک کران واریک فلانیگان»[9] کارآفرینان را افرادی نوآور ، با فکری متمرکز و به دنبال کسب توفیق و مایل به استفاده از میانبرها می دانند که کمتر مطابق کتاب کار می‌کنند و در نظام اقتصادی، شرکت های نوآور، سود آور و با رشدی سریع ایجاد می نمایند» (احمدپور، 1377-34)
سرمایه داران ارشادگر در خدمت کارآفرینان
«قبل از دوران اینترنت سرمایه داران چالش گرا به طور عمده نقش مربی گری کارآفرینان جوان را بازی می کردند امروز به جهت تعداد زیاد شرکت های نوپا مشغله این سرمایه داران زیاد شده است و چون دست به گزینش شرکت های نوپای خوش آتیه می‌زنند و دیگر شرکت های نوپای کسب و کار مجالی برای رشد نمی یابند در نتیجه امروزه نوع جدیدی از مربیان وارد بازار تربیت کارآفرینان شده‌اند تا خلاء موجود را پر کنند این گروه که به «سرمایه داران ارشادگر» معروفند، به کارآفرینان در همه امور از استخدام کارکنان نخبه گرفته تا جذب سرمایه اولیه مورد لزوم آنها کمک می‌کنند. آنها «معماران کسب و کاری» بسیار موفق و ثروتمندی هستند که دیگر مایل به راه اندازی کسب و کار مستقلی برای خود نیستند ولی در بازی کارآفرینی ساعت های متمادی را با کارآفرینان تازه کار می گذرانند به آنها در ایجاد و اصلاح مدل کسب و کاری، آزمون ایده هایشان در بازار، ایجاد فرآیندهای کسب و کاری لازم، تهیه پول و … یاری می‌رسانند «سرمایه داران ارشادگر» در مقابل سهم کوچکی از سهام مؤسسه به ایفای این نقش ها پرداخته و تجربیات با ارزش خود را قطره قطره و مطابق مقتضیات زمانی و به مقدار لازم به تیمهای کارآفرین تزریق می‌کنند. «سرمایه داران ارشادگرا» هیچگاه به جای کارآفرینان تصمیم گیری نمی کنند و آنها معمولاً انرژی و مثبت اندیشی خود را به مشارکت می گذارند. جامعه خاص سرمایه داران ارشادگر ظرف سی سال است که در آمریکا پا گرفته است. آنها ریش سفیدهایی هستند که مدعی برخی از افتخارات و فرصت های تخصیص یافته اقتصاد جدید برای جوان ها و تازه کارها هستند»
(ماهنامه گزیده مدیریت، شماره 5، اسفند 1379، صص 18-10)
الگوی نوآوری در سازمان صنعتی ایران
«در تحقیقی پس از انتخاب بهترین‌های صنایع ایران تعیین شاخص‌های تعیین کننده وضعیت بهبود و نوآوری در صنایع که عبارت بودند از: توانایی طراحی و مشابه سازی، توانایی بهبود بخشیدن به تکنولوژی وارداتی گذشته، ایجاد یا تولید محصول جدید، بدست آمده از اینقرار بود که: سازمان‌های صنعتی ایران برای ایجاد باور همگانی با ارایه ایده و طرح‌های نو به صورت یک سنت کاری باید با تشویق و اهمیت دادن به طرح های جدید افراد، پرهیز از عکس العمل شدید در مقابل شکست‌های اولیه طرح‌ها، استقلال کاری، معرفی طرح‌های انجام شده، پاداش‌های درونی لازم، ارایه برنامه‌ای مشخص برای گردش شغلی مدیران نوآوری به منظور انتقال تجربیات به واحدهای دیگر و پی بردن افراد به اهمیتی که شرکت برای نوآوری قائل است فراهم سازی بستری مناسب به منظور امکان مشارکت آزاد افراد در طرح‌ها، بر پایی سیستم آموزشی مستمر در جهت مهارت‌های مرتبط با حوزه کاری به منظور انتقال دانش به افراد در یک برنامه منظم، و ایجاد کانالهای مستقیم و مستمر برای آگاهی از نظرات مشتریان به منظور ارایه طرح های سازمانی متناسب با نیاز مصرف کنندگان و پرهیز از تشریح جزییات روش کار و تعیین چگونگی انجام کار باعث افزایش میزان نوآوری سازمان صنعتی می‌شود.» (کارآفرین، ش 19، 1382، ص 17-14)
موانع قانونی رشد کارآفرین در صنایع کوچک ایران
«شرط اجرای ایده‌های کارآفرینی و راه‌اندازی یک بنگاه کوچک مستلزم فراهم بودن بسترهای لازم در عرصه اقتصادی کشور است و دولت از جمله نهادهایی است که با استفاده از حق انحصاری خود در وضع قوانین نقش بارزی بر روابط و فعالیت کارگزاران و بازیگران عرضه اقتصادی دارد.
