دسته بندی | برنامه ریزی شهری |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 9988 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 36 |
مهاجرت و حاشیهنشینی دو پدیده به ظاهر متفاوت میباشند که برآیند یک عامل مشترک بوده و نتایج و تبعات مشابهی هم بخصوص برای شهرها بدنبال دارد.
مهاجرت که خود نتیجه ی نابرابریهای مکانی و بیعدالتیهای منطقهای میباشد، به دلیل ویژگیهای خاص مهاجران و علل مهاجرتشان پیامدهای منفی متعددی برای شهرها و روستاها بدنبال دارد که از جمله ی آنها ظهور و گسترش پدیده ی حاشیهنشینی در شهرهای بزرگ میباشد.
حاشیهنشینان به علت فقر شدید و همهجانبه ( اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و…) و اعتراض نسبت به وضع موجود و ابراز وجود در شهرها ، اقدام به فعالیتهایی مینمایند که موجب سلب آسایش شهروندان و امنیت شهرها میگردد.
این موضوع در شهر مشهد از شدت بیشتری برخوردار بوده و مشکلات زیادی را هم ایجاد نموده است. سرقتهای متعدد ، آدمربایی و آدمکشی، قاچاق مواد مخدر ، شرارت ، تجمعات خیابانی و… از جمله ی این معضلات هستند.
آنچه مسلم است بدون توجه به علل مهاجرت روستاییان و سکنه ی شهرهای کوچک به شهر های بزرگی مانند مشهد، مبارزه با معلول و تلاش برای ساماندهی حاشیه نشینی نتایج ملموس و چندانی نخواهد داشت.
مقدمه :
مهاجرت بیرویه به شهرها و گسترش حاشیهنشینی در قرن گذشته و قرن اخیر از معضلات مهم شهرهای بزرگ جهان، بخصوص در کشورهای در حال توسعه میباشد، که پیامدهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی متعددی به دنبال داشته است.
این دو پدیده جمعیتی و شهری اگر در راستای هم قرار گیرند و به هم پیوند بخورند، قطعاً مشکلات و پیامدهای منفی مضاعفی را برای یک جامعه بخصوص شهرهای بزرگ به دنبال خواهند داشت.
از آنجایی که علل حاشیهنشینی رانمیتوان خارج از چارچوب علل مهاجرت ـ بخصوص مهاجرت روستا به شهر ـ بررسی کرد، میبایستی آنها را به طور توأمان مطالعه نمود. چرا که از یک طرف عوامل دافعه (Pushfactors) در روستا موجب تخلیه این واحدهای جمعیتی و مولد میگردد و از طرف دیگر عوامل جاذبه (Pull factors) آنها را به سوی شهرها کشانده و سربار جامعه شهری مینماید.
برای بررسی نقش این فرآیند در مسائل شهری و بخصوص امنیت اجتماعی شهرها لازم است دلایل مهاجرت، تیپ مهاجران و خصوصیات آنها و همچنین وضعیت مناطق حاشیهنشین شهرها و ساکنان آنها مورد توجه قرار گیرند. چرا که بخش اعظم بزهکاری ها، جرم های مشهود و نامشهود و جنایاتی که در این کانونهای جمعیتی اتفاق میافتد و یا ساکنان آنها در سطح جامعه مرتکب میشوند، ناشی از ساختار فیزیکی، فرهنگی، جمعیتی و اقتصادی این نواحی و ساکنان آنها میباشد.
حاشیهنشینان دارای وضعیت اجتماعی و اقتصادی نامناسبی بوده و بندرت جذب ساختارهای مدرن شهری میشوند. برداشتها و روحیات خود آنها، نحوه برخورد و رفتار شهروندان دیگر با آنها، عدم توجه مسئولان سیاسی و خدماتی شهرها به آنها، موجبات ایجاد روحیه ی عصیانورزی و حس انتقام در آنها شده که خود را به صورت رفتارهای نابهنجار و مشکلآفرین بروز میدهد.
بررسی نظریات مربوط به پاتولوژی شهری ( آسیبشناسی شهری ) و اکولوژی جرایم شهری و خشونت ها و ناآرامیهای شهری و انطباق آنها بر حاشیه ی شهر مشهد مبین ارتباط مستقیم بین ویژگیهای مهاجر و حاشیهنشین با بزهکاری و کاهش ضریب امنیتی شهرها میباشد.
