دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
بازدید ها | 1 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 64 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 70 |
گزارش کاراموزی خلاصه ای از کشت و پرورش درخت سیب در 70 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
گزارش کار .......................................................................................... .2
مقدمه..................................................................................................... 3
بخش اول : کلیاتی در مورد درخت سیب
درخت سیب و خواص بتانیکی آن .......................................................4
انواع واریته های سیب و پایه های پیوندی...............................................4
ازدیاد و تکثیر درخت سیب..................................................................5
طرح و ایجاد باغ میوه..........................................................................7
بخش دوم کاشت :
طرح ریزی و تهیه نقشه درختکاری.......................................................13
روش های کاشت درختان...................................................................14
تهیه چاله جهت کاشت درخت............................................................15
عملیات انتقال نهال از خزانه به زمین اصلی.............................................15
بخش سوم : داشت
آبیاری و طرق آن.............................................................................20
کود دادن.........................................................................................22
شخم پای درختان.............................................................................24
مبارزه با علف های هرز.....................................................................24
هرس .............................................................................................25
پیوند..............................................................................................34
آفات.............................................................................................37
بیماری ها.......................................................................................40
بخش چهارم : برداشت
روش های برداشت..........................................................................47
عملیات پس از برداشت...................................................................48
انبار و نگهداری میوه ها..................................................................50
شرح فعالیت های انجام شده در طول دوره کارآموزی
محل کارآموزی : بخش باغبانی اداره جهاد کشاورزی شهرستان ابهر ( بهار 87 )
1.پاسخگویی به مراجعین مربوط به بخش باغبانی
2.تایپ نامه های اداری
3.تهیه لیست های مربوط به توزیع نهال و کود ریز مغذی
4.بازدید از نهالستان های اطراف ، باغات سیب وانگور به همراه کارشناسان بررسی کننده خسارت سرما
5.پیگیری فعالیت های مربوط به دبیرخانه
مقدمه
سیب از گونه های وحشی موجود در آسیا و اروپا به دست آمده و قدمت کشت آن به سال های ماقبل تاریخ می رسد با وجود قدمت کاشت سیب در دنیا و شناختی که در ایران زمین از این درخت داشته اند تا این اواخر به عنوان یک محصول تجاری تلقی نمی شد . در واقع در سی سال اخیر سیب به صورت تجاری در ایران کشت شده است . درخت سیب در بیشتر نواحی ایران می روید و بارور می شود و هر ناحیه ای سیب مخصوص دارد . سیب گلاب ، سیب دماوند ، سیب شمیران ، سیب ترشی آش ، سیب خراسان ، سیب شیرین درشت و ...
گل درخت سیب در اوسط بهار در می آید بنابراین کمتر دچار سرمازدگی می شود . درخت سیب در زمینی که خاکش رسی و کود داده شده است و قشر زیرینش قابل نفوذ به آب باشد تنومند می شود و میوه اش خوب و فراوان خواهد بود . در زمینی که خاکش رسی و آهکش از ده درصد تجاوز نکند درخت سیب پرحاصل می شود . درخت سیب را در تمام زمین هایی که خاکش متوسط باشد می توان کاشت .
درخت سیب در آب و هوای مرطوب بهتر رشد می کند . ولی در آب و هوای خشک رشدش قابل توجه نیست. اکثرا درخت سیب در نقاط خنک و رو به شمال که برای درختان دیگر مناسب نیست کاشته می شود. درخت سیب نیز مانند درختان دیگر نیاز به عملیات مناسب آبیاری ، هرس ، کوددهی و... دارد که در بخش های بعدی بررسی شده اند .
بخش اول : کلیاتی در مورد درخت سیب
*درخت سیب و خواص بتانیکی آن
درخت سیب از خانواده رزاسه ، جنس مالوس بوده و دارای ارقام مختلفی می باشد. عدد پایه کروموزومی آن برابر 17،(x=17) بوده و تعداد کروموزوم های آن متفاوت (34،58،68) است.درخت سیب تابع آب و هوای سرد معتدل با نیاز سرمایی متوسط است ، خاک مناسب برای پرورش آن ، رسی شنی حاصلخیز با عمق کافی و pH خنثی را می پسندد. ریشه گیاه با توجه به نوع بافت خاک ، واریته و اثرات مختلف محیطی نبات ، می تواند تا چندین متر در خاک فرو رود. بیشترین رشد ریشه ها ، در بهار از زمان باز شدن جوانه ها تا خرداد ماه است. ریشه مطلوب در عمق و شعاع متعادل و متناسبی منشعب و تمام حجم خاک در دسترس خود را برای بدست آوردن آب و مواد غذایی مورد بهره برداری قرار می دهد.
ساقه درخت به سبب حالت خاص ، قابلیت انعطاف پذیری و پرورش نهائی را به انواع فرم ها دارد. جوانه ها در درخت به چند دسته " چوب ، گل و انتظار و خفته " تقسیم می شوند.
گل ها در آن منظم و مجتمع دارای:5 کاسبرگ ، 5 گلبرگ به رنگ سفید یا صورتی ، 4-6 تخمک و تخمدان و پرچم های زردرنگ ، مضربی از 5 را دارند.
*انواع واریته های سیب و پای های پیوندی
واریته های مهم خارجی سیب :
-گونه های زرد لبنانی (Golden Deliciose)
-گونه های قرمز لبنانی(Red Deliciose )
-گونه های Gen hardy))
-گونه های Clark) )
از بین واریته های بیشماری که تولید شده اند ، تعدادی از آن ها که در برابر بیماری ها ی مهم مقاومند عبارتند از :
-Var.Estivaتولیدی (فرانسه) INRA با حساسیت کمتر نسبت به بیماری سفیدک حقیقی
و لکه سیاه سیب.
-Var.Chardon تولیدی INRA ، با عدم حساسیت فوق العاده به بیماری قارچی و مقاوم در برابر بیماری زنگار.
-Var.Mustus تبار ژاپنی ، با میوه های خیلی درشت ، با میزان حساسیت کمتر به سفیدک حقیقی و حساسیت نسبی به لکه سیاه و شانکرهای مختلف تولید گردیده است.
مهمترین ارقام ایرانی :
گلاب اصفهان ، گلاب شیراز ، گلشاهی ، زرد مشهد و حیدرزاده تبریز.
پایه های سیب :
الف- پایه های بذری
این پایه ها از طریق بذر ازدیاد می یابند ، درختان پیوند شده روی آن ها دارای رشد خوبی بوده و داشتن تأخیر در باروری و رشد و تولید ناهمگن از خصوصیات ارثی و ژنتیکی آن ها است و نیز ریشه زایی آن ها در حالت غرقابی زمین رضایت بخش است ، بعلاوه درختان حاصل از پیوند زنی بر روی اینگونه پایه ها در تطابق با محیط و سازگاری با خاک های معمولی از نرمش خوبی برخوردار هستند . دو واریته مهم از آن ها عبارتند از :
-واریته آلمانی Bitten Felder
-واریته فرانسوی Bengauge Rose
ب- پایه های غیر بذری
*ازدیاد و تکثیر درخت سیب
تکثیر درخت سیب از راه پیوند روی نهال های حاصل از کاشت بذر انجام می گیرد. ضمنا از راه پاجوش و خوابانیدن می توان گونه هایی از سیب را زیاد کرد.
راه های ازدیاد و تکثیر
الف-خزانه کاری
عبارت از محلی که بذور نباتات اعم از سبزیجات ، گل های نشایی ، دانه و هسته درختان مثمر و غیر مثمر تحت شرایط خاص به طور متراکم کاشته تا پس از رشد کافی به محل اصلی انتقال یابند . در شرایط خزانه پس از رشد کافی پایه های بذری ، روی آن ها را پیوند می زنند ،برای داشتن و به دست آوردن این چنین پایه های مطلوب باید زمین و محل خزانه در بهترین شرایط کیفی قرار گیرد .
سلسله مراتب زیر در احداث محل خزانه و خزانه کاری ضروری به نظر می رسد :
1.انتخاب بذر
- خواص مطلوب بذر، از قبیل : قوه نامیه ، قدرت نامیه و خلوص بذر
- جداگانه کشت کردن بذر درختان دانه دار مثل سیب و گلابی و درختان هسته دار مثل هلو و زردآلو از سبزیجات نشایی و قلمه ، از مواردی به شمار می آیند که در انتخاب بذر باید به آن ها توجه خاصی معطوف داشت.
2. انتخاب محل خزانه
برای پرورش نباتات بخصوص در خزانه رعایت موارد زیر ضروری می باشد :
- آفتابگیر بودن محل
- در حد متوسط بودن بافت خاک و غنی بودن از مواد آلی
- داشتن 20سانتی متر عمق خاک زراعتی
- دارای خصوصیات عالی با تهویه خوب
تهیه زمین خزانه
- انجام شخم عمیق در پاییز و اضافه کردن40-30 تن کود دامی در هکتار ، که کود پوسیده را باید با خاک مخلوط و ادغام کرد .