چرا که اگر قوانین درست به کارگرفته شود شرایط فعالیت در عرصة اقتصادی تسهیل و مهیاست و اگر به نادرستی به کار گرفته شود مانعی بر سر راه کارگزاران اقتصادی است. با توجه به بررسی‌های انجام شده در زمینه اقتصادی مشخص شده‌است که قوانین و مقررات وضع شده توسط دولت نه تنها بسترهای مناسب برای فعالیت کارآفرینی و تولیدی را فراهم نکرده‌است. بلکه مانعی جهت رشد و توسعه کارآفرینی و صنایع کوچک در ایران بوده‌است.
از جمله موانع ایجاد شده برای کارآفرینی و صنایع کوچک ایران عبارتند از:
الف) فرایند اخذ جواز تأسیس واحد صنعتی (تولیدی، طراحی، مونتاژ، خدمات مهندسی، تحقیقات صنعتی، کشت و صنعت) و موانع آن برای کارآفرینان و صنایع کوچک عبارت است از:
1- تغییر دائمی ضوابط و شرایط صدور جواز تأسیس و سردرگمی متقاضیان
2- با توجه به متولی بودن وزارت صنایع به منظور فعالیت صنعتی کشور و دادن جواز تأسیس فقدان یک پایگاه اطلاعاتی کارا برای استفادة کارآفرینان به منظور شناخت بازار و محصولات کاملاً محسوس است.
3- تحمیل استانداردهایی برای دریافت جواز که متناسب با شرایط کشورهای صنعتی است نه کشور ایران
4- اجرایی نشدن ایده‌های کارآفرینانه در مناطقی که ممکن است جزو مناطق حمایتی دولت نباشد.
ب- فرایند دریافت اعتبار و موانعی که بر سر راه متقاضی است
1- انجام حدود 50% از فعالیت قبل از دریافت تسهیلات بانکی
2- انعطاف‌پذیری قوانین حاکم بر سیستم بانکی که تمایزی بین صنایع کوچک و بزرگ قایل نیست این امر سبب می‌شود ایده کارآفرینانه مورد حمایت قرار نگیرد.
3- اخذ وثیقه از دریافت گنندگان وام برای پرداخت وام بانکی
ب- موانع مقررات واردات و صادرات برای کارآفرینان صنایع کوچک
1- بی‌ثابتی قوانین و متغیر بودن قوانین صادرات و واردات
2- دریافت ارز مستلزم تشریفات اداری طولانی و صرف زمان قابل توجه است همچنین فقدان تشکیلات لازم و نفوذ هماهنگی بین نهادهای مرتبط با صادرات و ناکارایی سازمان‌های مربوطه کارآفرینان را با دو دولی و برگشت از نیمه راه مواجه می‌کند.
3- بی‌ثباتی در نرخ ارز هرگونه برنامه‌ریزی را از کارآفرینان سلب می‌کند.
ج- قانون مالیات
1- ملاک دریافت مالیات میزان درآمد ابرازی (یا تشخیصی) است نه نوع فعالیت یا اندازة بنگاه
2- نواقص و پیچیدگی‌های قانونی مالیات مستقیم در زمینه شیوة وصول مالیات
3- تعداد پرداخت‌های مالیاتی
4- دریافت مالیات یکسان از افراد حقیقی و حقوقی که باید دگرگون شود.
د- قانون کار و موانع پیش روی کارآفرینان
1- اجازه فسخ قراردادکار به کارگر داده شده‌است و کارفرما در صورتی می‌تواند قرارداد فسخ کند که در مراجع صالحه اثبات کند کارگر از وظیفه خود قصور ورزیده و یا آیین‌های انضباطی را نقض کرده است. آن هم مشروط به کسب نظر شورای اسلامی کار.