مهاجرت:
« مهاجرت جابجایی بین دو واحد جغرافیایی یا به عبارت دیگر ترک یک سرزمین و اسکان در سرزمین دیگر است.»(1)
حرکات مکانی جمعیت یا مهاجرت یعنی « تغییر محل اقامت معمولی از یک نقطه جغرافیایی به نقطه دیگر» (2) که میتوان آن را از نقطه نظرات مختلف تقسیمبندی نمود مانند: فاصله مبدأ تا مقصد، طول مدت اقامت در محل جدید، عبور از مرزها و …
از نظر عبور از مرزها مهاجرت ها یا « بینالمللی » و یا « داخلی » هستند، که هرکدام به نوعی میتواند زمینهساز مشکلاتی در مقصد باشد. در این بین هجوم آوارگان کشورهای مجاور ـ مانند آوارگان افغانی ـ و مهاجرت روستا به شهر در داخل یک کشور مشکلات و تبعات بیشتری دارند.
مهاجرت به عنوان یک پدیده اجتماعی میتواند نشانه ی پویایی و تحول جامعه باشد و موجب ترقی و پیشرفت شود، همانطور که پیرمن عقیده دارد که: « هجرت روستایی نه تنها انحطاطآور نیست بلکه مترقی نیز هست».(3)اما مهاجرت های بیرویه و بدون برنامه که نتیجه ی اجرای سیساست های غلط دولت ها و نابرابریهای شدید مکانی میباشد، اثرات مخربی بر پیکر روستاها و شهرها وارد آورده و فضاهای جغرافیایی را از حرکت و پویایی باز میدارد.(4)
برای هر حرکت که منجر به مهاجرت و در نهایت سبب حاشیهنشینی میشود میتوان عوامل مختلفی را ذکر نمود که در بین آنها دو عامل اساسی « دفعکننده» و « جذبکننده» اهمیت بیشتری دارند. (لوئیسـ1982)
مایکل تودارو تصمیم به مهاجرت از روستا به شهر را تابع دو متغیر اصلی «جذب و دفع» میداند:
1- تفاوت فاحش درآمد شهر و روستا(دافعه)
2- احتمال دستیابی به نوعی اشتغال در شهر(جاذبه)
به نظر تودارو یک روستایی در برابر امکان بیکاری در شهر و یا روستا، بیکاری در شهر را برمیگزیند چرا که چشمانداز آینده شهر روشنتر از روستا میباشد.(5)
صاحبنظران رشتههای مختلف، علت های زیادی را برای این فرایند شوم برشمردهاند که همه ی آنها به نوعی مکمل همدیگر بوده و تنها زوایای ناخوشایند از بینرفتن تدریجی روستاها را به تصویر میکشد. انگیزههای اقتصادی، فرهنگی، روانی و عاطفی، طبیعی، اداری، سیاسی و حکومتی، جهانی و غیره که به برخی اشاره خواهد شد.
نظریات اقتصادی مهاجرت بیشتر بر تفاوت شاخص های اقتصادی مانند سطح درآمد، اشتغال، تفاوتهای مکانی و… تأکید دارند.
از دیدگاه اکولوژیکی و در تحلیل اکولوژیکی ـ جغرافیایی مهاجرت، عوامل اکولوژیکی روستا (آب و خاک و…) و موضع جغرافیایی روستا مؤثر میباشند که حتی بر عوامل اقتصادی هم تأثیر زیادی دارند.(6)
نظریه وابستگی، مهاجرت را امری اجباری میداند که بر اساس عدم توسعه یک محیط نسبت به محیط دیگر و وابستگی بخش غیر سرمایهداری به سرمایهداری بوجود میآید. مهاجرت از یک طرف معلول توسعه ی نابرابر و از طرف دیگر عامل گسترش و تعمیق آن میباشد. این نظریه مهاجرت روستا به شهر را نتیجه ی نابرابری های ساختی و مکانی بین بخشهای جامعه میدانند.(7)
متأسفانه رشد وابسته و ناموزون اقتصاد کشور ایران در دهههای گذشته، در قالب نظام « مرکز ـ پیرامون » و سیاستهای نادرست اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی که متأسفانه تا به امروز هم با تفاوتهایی ادامه دارد، موجب رشد قطبهای شهری به قیمت افول مناطق روستایی شده است. این روند نامعقول منجر به عدم تعادل بین مناطق کشور بخصوص شهرها و روستاها شده است. بروز جنگ و نابسامانی های اوایل پیروزی انقلاب این نابرابری ها را تشدید نموده و موجب جابجایی و انتقال منابع اقتصادی و نیروی انسانی از نواحی محروم به نواحی برخوردار، بصورت مهاجرت های فصلی، کوتاهمدت و دائم شده است.(8)
خروج نیروهای جوان و فعال در گروههای سنی 29ـ20 سال از روستاها در نتیجه ی این روند نابرابر، موجب تشدید عقبماندگی مناطق مهاجرفرست شده است. (9)
مهمترین علل مهاجرت را به طور اختصار میتوان اینگونه بیان نمود :
1- علل اقتصادی :
درآمد کم، اختلاف درآمد بین شهر و روستا، عدم تضمین و ثبات درآمدها، نوسان قیمت محصولات کشاورزی، کمبود زمین، بیکاری و نبود فرصت های شغلی، وجود فرصت های اشتغال بیشتر در شهرها، علاقه به صیانت نفس، سیاست های نادرست اشتغال، مسکن و قیمتگذاری مواد غذایی و….