- عاری بودن از علف های هرز و نرم کردن آن به منظور تماس کامل بذر با خاک خزانه
- اضافه کردن خاک برگ پوسیده جهت حاصلخیزی و بهتر شدن کیفیت خاک
- خاصیت نفوذپذیری آب و عمل تهویه به نحو شایسته در آن انجام گیرد
موقع خزانه کاری
کاشت پاییزه برای درختان دانه دار مانند سیب و گلابی و... در نواحی که دمای هوا از 10- تا 12- درجه سانتی گراد پایین تر نمی رود مناسب تشخیص داده شده است ، باید توجه داشت پس از اولین آبیاری بذور کاشته شده ردیفی باید آن ها را با کود دامی پوسیده و خاک برگ پوشانید .
فواصل و عمق کاشت بذر در خزانه
عمق کاشت بذر در خزانه بر حسب ریزی و درشتی ، آب و هوا ، و نرمی و سفتی خاک تغییر می نماید .
عمق کاشت در جوانه زنی بذر مؤثر است زیرا :
- اگر بذر عمیق کاشته شود رطوبت بیش از نیاز آن است و ممکن است پس از سبز شدن به سختی از خاک خارج شود .
- بذر اگر سطحی کاشته شود ممکن است در اثر زود خشک شدن خاک سطحی ، بذر نیز خشک گردد یا به مصرف حشرات و پرندگان برسد .
بذر سیب و گلابی را در عمق 2.5-2 سانتی متر کاشته و روی آن را کود پوسیده دامی می پاشند . به طور کلی عمق خاک کاشت را 3-2 برابر طول بذر در نظر می گیرند . فاصله مناسب کشت در خزانه را که به صورت جوی و پشته در نظر می گیرند حدود 40-30 سانتی متر در نظر می گیرند . مدت زمان لازم برای سبز شدن بذر سیب 90 روز است . در نواحی معتدل بذر آن را در پاییز و در سردسیر در بهار می کارند . در صورتی که بخواهند روی آن ها در خزانه اول عمل پیوندزنی انجام دهند باید فاصله را 8-5 سانتی متر روی خطوط در نظر گرفت در صورتی که پیوند نهال در خزانه دوم انجام گیرد فاصله را کمتر در نظر می گیرند . نوع پیوندی که در خزانه انجام می گیرد پیوند شکمی است .
طرق کاشت در خزانه :
1.دستی : بذر را با ماده همراه مخلوط و در واحد سطح موردنظر می پاشند .
2.خطی : با توجه به ریز و درشتی بذر عمق کاشت در آن متفاوت است .
3.ردیفی : که اغلب در خزانه های هوای آزاد جهت کشت بذور درختان مثمر و غیرمثمر به منظور تهیه پایه نرک استفاده می شود .
بهتر است که طول قطعات را بسته به شیب زمین و نوع خاک 50-20 متر و بین قطعات را خیابانی به عرض 3-2 متر برای عبور وسایل مکانیکی در نظر بگیریم پس از گاورو شدن زمین که آن را آبیاری کرده ایم ، اقدام به کشت بذور می نماییم .
خزانه ثانویه (خزانه انتظار )
نهال ها پس از کشت بذور در خزانه اول و رشد کافی به محل اصلی ، در زمین انتقال داده می شوند . چنانکه به هر دلیلی نتوان نهال ها را به محل اصلی انتقال داد می توان از خزانه ثانویه بهره برد . در خزانه ثانویه باید زمین غنی تر از خزانه اول باشد ، ونیز فاصله کشت و عرض آن ها بیشتر در نظر گرفته شود . حدودا 28 کیلوگرم بذر سیب در هکتار برای کشت در خزانه نیاز است .
ب. قلمه کاری
قلمستان : به محلی که در آن قلمه پاره ای از درختان مثمر و غیرمثمر و درختچه های زینتی تحت شرایط خاص کاشته می شوند قلمستان گویند .
اهمیت قلمستان
- تسریع در میوه دهی درختان میوه
- ایجاد پایه های یکنواخت برای تهیه نهال های مرغوب
- جلوگیری از فرسایش خاک با احداث قلمستان در اراضی شیب دار
- از شرایط لازم برای داشتن درختان سیب مناسب ، قلمه کاری آن است اما فعلا به دلیل بالا بودن هزینه تولید از نظر اقتصادی نسبت به سایر روش ها گران تر تمام می شود . قلمه های مناسب و مطلوب یکساله را در پاییز پس از قطع شیره نباتی گیاه برای ریشه دار شدن در ماسه قرار داده و در بهار به زمین اصلی انتقال می دهند .
ج-.بذرکاری
در شرایط خاص ممکن است بعضی افراد مستقیما بذور را در محل اصلی کشت نمایند ، اما به دلیل ریسک پذیری این روش هم از نظر پسروی ژنتیکی صفات مطلوب و هم از نظر مدت زمان رسیدن باغ به مرحله تولید اقتصادی و هزینه بالای آن ، از سوی محققان و افراد باتجربه مردود شناخته شده است .
د- کاشت پاجوش
چون نهال های پاجوش با وجود خواص خوب ، نیازمند هرس های شدید هستند و از طرفی محصول آن ها از کمیت و کیفیت پایینی برخوردار می باشند ، از کاشت آن ها برای تولید محصول صرف نظر می شود .
طرح و ایجاد باغ میوه
* طرح و ایجاد باغ میوه
عوامل مؤثر در طراحی باغ
gr 300
اصول نگهداری نهال قبل از کاشت
پس از تهیه نهال ها از خزانه و انجام اعمال لازم (آرایش ریشه ، پرالیناژ ) باید آن ها را به محل اصلی انتقال داد . در صورتی که به هر دلیلی (عدم آماده بودن زمین اصلی و یا گودال های محل غرس نهال ) باید نهال ها را در گودال و یا شیاری قرارد داده و با ریختن خاک و شن بر روی ریشه ها از خشک شدن آن ها جلوگیری شود . در صورتی که محل خزانه گرمتر از محل اصلی باشد باید با ریختن شن و ماسه بر روی ریشه نهال از بیدار شدن نهال ها جلوگیری کرد ، تا در موعد مناسب نسبت به انتقال آن ها اقدام کرد .
کاشت نهال در محل اصلی
برای کاشت نهال اگر خاک ، حاصلخیز و دارای بافت مناسب باشد ، کافیست مقداری از خاک محل کاشت را با بیل برداشته و پس از قرار دادن ریشه در درون گودال روی آن را با خاک سطح الارض پوشانید . اگر گودال با مته کنده شود پس از بیرون آوردن خاک تحت الارض آن را با کود پوسیده دامی و خاک رس و مقداری کود دیر جذب مخلوط نموده و در درون گودال ریخته و پس از قرارگیری مناسب نهال در خاک آن را با خاک می پوشانند . برای کشت دو نفر لازم است ، یکی نهال را بطور عمودی در چاله قرار داده و دیگری نسبت به پر کردن نهال اقدام می کند .
در کاشت نهال رعایت چند نکته ضروریست
1.سمت درختکاری
در مورد سمت درختکاری دو نظریه وجود دارد
برخی معتقدند بهتر است نهال ها همانطوری که در خزانه قرار گرفته بودند ، در محل اصلی نیز باید بدین ترتیب کاشته شوند تا نور آفتاب به آن قسمتی که در برابر آفتاب نبوده ، صدمه نزند . نیز برخی عقیده دارند ، تنه ای که بر روی آن پیوند شده باید رو به شمال باشد ، چون تغییرات دما در این طرف کمتر است ، این روش اخیر درست تر به نظر می رسد .
2. عمق کاشت
باید طوری نهال روی زمین قرار گیرد که محل پیوند چند سانتی متر بلندتر از سطح خاک باشد تا از ریشه دار شدن پیوندک جلوگیری شود و نیز از گود افتادن درخت در زیر خاک جلوگیری کرد زیرا سبب خفگی آن می شود.
3. باد
در مناطق بادخیز ، پیوندک باید رو به باد باشد تا از شکستن گیاه در اثر فشار باد جلوگیری شود ، استفاده از قیم نیز در این نواحی توصیه می شود .
4. پر کردن گودال
پس از انجام عملیات کاشت و پر کردن گودال :
اولا : با فشار خاک اطراف نهال با بیل یا پا خاک اطراف ریشه را کاملا محکم کرد تا محفظه هوا در خاک باقی نماند .
ثانیا : مقدار نشست خاک که در اثر آبیاری بوجود می آید و باعث گود افتادن نهال می گردد را به حداقل تقلیل رسانید .
5. آبیاری پس از غرس نهال
بلافاصله پس از غرس نهال در محل اصلی باید آن ها را آبیاری کرد تا نها ل ها خشک نشوند . و به واکاری احتیاج پیدا نکنند .
6. هرس پس از غرس نهال
بلافاصله پس از غرس نهال باید آن ها را بر حسب هدف ، هرس و شکل دهی کرد نیز حذف کردن جوانه های پایین و باقی گذاشتن 5-3 جوانه روی نهال ضروریست .
مواد لازم در غرس نهال با ریشه عریان
- بازرسی سرشاخه ها و آرایش ریشه .