2- قانون کار در برخی موارد دست کارفرما را در استفاده از ابزارهای مدیریتی برای تنطیم نیروی کار و اداره بنگاه می‌بندد.
3- قانون کار در زمینه اجرای تکالیف قانون تمایزی بین بنگاههای بزرگ و کوچک قایل نشده
4- منع جابجایی کارگران توسط مدیران
5- بازبودن دست کارگران در جابجایی
با توجه به موارد فوق تکالیفی که قانون کار برای کارفرما در برابر نیروی کار تعیین کرده‌است باعث شده تا هزینه و ریسک به کارگیری نیروی کار در اقتصاد ایران بسیار زیاد باشد.
لذا انگیزة کارفرمایان و سرمایه‌گذاران را در استفاده از فناوری‌های کاربر و در نتیجه بکارگیری نیروی کار را کاهش داده است. این موانع موجب تهی شدن ذخیره کارآفرینی بنگاههای کوچک به ویژه صنایع کوچک به عنوان پایه‌های عمده توسعه ملی شده‌است.»
(کار و جامعه، شماره 45، شهریور 1381 صص صص 32-26).
«از آنجا که کارآفرین فرآیند ابتکار، نوآوری و ایجا کسب و کار جدید در شرایط پر مخاطره از طریق شناسایی فرصت‌ها و مدیریت تخصیص منابع است و موانع، محدودیت‌ها و تهدید‌ها جزءلاینفک دنیای کسب و کار است. پرواضح است که نباید این عوامل بازدارنده باشند بلکه کارآفرین باید با واقع‌بینی آگاهی همواره موانع اقتصادی، اداری، فرهنگی و اجتماعی کارآفرینی در کشورمان را در در نظر داشته و شیوه‌های گذر از آنها را بداند.
کارآفرین باید برای اجرا کردن ایده‌اش سه محور اصلی را در نظر داشته باشد او باید شکست بخورد، اهداف بزرگ داشته باشد، خلاقیت، چالش‌پذیری و شهامت داشته باشد تا بتواند برای طراحی و ساخت آینده با شهامت و بهره‌جویی از فرصت‌ها و انتخاب دقیق، درست تصمیم‌گیری کند و بتواند در ایران امروز یک کارآفرین موفق باشد.»
(کارآفرین، ش21، تیر 1382 صص 80 و 77)
آثار کارآفرینان دیروز سرمشق کارآفرینان امروز
این یک فرآیند طبیعی است که بسیاری از مبتکران، نوآوران و افراد خلاق بدل به کارآفرین و بعد تبدیل به صاحب کسب و کار می‌شوند اما همه آنها هم موفق نمی‌شوند آنچه در اینجا می‌خوانید مصادیق کارآ‌فرینانی هستند که دوره انتقال را با موفقت گذارنده‌اند هرچند تجربیات و آموخته‌های آنها به میزان وسیعی متفاوت است.
مقاله بررسی قضا و قدر پرتوئی از تفسیر نمونه
| دسته بندی | علوم انسانی |
| بازدید ها | 11 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 21 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 28 |
مقاله بررسی قضا و قدر پرتوئی از تفسیر نمونه در 28 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
? مقدمه............................................................................................................... 1
1- همه چیز اندازه دارد........................................................................................ 1
2- همه چیز جهان روی حساب است................................................................... 3
3- اندازه‌گیری دقیق موجودات ............................................................................ 5
4- ما هر چیزی را به اندازه آفریدیم.................................................................... 10
5- تقدیر الهی و آزادی اراده انسان..................................................................... 12
تفسیر سوره قدر............................................................................................... 18-12
6- شب قدر، شب نزول قرآن .............................................................................. 12
7- عظمت شب قدر .............................................................................................. 13
8- فرشتگان در شب قدر نازل می‌شوند............................................................... 15
9- شبی آکنده از سلامت...................................................................................... 17
10- شب قدر در سخن امام باقر(ع)..................................................................... 17
11- آتش دوزخ به برکت سلام فرشتگان در شب قدر«برد» و«سلام» می‌شود... 18
12- چه اموری در شب قدر مقدر می‌شوند؟ چرا شب قدر، قدر نامیده
شده؟ (با ذکر 6 دلیل)................................................................................... 18
13- شب قدر کدام شب است؟.............................................................................. 20
14- چرا شب قدر مخفی است؟ ........................................................................... 21
15- آیا شب قدر در امتهای پیشین نیز بوده؟ ..................................................... 21
16- چگونه شب قدر برتر از هزار ماه است؟...................................................... 22
17- چرا قرآن در شب قدر نازل شد؟.................................................................. 23
18- آیا شب قدر در مناطق مختلف یکی است؟..................................................... 23
19- رابطه قرآن با شب قدر................................................................................. 24
? مقدمه
واژه قضا به معنای گذراندن، به پایان رساندن و یکسره کردن و نیز به معنای داوری کردن (که نوعی یکسره کردن است) به کار می رود و واژه «قَدُر» و «تقدیر» به معنای اندازه، اندازه گیری و چیزی را به اندازه معین ساختن استعمال می‌شود.