علاقه به صیانت نفس و حفظ بقاء در سرشت هر موجود زندهای از جمله انسان نهفته است. اگر انسان در شرایطی قرار گرفت که از مایحتاج اولیه محروم ماند، طبیعی است که برای نجات از آن کوشش به خرج میدهد.(10)
در حقیقت آن ها از مرگ به سوی فقر و از فقر به سوی مرگ پناه میبرند.
در مطالعات نگارنده در بخش مرکزی شهرستان بیرجند، 66% مهاجرین روستایی و 75% ساکنان روستاهای مطالعه شده، عوامل اقتصادی را از مهمترین دلایل مهاجرت و ترک روستا برشمردهاند.(11)
2- علل طبیعی :
محدودیتها و مشکلات طبیعی بطور مستقیم یا غیرمستقم موجب دفع جمعیت از روستاها میشود و شاید بتوان به جرأت ادعا نمود، بسیاری از عوامل دیگر بخصوص عوامل اقتصادی مهاجرت، ریشه در عوامل طبیعی دارند.
مخاطراتی از قبیل: سیل، زلزله، بهمن، خشکسالی و محدودیت هایی مانند کمآبی و افت سطح آبهای زیرزمینی، شورشدن آبها، حرکت ماسههای روان، فرسایش خاک، سرمازدگی محصولات و…، که متأسفانه بیشتر این مشکلات طبیعی به دلیل عدم برنامهریزی و مدیریت صحیح منابع و رفتارهای طبیعی مشکلات زیادی را برای روستانشینان ایجاد مینماید، بطوری که پس از هر حادثهای مانند سیل یا زلزله و خشکسالی خانوادههای زیادی به سوی مقصدی نامعلوم و سرنوشتی مجهول در شهرها حرکت میکنند.
3- علل اجتماعی و فرهنگی :
علاقه به تحصیل و بخصوص در سطوح عالی، تحصیل فرزندان، ازدواج، روابط خویشاوندی، جاذبههای فرهنگی و هنری در شهرها، احساس حقارت و سرخوردگی به دلیل روستایی بودن، رشد سریع جمعیت و عدم تناسب آن با فرصتهای شغلی در روستا، برنامههای دولت و نیازهای اداری، تمایل به زندگی بهتر و رفاه بیشتر، خدمت سربازی، کمبود امکانات آموزشی و فرهنگی مانند مدرسه و کتابخانه و … از جمله ی این عوامل هستند.
دسته بندی | روانپزشکی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 180 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 143 |
فصل اول: کلیات
1-1 . مقدمه:
در هر جامعهای نیروی فعال و جوان بعنوان یکی از ذخایر و سرمایههای آن جامعه محسوب و مطرح میباشد و در عمل نیز چرخهی فعالیتهای مختلف پیکره اجتماع بطور مستقیم و غیرمستقیم متکی به نیروهای فوق است که متاسفانه قشر وسیعی از جوانان و نوجوانان ما اکنون گرفتار سیگار شدهاند که آنان را در کام خویش فرو میبرد و توان حرکت و فکر را از آنان میگیرد و هستی را از آنها ساقط میکند .