- خیس نمودن ریشه نهال و انجام عمل پرالیناژ در صورت خشک شدن .
- خیس نمودن نهال در صورت چروکیده شدن .
عملیات لازم بلافاصله بعد از کاشت
- قیم زدن
محکم نگه داشتن نهال در موقع وزش باد و پس از آبیاری از اهداف مهم در قیم زدن است . در سیستم های کشت معمولی از قیم متوسط استفاده می شود اما در سیستم های داربستی و پهن از قیم های بلند چوبی یا آهن استفاده می شود و شاخه ها روی سیم های رابط قیم ها به فرم های متفاوتی هدایت می شوند .
- هرس اولیه یا هرس بعد از غرس نهال
علاوه بر هرس ریشه ، برای تعادل بین اندام های هوایی و زیر زمینی ، ساقه را بسته به منطقه کشت ( از نظر سردی یا معتدل بودن هوا ) 80-60 سانتی متر قطع کرده تابدین وسیله فرصتی را برای جوانه ها و شاخه های فرعی که اسکلت بعدی درخت را تشکیل می دهند ، فراهم کرد .
- آبیاری
پس از قرارگیری مناسب نهال باید آن را آبیاری کرد تا نیاز آبی نهال جوان برآورده شود .
دسته بندی | عمران |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 287 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 105 |
گزارش کاراموزی بررسی مصالح(کاشی)در 105 صفحه ورد قابل ویرایش
کاشی :
کلمه کاشی از واژه لاتین tegula مشتق شده از فعل tegere میباشد که معنی پوشاندن یا پوششدادن است لازم به ذکر است که این واژه در زبان رومیها به کاشیهای بام اطلاق میشده کاشی را بعنوان قطعاتی مسطح سطحی از سفالینه پخته شده در نظر میگیریم که در کفها و دیوارهای ساختمانها استفاده میشود و اغلب بخاطر ایجاد مانعی جهت نفوذ آب به بدنه کاشی و نیز جهت خلق رنگ و نقش متنوع آنها را لعاب میدادند معمولاً به لحاظ جنبههای عملی و زیباکاری از کاشی استفاده میگردد. یک سطح مفروش به کاشی و سطحی کاملاً بهداشتی نفوذناپذیری در برابر آب و مناسب نظافت خواهد بود. و با وجود اینکه در مقابل آتش مقاوم است لیکن بخوبی گرما را در محیط پخش مینماید. معمولاً تزئین کاشیها به روشهای مختلفی انجام میگیرد. گاهی اوقات تصویری واحد گاهی منظرهای کامل و زمانی نیز نقوش مرموز که البته ریشه در مسائل آموزشی دارد با باورهای نمادین ملل طرح این کاشیها را تشکیل میدهند. گاهی اوقات فقط در مورد زیبائی سطحی کاشی بحث میشود که البته این نکته مهم نیز حکایت از اهمیت طرحها بافتها، لعابهای رنگی دارد که همیشه چشمها را خیره ساخته است. شکلهای کاشی بسیار متنوع است و اما وجه تشابه تمامی آنها در این است که فقط مناسب پوشش سطوح هستند( که معمولاً صاف و یکدست و گاهی اوقات نیز کوژ دارند) و به همین علت میتوان به راحتی آنها را بدون ایجاد خسارت به ساختمان و از سطوح جدا ساخت. این خصوصیات سبب تمایز کاشی از دیگر پوششهای سرامیکی مانند آجرهای لعابدار، سفالینههای بدون لعاب، یا بلوکهای کوچک لعابدار شدهاست. انواع مذکور معمولاً پس از نصب جزء لازم ساختمان به شمار میآیند و به آسانی نمیتوان آنها را انتقال داد اساساً کاشی را جسمی دوبعدی یا دوکاره محسوب میکنند چرا که تمایز بین اثر ظاهری کاشی و کاربرد آن امری تقریباً محال است.
یکی از دلائل استفاده از کاشی مسئله محکمبودن، مقاومبودن این ماده در مقابل حوادث طبیعی مانند باد، باران، آفتاب. عناصر شیمیای و کنشها و واکنشهای فیزیکی در ساختمان میباشد. کاشی که پوششی از لعاب روی آن مینشیند بعد از انجام مراحل پخت به دلیل شیشهای بسیار مقاوم سخت و در مقابل جذب آب نفوذناپذیر میباشد. علاوه بر استحکام مناسب این ماده عوامل دیگری نیز در بکارگیری کاشی مؤثر بودهاند از جمله:1- دسترسی آسان به مواد اولیه 2- همآهنگی و همسنخبودن کاشی با آجر
3-شرایط جغرافیایی اعم از آب و هوا ومنابع طبیعی و درست 4- تنوع رنگ و انعطافپذیری کاشی.
- تنوع رنگها و انعطافپذیری کاشی- همانطور که ذکر شد آجر و کاشی از قابلیت انعطافپذیری عجیبی برخوردارند به نحوی که میتوان کاشی را به ریزترین قطعات ممکن( معرق) و بزرگترین قطعات درآورد. همچنین میتوان این قطعات را در منحنیها، طاقها و قوسها مانند تزئینات مقرنس نیز مورد استفاده قرار داد. «عنصر زیباشناختی مهمی که ایران برای معماری مساجد به ارمغان آورد رنگآمیزی بیرون و درون است.» این رنگآمیزی که با کاشیهای الوان صورت میگیرد علاوه بر زیبایی و جذابیت برای تأثیرگذاری بر بخشهایی از معماری مانند محراب، رواق و کتیبهها مؤثر بوده است چنان که « درک هیل» در کتاب معماری و تزئینات اسلامی میگوید:« تکنیک استفاده از رنگ برای مشخصکردن عناصر ساختمانی یا تریینی به منظور تأکید بر برخی قسمتهای ساختمان یا تزیین به صورت یک ویژگی همیشگی معماری اسلامی باقیماندهاست. استفاده از کاشیهای الوان فضای معماری اسلامی را دگرگون کرده و هیچگاه در صدد آن نبوده که ماهیت معماری را تحت تأثیر خودش قرار دهد. بلکه بزرگترین قدرت کاشی تزیین الوان، تغییر مشکل یک ترکیب کاملاً ساختمانی به ترکیبی درخشان بود که در آن تودههای معماری، طرحهای تزیینی و رنگ با یکدیگر درآمیخت در عین اینکه هر یک اصول و ویژگی خاص خود را دارند. ملاحظه میشود که استفاده از کاشیهای الوان برای ارتقا معنوی و زیبایی فضای معماری به کار گرفتهشده نه برای پوشاندن نقائص و کاستیهای فضای معماری« اصولاً کاشیکاری برای تأکیدگذاری و تجلی بخشی بر اعضای ساختمان مورد بهرهبرداری قرار میگرفت نه به نیت پوشاندن زیر کار یا پنهانکردن خرده نقایص بنایی.» بنابراین به هیچ عنوان تزئینات معماری در ستیز با فضای معماری بر نیامدهاند بلکه کاشیها در کمال آرامش به بدنه معماری اسلامی تکیهزدهاند و فضای بهشتآسا برای آرامش روح و روان ساختهاند.
و کوچک این عمل با دست انجام
میشود.
قالبگیری و شکلدادن: بسته به نوع محصول قالبگیری به چندین روش صورت میگیرد روش قدیمی خشتزنی بادست که در مورد آجر معمولی بکار میرفتهاست. هنوز در مورد قالبگیری و ساخت بعضی از ظروف سفالی و یا سرامیکی و ساخت آجرهای صنعتی اعمال میشود. روش دیگر روش چرخ کورهای است که برای تهیه بعضی از ظروف سفالی هنوز در ایران متداول است. برای تهیه وسایل چینی بهداشتی معمولاً از قالب گچی استفاده میشو ولی برای تهیه کاشی و سرامیک( کاشی کف) امروزه متداولترین روش استفاده از دستگاههای پرس است. در این روش ابتدا مواد اولیه را به نسبت معین مخلوط کرده و آنها را در آسیابهای مخصوص با آب مخلوط کرد و دوغاب تهیه میکنند. دوغاب تهیهشده توسط دستگاه پاشنده به صورت فواره در داخل سیلو پاشیده میشود و پس از حرارتدیدن به صورت پودر خشک با حدود 6 تا 8 درصد رطوبت درمیآید. در دستگاه پرس با قالب و فشار استاندارد از پودر نرم قالبهای(خشت) کاشی و سرامیک تهیه میشود که به آنها بیسکویت خام میگویند.
خشککردن، پختن، و لعابدادن کاشی و سرامیک: پس از قالبگیری و خشککردن عمل پختن کاشی در دمای بالای 1100 درجه سانتیگراد به صورت زیر صورت میگیرد:
ابتدا بیسکویتهای خام را که در روی واگنهایی چیده شدهاند وارد کورة تونلی کرده و از طرف دیگر کوره خارج میکنند. و سپس آنها را برای لعابزنی به خط لعاب هدایت مینمایند. پس از پاشیدن لعاب روی آنها از دستگاههای چاپ نقش برای چاپ نقش و ساختن کاشی گلدار یا نقشدار استفاده میشود وآنگاه در آخرین مرحله پخت، برای پختن نهایی، مجدداً وارد کوره میکنند. کاشی پختهشده پس ازخارجشدن از کوره درجهبندی و درکارتنهای مخصوص برای عرضه به بازار بستهبندی میشود.