1- همه چیز اندازه دارد.[1]
در آیات مختلفی از قرآن مجید می‌خوانیم که هر چیزی محدود به حدی است که از آن حد تجاوز نمی‌کند. در سوره طلاق آیه3 می‌فرماید: «قد جعل الله لکل شییء قدراً» (خدا برای هر چیز مقدار و اندازه‌ای قرار داده است) و در سورة حجر آیة 21 می‌خوانیم و ان من شییء الاعندنا خزائنه و ماننزله‌الابقدر معلوم» (هر چیزی خزائنش نزد ما است و جز به مقدار معین آن را نازل نمی‌کنیم) در آیات مورد بحث نیز می‌خوانیم: «و کل شییء عنده بمقدار.»
اینها همه اشاره به آن است که هیچ چیز در این عالم بی‌حساب نیست، حتی موجوداتی را که گاهی در جهان طبیعت، ما بی‌حساب و کتاب فرض می‌کنیم همه آنها دقیقاً حساب و کتاب دارند، چه ما بدانیم یا ندانیم، و اصولاً حکیم بودن خداوند، نیز مفهومی جز این ندارد، که همه چیز در آفرینش او برنامه و حد و اندازه دارد.
آنچه را از اسرار آفرینش امروز بوسیلة علوم دریافته‌ایم، این حقیقت را کاملاً تأیید می‌کند. مثلاً خون انسان که حیاتی‌ترین مادة وجودی او است و عهده‌دار رساندن تمام مواد لازم به تمام یاخته‌های بدن انسان است، از بیست و چند ماده ترکیب یافته. نسبت این مواد و اندازه و کیفیت هر یک بقدری دقیق است که با کمترین تغییر سلامت انسان به خطر می‌افتد و به همین دلیل برای شناخت نارسائیهای بدن فوراً به سراغ آزمایش خون و اندازه‌گیری مواد قندی، چربی، اوره، آهن و سایر اجزاء ترکیبیش می‌روند و از کمی و زیادی این اجزاء فوراً به علل نارسائیهای بدن و بیماریها پی می‌برند. تنها خون انسان نیست که ترکیبی این چنین دقیق دارد، این دقت و محاسبه در سراسر عالم هستی موجود است.
ضمناً با توجه به این نکته روشن می‌شود که آنچه را که گاهی ما بی‌نظمی‌ها و نابسامانیهای عالم هستی می‌پنداریم در واقع مربوط به نارسائی علم و دانش ما است و یک موحد و خداپرست راستین هیچگاه نمی‌تواند چنین تصوری دربارة عالم داشته باشد و پیشرفت تدریجی علوم گواه این واقعیت است. نیز این درس را می‌توانیم بیاموزیم که جامعة انسانیت که جزئی از مجموعة نظام هستی است اگر بخواهد سالم زندگی کند باید این اصل «کل شییء عنده بمقدار» بر سراسر آن حکومت داشته باشد و از هر گونه افراط و تفریط و کارهائی که حساب و کتاب در آن نیست بپرهیزد و در تمام نهادهای اجتماعی حساب و کتابرا حاکم سازد.