۱ - بالاترین رقم سنی معتادان در ایران را افراد ۲۷ - ۲۱ساله تشکیل میدهند.
۲ - افرادی که به انواع سیگار اعتیاد پیدا کردهاند، اغلب اولین تجربهشان را به صورت تفریحی و در دوران نوجوانی با کشیدن سیگار شروع کردهاند.
۳ - تشخیص رفتارهای آشکار دوره نوجوانی از رفتارهای ناشی از مصرف سیگار دشوار است.
۴ - نوجوانانی که از بودن در خانوادهیشان احساس رضایت داشتهاند و روابط صمیمی بین اعضای خانواده وجود داشتهاست، کمتر به دنبال سیگار، الکل و انواع مخدرها بودهاند.
یکی از مشکلات عمدهای که نسل جوان جامعه با آن رو به روست، خطر گرایش به مصرف سیگار است. از آن جا که مصرف این گونه مواد (انواع سیگارها، قرصها، مخدرها و...) در بین جوانان و نوجوانان رو به افزایش است، وظیفه والدین، مربیان و سایر نهادهای اجتماعی و آموزشی برای آگاه ساختن قشر جوان از عواقب مصرف سیگار به مراتب سنگینتر از قبل میشود. با توجه به این موضوع، والدین و مربیان باید سعی کنند با استفاده از روشها و آموزشهای لازم، بچهها را از همان دوران کودکی و پیش نوجوانی با آثار زیان بار مصرف سیگار و اثرات و پیامدهای ناشی از آن بر جسم و روان شان مطلع سازند.
به رغم نکوهش و مذمت در مضرات سیگار و هشدار محققان، پزشکان و کارشناسان بهداشتی و فعالیت رسانهها در مورد این بلای خانمانسوز و قاتل خاموش، باز هم به وفور مشاهده میکنیم که افراد بسیاری در جامعه همچنان به کشیدن سیگار و دود کردن وجود خود مشغول هستند و هیچ توجهی به این هشدارها و علایم خطر ندارند و افراد دیگر را به این ورطه و منجلاب میکشند.
آیا میدانند که چرا سیگار میکشند و چه چیزی از کشیدن سیگار نصیب آنها میشود یا چه خسارات جبرانناپذیری به روح و جسم و اگر صاحب خانواده هستند به خانواده بیگناه آنها وارد میشود و جدای از این چه ضربهای به افراد جامعه به خصوص نوجوانان، جوانان و قشر دانشجو که در حالت هشدار قرار دارد وارد میشود؟!
باید بدانیم که اگر راهکارهای پیشگیرانه و موثر در شیوع مصرف سیگار و سیگار در میان نوجوانان و جوانان در نظر گرفته نشود، همواره باید نگران عواقب به مراتب بدتری از این بلای خانمانسوز در میان نسل فردای جامعه باشیم!
افرادی که نگرشها و باورهای مثبت و یا خنثی به سیگار دارند، احتمال مصرف و اعتیادشان بیش از کسانی است که نگرشهای منفی دارند. این نگرشهای مثبت معمولاً عبارتند از: کسب بزرگی و تشخص، رفع دردهای جسمی و خستگی، کسب آرامش روانی، توانایی مصرف مواد بدون ابتلا به اعتیاد.
از آنجا که محیط آموزشی بعد از خانواده، مهمترین نهاد آموزشی و تربیتی است، میتواند از راههای زیر زمینه ساز مصرف سیگار در نوجوانان باشد:
بی توجهی به مصرف سیگار و فقدان محدودیت یا مقررات جدی منع مصرف در محیط آموزشی، استرسهای شدید تحصیلی و محیطی، فقدان حمایت اساتید و مسئولان از نیازهای عاطفی و روانی به خصوص به هنگام بروز مشکلات و طرد شدن از طرف آنان. تحقیقات نشان میدهند، افرادی که به انواع سیگار اعتیاد پیدا کرده اند، اغلب اولین تجربهشان را به صورت تفریحی و با کشیدن سیگار و در دوران نوجوانی کسب کرده بودند و به تدریج اعتیاد آنان، از حالت تفریح خارج شده و با تکرار و زیاد شدن میزان مصرف، معتاد شدهاند. گروهی دیگر از جوانان و نوجوانانی که شروع به مصرف سیگار میکنند، اظهار میدارند که برای فرار از مشکلات و مسائل زندگی روزمره و داشتن احساسی بهتر از احساس فعلی شان دست به این کار زدهاند.