قدیمی با انواع جدید آن منجر گردید.
افزایش استفاده از کاغذدیواری در قرنهای 18و 19 نکتهای درخود توجه است. مقایسه احیاءکنندگان ابنیه باستانی نیز آثاری تأسفبار از خود بجای گذاشتهاند. در قرن 19 بسیاری از کلیساهای کوچک وبزرگ قرون وسطی درواقع طعمه سبکهای نوین معماری نظیر« ویولت ل دوکViollet- Le- Duc درفرانسه یا سرجورج گیلبرت اسکات Sir Gorge Gillbert Scott در بریتانیا متأسفانه طی بازسازی قرن نوزدهم اکثر کاشیهای قرون وسطی از بین رفتند. د رخلال قرن 20 دلیل عمده تهاجم و نابودی احیاء و بازسازی سریع شهرها بود و هلند که بواسطه ساختمانهای کاشیشدهاش بسیار معروف بود هماکنون به ندرت دارای کاشیهای مربوط به قرن 17 یا حتی 18 میباشد.
در کشورهایی که شیوه صنعتیشدن ساختمانسازی و بازسازی شهری به کندی پیش رفتهاست نمونههای بسیاری از کاشیهای اولیه باقیماندهاند. قسمتهایی از ایتالیا و جنوب اسپانیا، پرتغال میراثی از کاشیهای اصیل خود را حفظ کردهاند ( بخصوص در عبادتگاهها، کاخها، یا خانههای اشرافی) اغلب کاشیهای قرن 19 در اوایل قرن 20 را میتوان در شمال اروپا و امریکا یافت. این مسئله و این رشد سطح آگاهی نسبت به میراث گرانبهای کاشیهای اروپایی و امریکا بیشتر به خاطر علایق و گردآورندگان کاشی و نیز گروههای حفظ تاریخ طبیعی بودهاست.
پدیده جمعآوری کاشی به قرن 19 بازمیگردد که هم تأثیری منفی و هم مثبت داشتهاست. جداکردن کاشی از محل نصب در واقع فاصلهای بین محیط اصلی و کاربرد آنها قائل است. از طرفی دیگر بسیاری از کاشیها با این روش از خط نابودی فاصله گرفته و هماکنون در کلکسیونهای عمومی یا خصوصی بسر میبرند. چنانچه ساختمانی از بین برود تنها آیندگان میتوانند از عکسهای آن استفاده کنند. کاشیهای تزئینی کف مربوط به قرون وسطی در مکانهای گوناگون بریتانیا مورد استفاده قرار میگرفتند و در کاخ قرون وسطایی« الحمبرا Alhambra » که متعلق به مغربیهای مسلمان در جنوب اسپانیاست. هنوز هم کاشیهای موزائیکی آن دوران به چشم میخورند. در اوایل قرن 19 بکاربردن تکنیکهای نقاشی چندرنگ بر روی کاشی با روکش قلع از ایتالیا به تمام اروپا توسعه یافت و درکاشیهای منقوش و صفحات نقشدار باشکوه و مجلل قرون 16 و 17 و اوایل قرن 18 توسط سفالگران اسپانیایی، هلندی ، پرتغالی به اوج خود رسید. دوره رنسانس یکی از مهمترین دوران مربوط به تولید کاشی در اروپا بود بطوریکه در این دوره نمای داخلی تمام دیوارها از بالا تا پائین با کاشیهای نقاشیشده آراسته میشدند. انعکاس این توسعه تحت تأثیر صنعت کاشی هلندی، حتی در فرانسه و بریتانیا، آلمان، و دانمارک نیز به چشم میخورد.
دسته بندی | علوم انسانی |
بازدید ها | 1 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 32 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 33 |
گزارش کاراموزی بررسی مشاوره شغلی در 33 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مشاوره شغلی 1
تاریخچه مشاوره شغلی 1
اهمیت مشاوره شغلی 3
فرآیند مشاوره شغلی 4
زمان اقدام به مشاوره شغلی 5
علت معرفی مشاغل را توضیح دهید؟ 6
چه ضرورتی وجود دارد که راهنمایی شغلی صورت گیرد؟ 8
رغبت و استعداد در انتخاب شغل 9
پرسش های دانش آموزان در آشنایی با شغل 10
روش های گروه راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه ای در مدارس 11
مهارت مشاوره ای 12
مشاغل مربوط 14
مهارت 15
بذر اشتغال 16
عوامل موثر در کار کردن 18
هماهنگی تواناییهای فردی با ویژگیهای کار 19
عوامل انگیزشی در کار کردن 19
ماهیت کار به عنوان یک عامل موثر 20
شرایط محیطی به عنوان عامل موثر در کار کردن 20
گروههای کاری به عنوان عامل موثر در کار کردن 21
بازده کار به عنوان عامل موثر در کار کردن 21
زمینه های روانشناسی سازمانی 22
روشهای پژوهش در روانشناسی سازمانی 24
توسعه و مشاوره شغلی 25
روابط بین انتخاب با تریج وانتظارات شغلی 28
تعریف عملی انتخاب شغل 29
کلام آخر 33
مشاوره شغلی
مشاوره شغلی عبارت است از تعیین یک حرفه که با استعدادها و امکانات و خصوصیات روانی و جسمی فرد سازگار و هماهنگ باشد.
به عبارتی در این شاخه راهنمایی و مشاوره دو دسته اطلاعات مورد بررسی قرار میگیرند. یک دسته اطلاعات مربوط به مشاغل و دسته دیگر اطلاعات مربوط به ویژگیها و استعدادهای فرد و در جریان مشاوره تلاش میشود تا هماهنگی و تناسب بین این دو دسته اطلاعات مشخص شود و تعیین گردد تا چه اندازهای شرایط مربوط به یک حرفه با تواناییها و ویژگیهای فرد سازگاری دارد.
تاریخچه مشاوره شغلی
در گذشته انتخاب مشاغل توسط افراد بسیار متفاوتتر از شرایط کنونی بوده است. جوانان خانواده معمولا مشاغل و حرفه خود را به صورت موروثی از پدران خود دریافت میکردند و در نتیجه مشاوره شغلی چندان مفهوم و اهمیتی برای آنان نداشت. اما با شروع پیچیدهتر شدن جوامع ، گسترش یافتن حرفهها و مشاغل متعدد ، تخصصیتر شدن حرفهها و احساس نیاز به همخوانی بین توانایی فرد و نوع حرفه ، نیاز مراکز صنعتی و ... به افراد ماهر ، افزایش بیرویه جمعیت جوان کشورها و افزایش دانش آموزان و ... زمینه و احساس نیاز بوجود فرآیندی با عنوان راهنمایی شغلی را فراهم ساخت.
بطور کلی آغاز کلی فرآیند مشاوره با کارهای فرانک پارسونز در سالهای 1907 تا 1908 که او را پدر راهنمایی شغلی و حرفهای می دانند در شهر بستون آمریکا بود. البته قبل از پارسونز نیز فعالیتهای پراکندهای در زمینه راهنمایی شغلی و سایر مشاورهها بطور غیر رسمی و بخصوص در مدارس انجام میگرفت. پارسونز یک مرکز راهنمایی حرفهای تأسیس کرد. به دنبال آن اولین مجله حرفهای یعنی بولتن حرفهای در سال 1915 میلادی انتشار یافت. در سال 1917 میلادی شرکت فعالانه آمریکا در جنگ جهانی اول ایجاب نمود که آن کشور افراد متخصص را در زمینههای گوناگون تربیت و به میدانهای جنگ روانه کند. در آن زمان بالا بودن هوش به عنوان اولین ویژگی برای انتخاب افراد مورد نظر بکار گرفته شد.
در ایران شروع به کار مشاوره به صورت مقدماتی به سالهای 1337 تا 1350 بر میگردد که رفته رفته به صورت متکاملتری در آمده است. تربیت مشاوران و اعزام آنان به مدارس راهنمایی تحصیلی ، تهیه بروشورهای شغلی و استفاده از فعالیتهای مختلف جهت آشنا سازی دانش آموزان به ویژگیهای خود و مشاغل ، از جمله کارهای انجام گرفته در این زمینه بوده است. علاوه بر اینکه بر اساس اهداف مشاوره شغلی بازپروریهای شغلی و دورههای ضمن خدمت برای مشاغل مختلف بوجود آمد، که طی آنها تلاش میشد کارآیی و توانایی افراد مشغول در حرفههای مختلف را بالا ببرند.