2- همه چیز جهان روی حساب است.[2]
جملة «انا کل شیء خلقناه بقدر» در عین فشردگی از حقیقت مهمی در عالم خلقت پرده برمی‌دارد، حقیقتی که بر سراسر جهان هستی حاکم است و آن اندازه‌گیری دقیق در همة کائنات جهان است. هر قدر علم و دانش بشری پیشرفت می‌کند به این اندازه‌گیری دقیق آشناتر می‌شود. این اندازه‌گیری دقیق در موجودات ذره‌بینی موجود در کرات عظیم آسمانی نیز حاکم است. فی‌المثل می‌شنویم فضانوردان با محاسبات دقیق علمی که به وسیلة صدها نفر کارشناس متخصص بوسیله مغزهای الکترونیکی انجام می‌گیرد موفق می‌شوند درست در همان منطقه‌ای از کرة ماه که می‌خواستند، بنشینند، در حالیکه ظرف چند روزی که سفینه فضائی فاصلة زمین و ماه را می‌پیماید همه چیز دگرگون می‌شود، ماه هم بدور خود می‌گردد و هم بدور زمین و جای آن بکلی عوض می‌شود و حتی در لحظة پرتاب سفینه نیز زمین هم بدور خود و هم بدور آفتاب با سرعت فوق‌العاده‌ای درحرکت است، ولی از آنجا که تمام این حرکات گوناگون، حساب و اندازة دقیقی دارد که مطلقاً از آن تخلف نمی‌کند، فضانوردان موفق می‌شوند که با محاسبات پیچیده، درست در منطقه مورد نظر فرودآیند!
ستاره شناسان می‌توانند از دهها سال قبل، خسوف و کسوفهای جزئی و کلی را که در نقاط مختلف زمین روی میدهد دقیقاً پیش‌بینی کنند، اینها همة نشانة دقت در اندازه‌گیریهای جهان بزرگ است.
در موجودات کوچک، در مورچگان ریز با آن اندامهای پیچیده، متنوع، رگها و اعصاب، ظرافت این اندازه‌گیری خیره کننده است. هنگامی که به موجودات کوچکتر، یعنی جانداران ذره‌بینی، میکروبها، ویروسها و آمیبها می‌رسیم ظرافت این اندازه‌گیری اوج می‌گیرد و در آنجا حتی یکهزارم میلیمتر و کوچکتر از آن تحت حساب است و از آن فراتر هنگامی که به داخل اتم وارد می‌شویم تمام این مقیاسهای اندازه‌گیری را باید دور بریزیم و اندازه‌ها به قدری کوچک می‌شود که در فکر هیچ انسانی نمی‌گنجد. این اندازه‌گیری تنها در مسأله کمیتها نیست، کیفیتهای ترکیبی از این اندازه‌گیری نیز دقیقاً برخوردار است. نظامی که بر روح و روحیات انسان و امیال و غرائز او حاکم است، نیز اندازه‌گیری دقیقی در مسیر خواسته‌های فردی و اجتماعی انسان دارد که اگر کمترین دگرگونی در آن رخ دهد نظام زندگی فردی و اجتماعی او به هم می‌ریزد.
در عالم طبیعت، موجوداتی هستند که آفت یکدیگرند و هر کدام ترمزی در برابر دیگری محسوب می‌شود. پرندگان شکاری از گوشت پرندگان کوچک تغذیه می‌کنند و از اینکه آنها از حد بگذرند و تمام محصولات را آسیب برسانند جلوگیری می‌نمایند و لذا عمر طولانی دارند. ولی همین پرندگان شکاری، بسیار کم تخم می‌گذارند و کم جوجه می‌آورند و تنها در شرایط خاصی زندگی می‌کنند، اگر بنا بود با این عمر طولانی جوجه‌های فراوان بیاورند، فاتحه تمام پرندگان کوچک خوانده می‌شد. این مسأله دامنة بسیار گسترده‌ای در جهان حیوانات و گیاهان دارد که مطالعة آن انسانرا به عمق «انا کل شیء خلقناه بقدر» آشناتر می‌سازد.
- عظمت شب قدر
و در نخستین آیه سوره قدر می افزاید: «انا انزلناه فی لیله القدر[3]»
گر چه در این آیه صریحاً نام قرآن ذکر نشده ولی مسلم است که ضمیر «انا انزلناه» به قرآن باز می گردد و ابهام ظاهری آن برای بیان عظمت و اهمیت آن است.
تعبیر به انا انزلناه نیز اشارة دیگری به عظمت این کتاب بزرگ آسمانی است که خداوند نزول آن را به خودش نسبت داده مخصوصاً با صیغة متکلم مع الغیر که مفهوم جمعی دارد و دلیل بر عظمت است. نزول آن در شب «قدر» همان شبی که مقدرات و سرنوشت انسانها تعیین می شود دلیل دیگری بر سرنوشت ساز بودن این کتاب بزرگ آسمانی است.[4]
از ضمیمه کردن این آیه با آیه سوره بقره نتیجه گیری می شود که شب قدر در ماه مبارک رمضان است، اما کدام شب است؟ از قرآن چیزی در این مورد استفاده نمی شود ولی روایات در این باره بحث فراوان کرده‌اند که در پایان تفسیر این سوره به خواست خدا در این زمینه و مسائل دیگر سخن خواهیم گفت.