1-2 . بیان مسأله:
پدیده گرایش به سیگار بعنوان یکی از مهمترین آسیبهای اجتماعی خاصه در میان نسل جوان توجه بسیاری از متخصصان و مسئولین، سیاسی فرهنگی، تربیتی و آموزشی بسیاری از کشورها را به خود معطوف ساخته است.
در کشور ایران به دلیل وجود بافت جوان جمعیتی این موضوع پیچیدگی خاص خود را یافته است. لذا شناسایی و تبیین درست آن برای یافتن راهحلهای مناسب ضروری به نظر میرسد . اما از آنجایی این گروه نقشهای متعدد و تعیینکنندهای در جامعه بعهده دارند، آسیب آنان حتی در میزان پایین لطمههای جبران ناپذیری فردی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره را بدنبال خواهد داشت؛ لذا اتخاذ برنامههای پیشگیرانه در مورد آنان از الویت بسیار برخوردار است.
بررسی مصرف سیگار در زمان حاضر از اهمیت ویژهای برخوردار است. از یک طرف جمعیت جامعهی ایران جوان است و از طرف دیگر جوانان اصلیترین قربانیان مصرف سیگار هستند چرا که جوانان به خاطر خصوصیات جوانی، آسیب پذیری بیشتری دارند چون پویا و جستجو گرند.
امروزه کارشناسان و صاحب نظران معتقدند که در حال حاضر بحران مصرف سیگار و سیگار را در کنار 3 بحران یعنی((بحران نابودی محیط زیست، بحران تهدید اتمی و بحران فقر)) به عنوان مسئله روز در آمده است. طبیعی است که حل این بحران و معضل و بلای خانمانسوز از عهده یک سازمان و یا چند مرجع، آن هم صرفاً با یک بر خورد قهری نه تنها خارج بوده بلکه نگرش یک بُعدی به مسئله است و وضعیت فعلی را بدتر خواهد نمود. به گونهای که عمیقاً احساس میشود تنها راه حل موضوع، خارج شدن از ((برنامه روزی)) و گام برداشتن در مسیر ((برنامه ریزی)) و ایجاد عزم ملی و بسیج همگانی در این راستا است. کسی نیست که در خصوص مضرات و اثرات سوء سیاسی، اجتماعی و فرهنگی معضل سیگار که در قرن حاضر از مهمترین و دردناکترین معضلات بشری است آگاهی نداشته باشد. سیل خروشان مصرف سیگار بیرحمانه در مسیر حرکت خود، کودکان، نوجوانان و جوانان و حتی سالخوردگان را طعمه قرار داده و علاوه بر متلاشی کردن کانون گرم و پاک خانوادگی سبب ناکامی در زندگی و تمایل بخودکشی و مرگ در آنها نیز میگردد.
مشکل مصرف سیگار به عنوان یک پدیده مهلک که نتایجش میتواند اثرات بسیار سویی در
زمینههای سیاسی، اقتصادی وفرهنگی جامعه داشته باشد در هر جامعهای مطرح است ومعمولاً گروهی که در برابر این پدیده خطرناک بیش از سایرگروهها آسیبپذیر است همانا (گروه جوان) یک جامعه میباشند به طورکلی وقتی صحبت از گروه جوانان میشود مقصود افرادی بین پانزده تا بیست سال است که گروهی وسیعی از جمعیّت جهان یعنی حدود % 5/8 ازجمعیت کشورهای پیشرفته و %9/10 ازجمعیت کشورهای در حال توسعه را تشکیل میدهند .
آنچه مسلم است دلایل مصرف سیگار بسیار پیچیده است و از فرهنگی به فرهنگ دیگر و کشوری به کشور دیگرتفاوت میکند. تحقیقات متعددی در داخل کشور و از آن جمله در سطح دانشگاهها صورت گرفته است که به نحوی به علل گرایش به مصرف سیگار و غیره پرداختهاند و در این زمینه به نتایجی نیز دست یافتهاند امّا همچنان که ذکر شد گرایش و مصرف سیگار بسته به فرهنگ،مذهب، قومیت، منطقهی جغرافیایی، شرایط آب و هوایی، سطح اقتصادی، فرهنگی و علمی نه تنها با خارج از کشور بلکه حتی در داخل کشور ما نیز تفاوت میکند. به همین خاطر و با توجه به اهمیت موضوع یعنی مصرف سیگار در بین دانشجویان دانشگاه، از آنجایی که پژوهشی در این خصوص در سطح دانشگاه فردوسی صورت نگرفته بود بر آن شدیم تا با انجام این پژوهش به بررسی مصرف سیگار و مقایسهی بهداشت روانی در بین دانشجویان سیگاری و غیر سیگاری بپردازیم.