اهمیت مشاوره شغلی
شغل و حرفه فرد از آنجایی که بخش عمدهای از زندگی او را به خود اختصاص میدهد و به عبارتی انسان ساعات زیادی از وقت خود را در محل کار خویش و درگیر حرفه خویش میگذراند، اهمیت بسزایی دارد. چنین شرایطی اگر چنانچه با شرایط و تواناییها و علایق فرد همخوانی نداشته باشد، به عدم رضایت شغلی خواهد انجامید. تحقیقات نشان میدهد عدم رضایت شغلی یکی از مهمترین مشکلات استرسزا در زندگی فرد است که میتواند جنبههای دیگر زندگی او را تحت تأثیر قرار دهد.
به عنوان مثال فرض کنید فردی را که به شغل خود علاقمند نیست یا تواناییهای لازم برای انجام آن را بطور مفید ندارد، خستگی او مسلما بیشتر از فردی خواهد بود که با رضایت و لذت کامل آن شغل را انجام میدهد. فرد اول با دامنهای از استرس و خستگی شدید وارد منزل میشود و میزان تحمل و مقاومت او در برابر جنبههای مختلف زندگی پایینتر از فرد دوم خواهد بود که شغل خود را کامروابخش تلقی میکند.
علاوه بر تأثیرات فردی مشاوره شغلی ، تأثیرات اجتماعی آن را نیز نباید از نظر دور داشت. کارآیی فرد در حرفهای که به او واگذار شده است بسیار تحت تأثیر توانایی و استعداد و علاقه او به آن شغل دارد. عدم هماهنگی فرد با شرایط شغل کارآیی او را در مسیر اهداف شغلی مرکز ، کارخانه یا مؤسسه پایین خواهد آورد. مؤسسات و مراکز مختلف کاری مایل به بکارگیری افرادی هستند که کارآیی بالاتری داشته باشند.
فرآیند مشاوره شغلی
مشاوره شغلی بر طبق نظر پارسونز در سه مرحله اساسی صورت میگیرد:
شناسایی کامل تواناییها ، استعدادها ، رغبتها و محدودیتهای فردی؛ این ویژگیها تمام تواناییهای جسمانی ، روانی و محدودیتهای جسمانی و روانی و اجتماعی فرد را در بر میگیرد.
شناسایی مشاغل متعدد و آگاهی نسبت به عواملی که منجر به موفقیت و رضایت شغلی میگردند. در این راستا ویژگی های مختلف هر یک از مشاغل از جنبه های مختلف مالی، اجتماعی و سایر محدودیت ها مورد بررسی قرار می گیرند. برخی مشاغل ویژگیهای خاص خود را دارند که باید مورد توجه قرار گیرند. مثل مسأله شب کاری برای شغل پرستاری و دور بودن از محل زندگی برای مدتهای طولانی برای انجام فعالیتهای باستان شناسی و ... .
ایجاد سازش منطقی بین خصوصیات شخصی و شرایط شغلی که به موفقیت و رضایت شغلی میانجامد. شغل مورد نظر چه ویژگیها و چه محدودیتهایی دارد؟ چه ویژگیهای فردی را نیاز دارد؟ و چقدر بین این دو دسته ویژگی هماهنگی و همخوانی وجود دارد، سؤالاتی هستند که در جریان مشاوره شغلی به آنها پاسخ داده میشود.
بذر اشتغال
یافتن شغل یکی از اصلیترین دغدغههای افراد ، بخصوص فارغ التحصیلان دانشگاهی است. حتی در حین انتخاب رشته ، ابتدا فرصتهای شغلی آن را مدنظر قرار میدهند. در اینجا روی صحبت ما بیشتر با دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی میباشد. بسیارند افرادی که پس از فارغ التحصیلی به هر دری میزنند تا جذب کار شوند، لیکن ناکام می گردند و البته تعدادی از افراد نیز بلافاصله ، جذب بازار کار میشوند.
شاید در ذهن خود با این سوال دست و پنجه نرم کردهاید که چرا برخی از افراد براحتی مشغول به کار میشوند و برخی دیگر خیر؟ در پاسخ باید گفت که اکثر این افراد از دوران دانشجویی مهارتهایی برای یافتن شغل کسب نمودهاند و بدین وسیله بذر اشتغال خود را در بسیاری از مراکز پاشیدهاند. یافتن شغل نیاز به آگاهیها و مهارتهایی دارد که به برخی از آنها اشاره میگردد:
با اساتید و دبیران خود ارتباط برقرار کنید.
علاقمندی و تلاشگری خود را به آنها نشان دهید، زیرا اساتید میتوانند علاوه بر راهنمایی شما به عنوان کلیدهایی در جهت آگاه شدن شما از فرصتهای شغلی عمل نمایند.
در سمینارهای مرتبط با رشته و علایق خود ، شرکت فعال داشته باشید.
شرکت در چنین سمینارهایی علاوه بر آشنا ساختن شما با مباحث جدید رشته تحصیلی خود و خلق ایدههای نو در ذهنتان ، موجب آشنایی شما با متخصصین خواهد شد که ممکن است از همکاری شما در آینده استقبال نمایند.
خود را به مهارتهایی از قبیل دانش کامپیوتر و تسلط به یک زبان خارجی مجهز سازید.
مراکز ادارات مرتبط با شغل خود را ، هم در شهرستان خود و هم در محل تحصیل شناسایی کرده و با آنها ارتباط برقرار نمایید.
در NGO ها یا نهادهای مردمی و سازمانهای غیر دولتی شرکت نمایید. فعالیت در چنین مراکزی علاوه بر گستردهتر کردن ارتباطات شما ، منجر به افزایش تجربه کاری شما و نیز داشتن سابقهای مثبت از شما خواهد شد.
در فرصتهای کارورزی و گذراندن طرح ، قابلیتهای خود را نشان داده و از جان و دل کار کنید. زیرا اغلب چنین مراکزی ، نیروهای کاری و مهرههای خلاق و پر تلاش را جذب خواهند نمود.
اهداف خود را بلند ، اما گامهایتان را کوچک انتخاب کنید.
انتظار نداشته باشید که پس از فارغ التحصیلی یا حتی در دوران دانشجویی ، دقیقا همان شغل و مقامی را بدست آورید که در پی آن بودهاید. شما بایستی ابتدا مهارت ، شایستگی و فروتنی خود را در کارهای محوله و گاه حتی خرد ، اثبات کنید تا در مسیر بالا رفتن از پلکان ترقی قرار گیرید.
یاد بگیرید که چگونه با اعتماد به نفس بالا ، خود و تواناییهایتان را به دیگران ارائه کنید.
برای مثال شما بایستی هنگام تقاضای شغل ، مشخصات ، تواناییها ، سوابق ، علایق کاری ، ... (رزومه) خود را بطور مکتوب همراه داشته و در زمان مقتضی آن را ارائه کنید و نیز مهارتهای خود را برای برقراری بهتر بالا ببرید.
خلاقانه فکر کنید.
ذهن خود را باز و آزاد بگذارید تا به تمام راههایی که از آن طریق به نوعی میتوان کار آفرینی نمود، فکر کنید.
هرگز از شکست نترسید.
اندیشمندی میگوید: "به یاد داشته باش که هر پیروزی بزرگی ، پس از چند بار شکست بدست میآید. شکستهای مکرر ، مانند پیکهایی هستند که در جاده منتهی به پیروزی حرکت میکنند."
عوامل موثر
انسان فعالیتهای مختلفی انجام میدهد. برخی از این فعالیتها جنبههای اختصاصیتر بخود میگیرند و برخی فعالیتهایی عمومی هستند. برخی از این کار کردنها تحت عنوان شغل فرد یاد میشوند. در هر حال در هر لحظه که انسان کار انجام میدهد، عوامل متعدی شیوه عمل و نتیجه حاصله را تحت تاثیر قرار میدهد. برخی از این عوامل تاثیرات مفید و موثری روی شیوه عمل و نحوه فعالیت او بر جای میگذارد و برخی دیگر به صورت عامل بازدارنده عمل میکنند و یا سرعت عمل فرد را کاهش میدهند.
هماهنگی تواناییهای فردی با ویژگیهای کار
زمانی که بین تواناییهای فرد و ویژگیهای کار مورد نظر هماهنگی و همخوانی وجود داشته باشد تاثیر مثبتی بر شیوه عمل خواهد گذاشت. برخی از فعالیتها به تواناییها و خصوصیات ویژهای نیاز دارند که بدون آنها انجام کار به صورت مفید و ثمر بخشی انجام نخواهد گرفت. فرض کنید فردی را که بنیه جسمی قوی ندارد و قصد دارد کار سنگینی مثل جابجا کردن قطعات سنگین را انجام دهد. این یک مثال واضح از ضرورت همخوانی تواناییهای فردی با ویژگیهای مورد نیاز برای انجام کار است. چنین تطابقی در برخی کارهای فکری ، ظرافت و پیچیدگی بیشتری دارد.