در اینجا سؤالی مطرح است و آن اینکه هم از نظر تاریخی و هم از نظر ارتباط محتوای قرآن با حوادث زندگی پیغمبر اکرم مسلم است که این کتاب آسمانی به طور تدریجی و در طی 23 سال نازل گردید. این امر چگونه با آیات فوق که می گوید در ماه رمضان و شب قدر نازل شده است سازگار می باشد؟
پاسخ این سؤال به گونه‌ای که بسیاری از محققان گفته‌اند این است که قرآن دارای دو نزول بوده است.
نزول دفعی که در یک شب تمام آن بر قلب پاک پیغمبر اکرم یا بیت المعموریا از لوح محفوظ به آسمان دنیا نازل گردید. و نزول تدریجی که در طول بیست و سه سال دوران نبوت انجام گرفت. بعضی نیز گفته‌اند آغاز نزول قرآن در لیله القدر بوده و نه تمام آن ولی این بر خلاف ظاهر آیه است که می گوید ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم.
قابل توجه اینکه: دربارة نازل شدن قرآن در بعضی از آیات تعبیر به «انزال» و در بعضی تعبیر به «تنزیل» شده است و از پاره‌ای از متون لغت استفاده می شود که «تنزیل» معمولاً در جائی گفته می شود که چیزی تدریجاً نازل گردد ولی «انزال» مفهوم وسیعتری دارد که نزول دفعی را نیز شامل می گردد این تفاوت تعبیر که در آیات قرآن آمده می تواند اشاره به دو نزول فوق باشد.
در آیه بعد برای بیان عظمت شب قدر می فرماید: «و ما ادراک ما لیله القدر». این تعبیر نشان می دهد که عظمت این شب به قدری است که حتی پیغمبر اکرم با آن علم وسیع و گسترده‌اش قبل از نزول این آیات به آن واقف نبود.
می دانیم هزار ماه بیش از هشتاد سال است. به راستی چه شب با عظمتی است که به اندازه یک عمر طولانی پر برکت ارزش دارد.
در بعضی از تفاسیر آمده است که پیغمبر اکرم (ص) فرمود: «یکی از بنی اسرائیل لباس جنگ در تن کرده بود و هزار ماه از تن بیرون نیاورد و پیوسته مشغول (یا آماده) جهاد فی سبیل الله بود اصحاب و یاران تعجب کردند و آرزو داشتند چنان فضیلت و افتخاری برای آنها نیز میسر می شد، آیة فوق نازل گشت و بیان کرد که «شب قدر از هزار ماه برتر است»
در حدیث دیگری نیز آمده است که پیغمبر اکرم (ص) از چهار نفر از بنی اسرائیل که هشتاد سال عبادت خدا را بدون عصیان انجام داده بودند سخن به میان آورد، اصحاب آرزو کردند که ای کاش آنها هم چنین توفیقی پیدا می کردند آیه فوق در این زمینه نازل شد.
در اینکه عدد هزار در اینجا برای «تعداد» است یا «تکثیر»؟ بعضی گفته‌اند:برای تکثیر است و ارزش شب قدر از هزاران ماه نیز برتر می‌باشد ولی در روایاتی که در بالا نقل کردیم نشان میدهد که عدد مزبور برای تعداد است. با توجه به اینکه «تنزل» فعل مضارع است و دلالت بر استمرار دارد (در اصل «تنزل» بوده) روشن می‌شود که شب قدر مخصوص به زمان پیغمبر اکرم و نزول قرآن مجید نبوده بلکه امری است مستمر و شبی است مداوم که در همه سال تکرار می‌شود.
8- فرشتگان در شب قدر نازل می‌شوند.