1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق:
دانشجویان قشری هستند که سکانداران آیندهی هدایت کشور محسوب میشوند و اگر این قشر عظیم خود دارای زمینه و بستر مناسب برای رشد و تعالی نباشند چه بسا پس از اینکه وارد جامعه و نیروی کار کشور که شدند با توجه به پیشینهی نامناسب خود بسیاری دیگر از اقشار و گروههای مختلف جامعه را نیز تحت تأثیر خود قرار داده و از این طریق لطمات جبران ناپذیری به پیکرهی اجتماع بزنند. برای مثال دانشجویی که اکنون خود سیگار مصرف میکند و در آینده نیز قرار باشد معلم شود و به تربیت و تعلیم فرزندان ما بپردازد، چگونه میتواند مانع از این شود که الگوی دانشآموزان خود واقع نشود و از این طریق آنها را تحت تأثیر خود قرار ندهد. از اینگونه مثالها زیاد میتوان بیان نمود اما آنچه که مهم است این است که مسئولان آموزشی و فرهنگی کشور و بخصوص دانشگاهها اقدام به آموزش و فرهنگ سازی در این زمینه در سطح کشور و دانشگاهها نمایند.
آنچه که تقریبا همگانی است و در بین جوانان بیشترجامعهها دیده میشود مصرف سیگار به منظور برطرف کردن اضطراب وافسردگی نهفته است. در صورتی که جوانان به علت نا آگاهی به جای استفاده ازمکانیسمهای دفاعی موجود در از بین بردن ناراحتیهایشان به دنبال یک راهحل فوری و معجزهآسا میکردند که اضطراب یا افسردگی خود را برطرف کنند که معمولا در این گونه موارد به وسیله دوستان همسن و سالشان سیگار به آنها معرفی میگردد به عقیدهی یکی از متخصصان عادت به مصرف سیگار مانند سایر عادتها، عادت نمیشود مگر با انجام و تامین نیازهای فرد البته باید ذکر کرد که فقط یک شخصیت فکری مضطرب و یا افسرده نیست که به مصرف سیگارروی میآورد بلکه گروههای دیگر جوانان نیز ممکن است دچار این دام شوند. جوانان به علت اینکه مانند بزرگسالان آمادگی پذیرش و مقابله با مشکلات زندگی را ندارند و برخی از مشکلات عادی برای آنان به صورت شدید و جدّی جلوه و تظاهر میکند بنابراین دربرابرمشکلات وخطرات احتمالی آسیب پذیرند به ویژه دوران بلوغ که جوانان دچار مشکلات و بحرانهایی میگردند. وظیفهی بزرگترها ایجاب میکند که به طورمنطقی و صحیح با جوانان و مشکلاتشان روبهرو گردند. متاسفانه والدین یا مربیان آگاهی و اطلاعات اندکی در مورد تحولات روحی دوران بلوغ جوان دارند. لذا به جای برخورد منطقی و درست با مشکل جوانان او را هدف انتقادها وملامتهای خود قرار میدهند. لذا نمیتوانند آنچنان که باید و شاید جوان را در برابر مشکلات زندگی و یا ناراحتیهایش که ناشی ازدوران بلوغ و احیانا کمبود محبت و عدم درک ازطرف بزرگترها از خانواده و اجتماع فراری شده و به دنبال یک ماده معجزهگر باشند که سیگار را مییابند زیرا جوان میبیند که دوستانش نه تنها او را ملامت نمیکنند بلکه وی را بیشتر و بهتر نیز درک میکنند لذا هرگونه راهحلی را که آنان برای رفع مشکل پیشنهاد کنند بدون هیچگونه تامل و تعلقی میپذیرد...........و همه چیز از همین جا شروع میشود..........ابتدا سیگار..............سپس سیگار همراه حشیش ...........وبلاخره هروئین.