عوامل انگیزشی در کار کردن
در بحث انگیزش گفته میشود که طی جریان انگیزش نیروی لازم برای انجام کار فراهم میشود. در واقع انگیزش به منزله موتور رفتاری انسان بشمار میرود. از این جهت سطح انگیزشی فرد تاثیر بسیار زیادی در اقدام او به انجام کار و تداوم به انجام کار دارد. افرادی که از انگیزش کافی برخوردار نیستند یا در شروع به انجام کار مشکل دارند یا در شیوه انجام کار ضعیف و کند عمل میکنند. نتیجه کار این افراد معمولا به اندازه نتیجه کار افراد با انگیزه مفید و سودمند نیست. افراد دارای انگیزش بالا توان بهتری در انجام کار دارند، سرعتشان بالاتر است، زودتر اقدام و شروع بکار میکنند. نواقص کمتری دارند و در صورت بروز مشکل تلاش بیشتری جهت رفع نواقص میکنند.
ماهیت کار به عنوان یک عامل موثر
اینکه نوع کار مورد نظر چیست؟ چه اندازه دشوار است؟ در چه مدت زمانی باید انجام گیرد و تمام شود؟ نتایج مورد نظر کدامها هستند و ... ماهیت کار را مشخص میسازند. اصولا کارهایی که از درجه دشواری بالاتری برخوردار هستند، و به عبارتی کارهای سخت تفاوتهایی از لحاظ مدت زمان مورد نیاز برای اتمام کار ، نتایج مورد نظر و ... با کارهای سادهتر دارند. از این لحاظ ماهیت کار ، سخت و آسان بودن آن نیز میتواند شیوه کار را تحت تاثیر قرار دهد. کارهای آسان راحتتر و سهلتر و در مدت زمان کمتری انجام داده میشوند و توجه و دقت مورد نیاز برای آنها کمتر است.
دسته بندی | مدیریت |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 258 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 52 |
گزارش کاراموزی بررسی مدیریت سازمانی در 57 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه
مدخلی بر مفهوم مدیریت
شاید یکی از مهمترین فعالیتها در زندگی اجتماعی بشر امروز را بتوان مدیریت دانست. در عصر حاضر به مدد این فعالیت است که مأموریتها و اهداف سازمانها تحقق می یابند. از منابع و امکانات موجود بهره برداری می شود و توانایی و استعداد انسانها از قوه به فعل در می آید. مدیران در انجام وظایف خود فرایندی را دنبال می کنند که شامل اجزایی چون برنامه ریزی، سازماندهی، نظارت و کنترل، انگیزش، ارتباطات، هدایت و تصمیم گیری است. مجموعة این فعالیتهاست که مدیریت را شکل می دهد و هماهنگی و نیل به هدفها را میسر می سازد.
صاحبنظران مدیریت را هنر انجام امور به وسیلة دیگران توصیف کرده و بر نقش دیگران و قبول هدف از سوی آنان تأکید ورزیده است. گروهی مدیریت را علم و هنر هماهنگی کوششها و مساعی اعضای سازمان و استفاده از منابع برای نیل به اهداف معین توصیف کرده اند. گروهی دیگر مدیریت را در قالب وظایفی چون برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی و… بیان نموده اند. یکی از علمای مدیریت و اقتصاد مدیریت را تصمیم گیری دانسته و این وظیفه را بهترین و اصیلترین نقش مدیر قلمداد نموده است. عالم دیگری بر نقشهای مدیر از دیدگاه تازه تری نگریسته و برای مدیر وظایف و نقشهایی چون رهبری سازمان، منبع اطلاعاتی، و عامل تصمیم گیری و رابط با سایر سازمانها بر شمرده است. اندیشمندان دیگر نیز نقش های هشتگانه ای را برای مدیر بر شمرده اند که در فصل یکم به آنها اشاره خواهد شد.
برنامه ریزی
برنامه ریزی جامع( استراتژیک)
نویسندگان و اندیشمندان مدیریت هر کدام تعریف خاصی از این نوع برنامه ریزی ارائه داده اند که شاید بتوان همة آنها را در این تعریف خلاصه کرد که برنامه ریزی استراتژیک فرایندی است در جهت تجهیز منابع سازمان و وحدت بخشیدن به تلاشهای آن برای نیل به اهداف و رسالتهای بلند مدت، با توجه به امکانات و محدودیتهای درونی و بیرونی. البته باید یادآور شد که برنامه ریزی استراتژیک قبل از آنکه یک تکنیک و فن باشد یک نحوة تلقی و باور است که مدیران را به تفکر دراز مدت و آینده نگری و پیش بینی افقهای دور ترغیب می کند.
خصوصیات برنامه ریزی استراتژیک
1ـ برنامه ریزی جامع، انعکاسی از ارزشهای حاکم بر جامعه است. جهان بینی ها، اعتقادات و سنتهای جامعه در برنامه ریزی جامع منعکس می شود.
2ـ برنامه ریزی جامع معطوف به سؤالات اصلی و مسائل اساسی سازمانها است. سؤالاتی از این قبیل که« برنامه های امروز سازمان چیست و برنامه های آتی چه باید باشد؟»« امروز کجا هستیم و جهت گیریهای آینده چیستند؟»«امکانات و منابع سازمان در آینده چه وضعیتی دارند و باید مصروف چه اهدافی گردند؟»… در برنامه ریزی جامع مطرح می شوند.
3ـ برنامه ریزی جامع با مطرح ساختن اهداف بلند مدت و تبیین رسالتهای سازمان مدیران را در انجام فعالیتهایشان هم جهت و هماهنگ می سازد.
4ـ برنامه ریزی جامع دارای دید دراز مدت است و افق های دورتری را در سازمان مطرح می سازد. برنامه ریز در این نوع برنامه ریزی به آینده های دور می اندیشد و می کوشد تا موقعیت سازمان را در بلند مدت ترسیم نماید.
5ـ برنامه ریزی جامع، عملیات و اقدامات سازمان را در دوره های زمانی بالنسبه طولانی هماهنگ نموده و به آنها پیوستگی و انسجام می بخشد.
6ـ برنامه ریزی جامع در سطوح عالی سازمان شکل می گیرد، زیرا در این سطح است که تقریباً به طور همه جانبه ای اطلاعات لازم در مورد امکانات و منابع سازمان و انتظارات و توقعات از آن متمرکز است.
7ـ برنامه ریزی جامع، فراگیر بوده و برنامه های عملیاتی سازمان را در بر می گیرد و به آنها جهت می بخشد.
8ـ برنامه ریزی جامع امکانات و محدودیتهای درونی و بیرونی سازمان را در مد نظر دارد و با توجه به آنها پیش بینی های خود را انجام می دهد.
اهمیت و ضرورت برنامه ریزی جامع در سازمان
در سنوات اخیر با تغییرات شگفت آوری که سازمانها را احاطه کرده است، مدیران به فراست دریافته اند که با تعیین و تبیین اهداف و مأموریتهای سازمان در دراز مدت بهتر می توانند برنامه های خود را به ثمر رسانند. سازمان بهتر کار می کند و نسبت به محیط خود واکنشهای مناسبتری نشان می دهد. از این رو استفاده از برنامه ریزی استراتژیک و جامع به عنوان یک ضرورت در سازمانها مطرح گردیده است. به کمک این برنامه ریزی، مدیریت قادر می شود جهت گیریهای خود را در آینده معین ساخته و سازمان را در مقابل تغییرات و تحولات فردا مجهز سازد. برنامه ریزی جامع به مدیر کمک می کند تا تصویر روشنی از سازمان و هدفهای آن به دست دهد و فعالیتهای سازمان را در لوای استراتژی واحدی هماهنگ سازد.
برنامه ریزی نیروی انسانی
برنامه ریزی نیروی انسانی بخشی از برنامه ریزیهای کلی سازمان بوده و هدف آن تشخیص و تأمین کادر مورد نیاز با توجه به تغییر و تحولات سازمان در آینده می باشد. برنامه ریزی نیروی انسانی در دو مرحله انجام می پذیرد: مرحلة اول، برنامه ریزی احتیاجات نیروی انسانی در تمامی رده ها و سطوح سازمان در طول مدت برنامه می باشد. مرحلة دوم، برنامه ریزی تأمین نیروی انسانی برای رفع نیازهای سازمان است. در مرحلة اول، وجود اطلاعات و آمار پرسنلی لازم بوده و در مرحلة دوم، برنامه ریزی وضعیت خدمتی ضرورت پیدا می کند.
الگوهای جدید ساخت سازمانی
تغییرات شگرف و سریع دهه های اخیر و مسائل پیچیدة امروز در زمینة سازمان و مدیریت، این واقعیت را محسوس ساخته که طرحهای تشکیلاتی سنتی پاسخگوی نیازهای کنونی نبوده و باید دگرگونیهای اساسی در ساختارهای سازمانی ایجاد شود. در پاسخ بدین نیاز، صاحبنظران و نظریه پردازان سازمان و تشکیلات دست به اصلاحات، تغییرات و تعدیلاتی در ساختارهای سنتی زده اند و کوشیده اند تا با ابداع الگوهای جدید تشکیلاتی، سازمانها را با محیط متغیر و پیچیدة این عصر همساز کنند و مشکلات ساختارهای سنتی را تخفیف بخشند. در این قسمت به ذکر محدودیتهای ساختارهای سنتی سازمانی پرداخته و الگوهای جدید ساخت سازمانی را معرفی می کنیم.