در اینکه منظور از روح کیست؟ بعضی گفته‌اند:«جبرئیل امین» است که «روح الامین» نیز نامیده می‌شود و بعضی «روح» را به معنی «وحی» تفسیر کرده‌اند. به قرینة آیة 52 سورة شوری «و کذلک اوحینا الیک روحاً من امرنا»: (همانگونه که بر پیامبران پیش وحی فرستادیم بر تو نیز به فرمان خود وحی کردیم) بنابراین مفهوم آیه چنین می شود:«فرشتگان با وحی الهی در زمینة تعیین مقدرات در آن شب نازل می شوند».
در اینجا تفسیر سومی وجود دارد که از همه نزدیکتر به نظر می رسد و آن اینکه«روح» مخلوق عظیمی است مافوق فرشتگان. چنانکه در حدیثی از امام صادق نقل شده است که شخصی از آن حضرت سؤال کرد:«آیا روح همان جبرئیل است»؟ امام در پاسخ فرمود:«جبرئیل من الملائکه، و الروح اعظم من الملائکه، الیس ان الله عزوجل یقول: تنزل الملائکه و الروح»؟
یعنی به قرینة مقابله این دو با هم متفاوتند، تفسیرهای دیگری نیز برای کلمة «روح» در اینجا ذکر شده چون دلیلی برای آنها نبود از آن صرفنظر گردید.
منظور از «من کل امر» این است که فرشتگان برای تقدیر و تعیین سرنوشتها و آوردن هر خیر و برکتی در آن شب نازل می شوند و هدف از نزول آنها انجام این امور است. یا اینکه هر امر خیر و هر سرنوشت و تقدیری را با خود می آورند. بعضی نیز گفته‌اند منظور این است که آنها به امر و فرمان خدا نازل می شوند، ولی مناسب همان معنی اول است.
تعبیر به «ربهم» که در آن تکیه روی مساله ربوبیت و تدبیر جهان شده است. تناسب نزدیکی با کار این فرشتگان دارد که آنها برای تدبیر و تقدیر امور نازل می شوند و کار آنها نیز گوشه‌ای از ربوبیت پروردگار است.
9- شبی آکنده از سلامت
و در آخرین آیه می فرماید: شبی است آکنده از سلامت و خیر و رحمت تا طلوع صبح.
هم قرآن در آن نازل شده، هم عبادت و احیاء آن معادل هزار ماه است، هم خیرات و برکات الهی در آن شب نازل می شود، هم رحمت خاصش شامل حال بندگان می گردد و هم فرشتگان و روح در آن شب نازل می گردند. بنابراین شبی است سر تا سر سلامت، از آغاز تا پایان، حتی طبق بعضی از روایات در آن شب شیطان در زنجیر است و از این نظر نیز شبی است سالم و توأم با سلامت.
بنابراین اطلاق «سلام» که به معنی سلامت است بر آن شب (به جای اطلاق سالم) در حقیقت نوعی از تأکید است همانگونه که گاه می گوئیم فلانکس عین عدالت است.
بعضی نیز گفته‌اند که اطلاق «سلام» بر آن شب به خاطر این است که فرشتگان پیوسته به یکدیگر یا به مؤمنان سلام می کنند یا به حضور پیامبر و جانشین معصومش می رسند و سلام عرضه می دارند.
جمع میان این تقسیرها نیز امکان پذیر است.
به هر حال شبی است سراسر نور و رحمت و خیر و برکت و سلامت و سعادت و بی نظیر از هر جهت.
10- شب قدر و دو سخن امام باقر (ع)
در حدیثی آمده است که از امام باقر سؤال شد: «آیا شما می دانید شب قدر کدام شب است؟ فرمود: کیف لانعرف و الملائکه تطوف بنافیها؟
در داستان ابراهیم آمده است که چند نفر از فرشتگان الهی نزد او آمدند و بشارت تولد فرزند برای او آوردند و بر او سلام کردند. می گویند لذتی که ابراهیم از سلام این فرشتگان برد با تمام دنیا برابری نداشت. اکنون باید فکر کرد که وقتی گروه گروه فرشتگان در شب قدر نازل می شوند و بر مؤمنان سلام می کنند چه لذت و لطف و برکتی دارد؟
11- آتش دوزخ به برکت سلام فرشتگان در شب قدر برد و سلام می‌شود.
وقتی ابراهیم (ع) را در آتش نمرودی افکندند فرشتگان آمدند و بر او سلام کردند و آتش بر او گلستان شد آیا آتش دوزخ به برکت سلام فرشتگان بر مؤمنان در شب قدر «برد» و «سلام» نمی شود؟