پیشینه مصرف دخانیات به طور تخمینی به حدود ده هزار سال پیش میرسد. در چین و یونان باستان، بر اساس نوشته های تاریخ نویسان و آثار حکاکی شده، از تنباکو و توتون به عنوان گیاهی داروئی یاد شده است.
پژوهشهای انجام شده نشان میدهد که اکثر معتادان، سیگار مصرف میکنند و نیز اعتیاد را از سیگار شروع کردهاند. بر اساس معیارهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی، سیگار در ردیف مواد اعتیادآور محسوب میشود. سیگار، در ورودی اعتیاد، و چراغ سبزی برای سایر اعتیادها است. مصرف سیگار، نخستین قدم به سوی اعتیاد است. سیگار، زمینهساز اعتیاد به سیگار بوده و مادر اعتیاد به سیگار محسوب میشود.
بنابراین، آشنایی با عوامل زمینهساز مستعد کننده در مقابل آن از دو جهت ضرورت دارد:
1- شناسایی افراد در معرض خطر مصرف سیگار و اقدامهای پیشگیرانه لازم برای آنان؛
2- انتخاب نوع درمان و اقدامهای خدماتی، حمایتی و مشاورهای لازم برای معتادان به سیگار.
در بررسی تاریخ، بشری را نمی توان یافت که با مسائل مربوط به سیگار دست به گریبان نبوده و شاید بتوان گفت سیگار همزاد با بشر در این جهان یافت شده و تا زمانی که انسان در این عرصه وجود دارد آن نیز پا بر جاست. مسائل مربوط به سیگار تازگی نداشته و اثرات آن نیز همواره در سرنوشت ملتها و اقوام قابل جستجو است. در کتب تاریخی ایران و حتی در کتاب قانون ابن سینا از اثرات این مواد نامبرده شده است. اما بیشتر گزارشات در مورد سیگارمربوط به زمان صفویه و سپس قاجاریه تا عصر کنونی است همراه با فراز و نشیبهای این دوران که اشاعه مصرف مواد افیونی مورد توجه بوده است. قوانین یکصد ساله در مورد محدود نمودن مصرف مواد نیز یافت میشود.
در زمان ما مسئله سیگار شکل مخاطره آمیز و کاملا پیچیده ای به خود گرفته و در عین حال گسترش جهانی یافته است.
استعمال دخانیات همچنین عامل موثری در ابتدا به انواع بیماریهاست زیرا براساس آمار در مراکز بیمارستانی کشور 90 درصد سرطان ریه 75 درصد بیماریهای ریوی 40 درصد کل سرطان ا و 50 درصد بیماریهای قلبی بخاطر استعمال دخانیات به وجود میآید.
مصرف سیگار به عنوان یک آسیب ومعضل اجتماعی بهداشتی اقتصادی و فرهنگی با پیچیدگیهای خاص خود حاکمیت ملی امنیت و استقلال کشور ما را تحت تاثیر قرار داده است با توجه به مسائل جنبی آن میتوان ادعا نمود که ارزشهای انسانی و اسلامی و نیز هویت ملی ما در معرض خطر و آسیب این آفت بزرگ قرار گرفته است. توجه به آمارها نشانگر رشد روزافزون مصرف کنندگان سیگار در اجتماع رو به قوت ما دارد. این موضوع که قشر جوان جامعه بیشتر در معرض آسیب و آماج سیگار می باشند وظیفه همگان را در موضع تقابل با این مشکل خطیرتر میسازد. براستی وظیفه ما افراد این جامعه درقبال این دیو بدسیرت چیست؟ خانوادههای ما و والدین ما چه وظیفه و مسئولیتی را بر عهده دارند ؟ دستگاههای تعلیم و تربیت ما چطور ؟ و یا اینکه عزم ملی و جزم تک تک افراد این جامعه در هر لباس و در هر مکان و هر زمان را می طلبد، براستی کدام یک چاره کار است ؟
هماکنون مصرف سالانه سیگار در کشور ما بیش از 50 میلیارد نخ است که حدود 27 میلیارد نخ آن توسط شرکتهای داخلی تولید و بقیه از مبادی رسمی وارد کشور میشود! حال، چقدر از مبادی قاچاق وارد میشود معلوم نیست! هر سیگاری در کشور ما در هر روز از 13 تا 15 و ماهانه معادل 450 نخ سیگار دود میکند و این در حالی است که در سال 3 تا 4 هزار میلیارد تومان برای خرید و هزینههای درمانی ناشی از سیگار مصرف میشود که با این هزینه گزاف هزاران شغل ایجاد میشود؟!