محدودیتهای ساختارهای سنتی سازمانی
ساخت سنتی سازمان که به صورت هرمی شکل طراحی می شود و به ساخت سلسله مراتبی یا ساخت وظیفه ای مشهور است، به علت سادگی و سهولت کاربرد، در سازمانهای بسیاری مورد استفاده قرار گرفته است. اما ساخت مذکور دارای محدودیتها و نارساییهایی است که ذیلاً به پاره ای از آنها اشاره می شود:
1ـ ساخت سنتی بر اساس سلسله مراتب ایجاد گردیده و ارتباطات در آن کند و طولانی و فاقد دقت لازم است. مجاری ارتباطی در اغلب موارد عمودی است و امکان ارتباط افقی وجود ندارد.
2ـ واحدهای سازمانی در این ساخت مستقل نبوده و برای انجام هدف نهایی نیازمند یکدیگرند. امکان هماهنگی و منظم ساختن این واحدها که هر کدام خود را مسئول تحقق هدف و مأموریت خود می دانند، مشکل بوده و در راه تحقق هدف نهایی سازمان مانع ایجاد می کند.
3ـ روابط در ساخت سنتی، فردی است و همواره شخصی به عنوان رئیس، سرپرست و افرادی به عنوان مرئوس و زیر دست در مقابل هم قرار دارند و از روابط گروهی و جمعی که افراد را در کنار هم قرار می دهد اثری نیست. فرد در ردة پایین خود را جدا از ردة بالاتر احساس می کند و هیچ گونه تعلقی بین مراتب سازمانی به جز رابطة رسمی سلسله مراتبی وجود ندارد.
4ـ در ساخت سنتی برای هر وظیفه ای یک واحد ایجاد شده و تخصصها در خانه های سازمانی ثابت محبوس شده اند. در چنین وضعیتی جا به جایی نیروهای تخصصی به سهولت امکان پذیر نیست و در بسیاری از زمانها این وضع منجر به هدر رفتن منابع و بیکاری مزمن نیروها می شود.
دسته بندی | مدیریت |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 87 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 78 |
گزارش کاراموزی بررسی مدیریت استراتژیک در 78 صفحه ورد قابل ویرایش
چکیده:
هنر وعلم تدوین ، اجراوارزیابی تصمیمات ،وظیفه ای چندگانه است که سازمان را قادر می سازد به هدفهای بلند مدت خود دست یابد.فرایند مدیریت وتصمیم گیری استراتژیک در بر گیرنده 3مرحله تدوین استراتژیها،اجرای استراتژیهای تنظیم شده وارزیابی استراتژیها است.
تدوین استراتژی(strategy formulation):
عبارت استاز تعیین ماًموریت موًسسه،شناسایی عواملی که در محیط خارجی،سازمان را تهدید می کنند
با فرصتهایی را بوجود می آورند.شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی سازمان ،تعیین هدفهای بلند مدت در نظر گرفتن استراتژهای گوناگون وانتخاب استراتژیهای خاص جهت ادامه فعالیت.
در متن حاضر ضمن ارایه ی برخی تعاریف رایج از اصطلاحات کاربردی در برنامه ریزی ومدیریت تصمیم گیری استراتژیک وبه خصوص تعاریفی از استراتژی ومدیریت استراتژیک،مراحل تدوین،اجرا وارزیابی استراتژی شرح داده شده است.
برای تدوین استراتزی ابتدا پیش نیازهای آن ،شامل1- ماًموریت سازمان،2- آرمان وارزشهای سازمان و3-ویژگیهای هر کدام شرح داده شده است. رویکردهای موجود برای تدوین استراتژی معرفی شده اند ودر نهایت، الگوی زنجیره ارزش برای تشخیص نقاط قوت وضعف در سازمان وتکنیکهایpest,swot ،همچنین الگوی 5نیروی پورتر برای تحلیل محیط خارجی شرح داده شده اند.
در قسمت بعد مراحل اجرای استراتژی وارزیابی آن معرفی شدهاند ودر نهایت با ارایه ی یک مطالعه ی موردی مربوط به برنامه ریزی استراتژیک معاونت پژوهشی دانشکده ی علوم پزشکی دانشگاه کرمان مطلب پایان می پذیرد.
v اهمیت استراتژی وتصمیم گیری استراتژیک:
امروزه نیروی انسانی در تو سعه صنعتی واقتصادی جوامع،نقش اصلی را بر عهده دارد. نیروی انسانی
در حا ل حاضر، دیگر به عنوان یک عا مل کمی در تولید وتوسعه مطرح نیست،بلکه کارآیی وکیفیت نیروی انسانی وافزایش بهره وری بسیار حائز اهمیت است. بنا براین افزایش بهره وری عوامل تولید،به ویژه بهره وری عوامل نیروی انسانی (که خود موجب بهره وری وکیفیت در تولید می شود)از عمده ترین اهداف اقتصادی در جریان تو سعه است ودر این میان مدیریت نقش به سزایی در بهره ورکردن نیروی انسانی دارد وبا استراتژی صحیحی که انتخاب می کند به افزایش بهره وری نیروی انسانی کمک شایانی خواهد کرد.یکی از مهم ترین کوشش های انسانی ،مدیریت ،است زیرا همه مدیران در همه رده ها ودر هر سازمانی ،وظیفه بنیادی طراحی ونگهداری محیطی را بر عهده دارند که قرار است افراد از راه همکاری وبه گونه گروهی ،ماًموریت ها وهدفهای برگزیده را به اجرا در آوردند.
به عبارت دیگر مدیران این مسًولیت را بر عهده دارند تا فرصتی پدید آورند که افراد بتوانند بهترین یاریهای خود را برای رسیدن گروه به هدفهای خود ارایه دهند.
فرض کنید که قرار است محصولی را بوجود آوریم وکلیه ی عوامل از قبیل نیروی کار،وسایل وتجهیزات ومواد اولیه را نیز برای تو لید آن محصول فراهم کرده ایم ،دست به تو لید نمی زنیم ،چرا که قبل از هر تو لیدی باید به پرسشهایی پاسخ داده شود .
پرسشهایی که تو لید یا عدم تو لید به آن بستگی دارد،نظیر :
آیا هر شخصی میتواند کاری را که به او محول شده انجام دهد ؟
آیا کار انجام شده همان کاری بوده که از او خواسته شده یا نشده ؟
وآیا تو لید محصولی که قرار است تو لید شود مقرون به صرفه است؟
از کیفیت مطلوب برخوردار است ؟چه مقدار برای تولید آن با ید هزینه کرد؟
وتا چه وقت وچه مقدار باید آن را تو لید کرد؟
وپرسشهایی دیگر .
کسی که به این سوالها پاسخ می دهد ،مدیر وفرآیندی که این کار را به سامان می رساند ،فرآیند مدیریت است .
v تصمیم گیری چیست؟
به طور کلی مدیریت تصمیم گیری فرآیند به کار گیری موًثر وکارآمدمنابع مادی وانسانی در برنامه ریزی وسازمان دهی بسیج منابع وامکانات ،هدایت وکنترل است که برای دست یابی به اهداف سازمانی صورت می گیرد .
در هر موًسسه وسازمانی قبل از هر فعالیتی ،مدیریت باید به دو پرسش اساسی پاسخ دهد :
1- به کجا می خواهیم برویم ؟
2- چگونه میخواهیم به آن جا برسیم ؟
پرسش اوّل هدف ومسیر را معین می کند
وپرسش دوّم چگونگی رسیدن به آن را مدیریتی که می تواند مسیر حرکت وچگونگی رسیدن به آن را تعیین کند ،یک مدیریت استراتژیک است .
استراتژی عبارتست از برنامه جامعه واحد وکاملی که بر مبنای آن نیل به اهداف اساسی سازمان تضمین می شود.استراتژی نو عی بر نامه است که مقصود یا منظور سازمان را بر حسب خدمتی که به جامعه عرضه خواهد کرد ، معیین می کند وبه بیان دیگر استراتژی همان مسیر حرکت است .استراتژی الگویی برای پاسخ سازمان به محیط اطرافش در طول زمان است.
استراتژی برای هر سازمان با تو جه به اهداف چند گانه اش مسیر واحدی معیین کرده وبه کارگیری منابع را در جهت کسب اهداف جامه هدایت می کند واز این جهت برنامه هایی را در دو سطح با در نظر داشتن دو وظیفه اصلی؛
1- فراهم آوردن ابزار مورد نیاز برای کسب اهداف تعیین شده
2-ارایه اهدافی برای برنامه های سطوح پایین تر ، تنظیم می کند.
عوامل مهّمی که در این برنامه ریزی مورد توجه وارزیابی قرار می گیرند ،
در مرحله اوّل عبارتند از اهداف سازمان،وضعیت کنونی نقاط قوّت وضعف سازمان ،موقعیت محیط بیرون سازمان ،از نظر اقتصادی،قوانین والزامات اجتماعی،تکنولوژیک وغیره.
ودر مرحله دوّم (یعنی اجرای استراتژی)
عوامل موًثر عبارتند از :ساختار سازمان،فرهنگ ومنابع سازمان وزیر سیتم هایی چون کنترل ،نظام حقوق ودستمزد وتشویق سازمانی که به طور کلی متغییر های سازمانی نامیده می شوند.این متغییرها را در مرحله اجرای استراتژی باید به نحوی تغییر داده ومتحول کرد که منطبیق با مسیر انتخاب شده باشد.
چگونگی اجرای استراتژی را مدیریت استراتژیک گویند لذا،مدیریت استراتژیک وظیفه ی شکل دادن به ساختار سازمان ،تخصیص منابع،تو سعه فرهنگ سازمان وبه کار گیری مناسب زیر سیستم هایی نظیر کنترل ،پاداش،نظام اطلاعات و...را در جهت استراتژی انتخاب شده بر عهده دارد.
سرآغاز کاربرد مفهوم استراتژی در تئوریهای سازمان:
سابقه کاربرد مفهوم استراتژی،در حقیقت به زمانی باز می گردد که نظریه پردازان سازمان به عنوان یک سیستم طبیعی شکل گرفتند.این نظریه پردازان برای اولین بار عامل محیط را در مطالعه سازمانها وارد کردند،عاملی که در حقیقت برای نیل به اهداف باید در چارچوب آن باید فعالیت کرد(اسکات_1992،99) واستراتژی تعیین کننده ی چگونگی وجهت این فعالیتهاست.
«سلزنیک»از اولین نظریه پردازان تئوریهای سازمان است که مفاهیم مربوط به حوزه ی استراتژی را بدون بکار بردن واژه ی استراتژیدر سال 1957در کتاب «رهبری در اداره»مطرح ساخت.
اوبه مواردی مانند قابلیتهای ممتاز کننده سازمان وایجاد هماهنگی بین وضعیت درونی وانتظارات بیرونی سازمان اشاره کرد وبه طور تلویحی موضوع اجرای استراتژی رامطرح ساخت (Mintzberg 1990) .
اما برای اولین بار واژه استراتژی توسط «آلفرد چندلر»در سال 1962در کتاب «استراتژی وساختار»به کار رفت .وی تاریخچه دهها شرکت بزرگ تجاری امریکا را مورد مطالعه قرار داد که در نتیجه مفهوم استراتژی در درک رفتار وبویژه رشد سازمانهای تجاری هویدا شد .علاوه براین ، موضوع مهّم ارتباط بین استراتژی شرکت وساختار پدیدار گشت .هر چند «چندلر»بر اهمیت ارتباط بین سازمانها وبازار تاکید داشت .
توضیحات وی درباره ی واقعیت فرمول بندی واجرای استراتژی کاملاًً روشن ساخت که این ارتباطات بی اندازه پیچیده تر از آنی هستند که قبلاًً فکر می شد 1996) .(Mansfield
موضوع اصلی کتاب «چندلر»انتقال استراتژیک از وضعیت تک محصولی به تنوع محصولات بود.این تنوع ،مشکلات زیادی را برای سازمانهای سنتی اوایل این قرن پدیدآورده بود.به عنوان مثال ،شرکت دو پونت در زمان جنگ اوّل جهانی وپس از آن برای کاهش وابستگی اش به تجارت مواد منفجره که کار اصلی آن بود اقدام به ایجاد تنوع در محصولاتش کرد. این شرکت به سرعت در یافت که ساختارش بیش از آن حدی متمرکز است که بتواند بر پیچیدگیهای ناشی از این اقدام غلبه کند بنابراین در سالهای 21-1919 دچار زیان شد.شایان توجه است که مشکل دوپونت از استراتژی تنوع محصول به خودی خود ناشی نمی شد بلکه مشکل از ساختار سنتی آن بود که نمی توانست این استراتژی را به خوبی مدیریت کند.در این زمینه «چندلر»می گوید که در صورتی ساختار سازمانی از استراتژی آن پیروی نکند نا کارآیی به بار خواهد آمد .راه حل مشکل دوپونت می توانست از ساختاری باشد که «چندلر» آن را چند بخشی می نامد.
نو آوری ساختار چند بخشی در آن بود می توانست در عین ایجاد عدم تمرکز در مسئولیتهای عملیات که به واحدهای تولید محصولات گوناگون تعویض می گشت استراتژی کلی سازمان را در کنترل مدیران سطح بالا نگه دارد .عامل اصلی موفقیت این گونه ساختار آن بود که مدیران رده ی بالا را که مسئولیت سرنوشت کل سازمان را در دست داشتند از مسئولیتهای مربوط به امور روزمره دور کرده وزمان ، اطلاعات وحتی وتعهدروانشناختی لازم را برای برنامه ریزی بلند مدت برای آنان فراهم می ساخت
. (Chandler 1962,Whittington1996)
v تعریف استراتژی
«چندلر»که برای اولین واژه ی استراتژی را بکار برد ،خود آن را به این صورت تعریف کرد:
«استراتژی به معنای تعیین هدفهای بلند مدت یک سازمان وگزینش مجموعه ی اقدامات وتخصیص منابع لازم برای دستیابی به این هدفهاست » . (chandler 1962)
وی برای اولین بار نیز تفاوت بین استراتژی وتاکتیک را در قالب تعریف تصمیم های استراتژیک (که با سلامت بلند مدت سازمان سرو کاردارند)وتصمیم های تاکتیکی (که بیشتر فعالیتهای روزمره مربوط می شوند) مطرح کرد.(chandler 1962)
پس از وی «اندروز»و«انسوف»در سال 1965به ترتیب در کتابهای «خط مشی بازرگانی»و«واستراتژی شرکت»از دو دیدگاه استراتژی را تعریف کردند .دیدگاههای انها در تعریف استراتژی دست کم دو تفاوت اساسی داشتند .«اندروز»معتقد بود که مفهوم استراتژی در بردارنده ی هدفهایی است که سازمان هم به دنبال دستیابی به آنهاست وهم وسایل وچگونگی دست یابی یه آنها ولی در مقابل «انسوف»اعتقاد داشت که استراتژی تنها به معنای وسایل وچگونگی دست یابی به هدفها منحصر می گردد.شواهد نشان می دهند که این اختلاف نظر همچنان به عنوان یک موضوع قابل ملاحظه وجود دارد.
«انسوف»خود برای استراتژی چهار مولفه مطرح می کند:
1)تمرکز کالا/بازار
تشریح تنوع محصولاتی که یک سازمان تولید می کند وبازارهایی که این محصولات را در آن به فروش می رساند
2)بردار یا جهت رشد
تغییرات برنامه ریزی شده واگاهانه در حوضه فعالیتهای سازمان در آینده.
3)مزیت رقابتی جنبه هایی از محصول یا نگرش بازار یابی که مشخصاًموقعیت رقابتی سازمان را نسبت به رقبای اصلی یا بازار به طور عام،بهبود می بخشد.
4)هم توانی (هم افزایی)
اشاره به این موضوع که فعالیتهای سازمان در مجموع ودر کنار هم به صورت بالقوه قویتر ورقابتی تر از جمع تک تک آنها با یکدیگر هستند.
«هوفروشندل»در سال 1978در کتاب فرمول بندی استراتژی نگرش نسبتاً مشابهی را با«انسوف»مطرح کرده اند.آنها نیز چهار مولفه را برای استراتژی بیان می کنند که سه تای آنها یعنی تمرکز ،مزیت رقابتی وهم توانی عیناًمانند مولفه هایی مطرح شده توسط «انسوف»هستند امّا مولفه چهارم آنها ،آرایش با آماده کردن منابعبا مولفه چهارم «انسوف»تفاوتدارد (Mansfield 1996).
از زمانی که «چندلر»واژه ی استراتژی وتعریف خود را از آن ارائه کرد تاکنون هر دانشمندی فراخور نگرش خود تعریفی از استراتژی ارائه کرده است «چافی»این تعریفها را در سه مدل دسته بندی می کند:
(Chaffee1985)
مدل1)استراتژی خطی
مدل اوّل ،استراتژی خطی است که بر برنامه ریزی تاکید دارد واژه ی خطی به این دلیل برگزیده است که این مدل بیان کننده اقدامهای متدولوژیک ،هدایت شده وترتیبی در برنامه ریزی است.
تعریف «چندلر»از استراتژی در همین مدل قرار می گیرد.براساس این مدل ،استراتژی از تصمیمها،اقدامها وبرنامه های مرتبط به همی تشکیل شده است که هدفهای حیاتی سازمانی را تنظیم وحصول آنها را تضمین می کنند هم هدفها وهم وسایل دستیابی به آنها ،هر دو از نتایج تصمیمهای استراتژیک هستند.برای دست یافتن به این هدفها ،سازمانها روابط خودرا با محیط از طریق تغییر محصولات یا بازارهایشان یا انجام دیگر اقدامهای کار آفرینانه تغییر می دهند.اصطلاحات مرتبط با این مدل شامل برنامه ریزی استراتژیک ،فرمول بندی استراتژی واجرای آن استراتژی هستند .
در این مدل ، مدیران سازمان برای چگونگی برخورد با رقبا در جهت دستیابی به هدفهای سازمانی ،برنامه ریزی می کنند .