تحقیقات نشان میدهد سالانه 5/1 میلیون نفر در اثر کشیدن سیگار در جهان فوت میکنند که این رقم در سال 2020 به 10 میلیون نفر خواهد رسید، این در حالی است که 25/1 میلیارد نفر از جمعیت کره زمین سیگاری هستند و تقریبا 100 هزار نفر در هر روز کشیدن سیگار را به صورت حرفهای شروع میکنند و اکثر آنها را جوانان و نوجوانان تشکیل میدهند که بیشتر در سنین 15 تا 25 سالگی هستند که این امر دریچهای برای ورود به اعتیاد و ناهنجاریهای اجتماعی و حرکتی آرام و خاموش برای ویرانگری زندگی است. تلفات انسانی ناشی از مصرف دخانیات هم در کشور ما در مرز خطرناکی قرار دارد زیرا به طور میانگین هر 8 دقیقه یک ایرانی به واسطه بیماریهای ناشی از مصرف سیگار جان خود را از دست میدهد. به اعتقاد پژوهشگران افرادی که سیگار کشیدن را از سنین نوجوانی آغاز کرده باشند حتی اگر این عادت خود را ترک کنند بیشتر از کسانی که در سنین بالاتر به سیگار روی آوردند ولی آن را ترک کردهاند دچار صدمات ژنتیکی میشوند.
تحقیقات بیانگر آن است که اکثر افراد سیگاری در کشورهای در حال توسعه هستند، یعنی میتوان گفت از هر 10 نفر 8 نفر در این کشورها سیگاری هستند که با این احتساب حدود 80 درصد از بیماریها و مرگ ومیرها نیز به این کشورها تعلق میگیرد و جالب است که این روند رو به افزایش است در حالی که در کشورهای توسعه یافته روبه کاهش است و این نشان از عدم آگاهی کافی کشورهای فقیر و در حال توسعه در مورد آثار مخرب و زیانبار مصرف سیگار و دخانیات و آگاهی کافی در کشورهای توسعه یافته است چرا که آنها معتقدند این کار نوعی عقبافتادگی و بیتفکری است.
دسته بندی | زیست شناسی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 2142 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 143 |
فهرست مطالب
فصل اول- مقدمه
(1) مقدمه. 1
1-1 متابولسیم روی.. 2
1-1-1 پیشگفتار. 2
1-1-1-2-خصوصیات فیزیکی و شیمایی روی: 2
1-1-1-3تاریخچه. 3
1-1-2متابولسیم روی.. 3
1-1-3-کمبود روی در بدن. 4
1-1-3-1چطور کمبود روی را معالجه کنیم؟ 6
1-1-4-مسموم کنندگی ZinC.. 6
1-1-6-استفادههای پزشکی. 8
1-1-7-دیدگاه فیزیولوژیکی. 8
1-1-7-1-عملکردها و فار موکولوژی: 8
1-1-7-2-مکانیسم فعالیت.. 8
1-1-8-محرکهای دارویی: 9
1-1-9-نتیجه. 9
1-1-9-1فعل و انفعالات.. 11
1-1-9-2مکملهای مغذی (83) Nutritinal supplement 11
1-1-9-3-نحوه مصرف روی: 12
1-1-2-متابولیسم آهن در بدن (Iron Metabolism) 12
1-2-1-توزیع آهن در بدن: 13
1-2-2-هموگلوبین. 13
1-2-3-ذخیره آهن. 13
1-2-4-جایگاه انتقالی آهن. 14
1-2-5-جذب آهن (Iron absorption) 14
1-2-5-1مکانیسم جذب آهن. 15
1-2-6-فریتین سرم (serum ferritin) 15
1-2-6-ساختمان فریتین : 15
1-2-6-2برداشت و آزاد سازی آهن توسط فریتین. 16
1-2-6-3-عمل فریتین در بدن. 16
1-2-6-4-فریتین سرم و مقدار آن در افراد طبیعی. 16
مقادیر نرمال آهن سرم. 17
1-2-7-1تغییرات روزانه در آهن سرم. 17
1-2-8-اندازه گیری مقدار آهن سرم. 17
1-2-8-1- ملاحضات کلی: 17
1-2-8-2 اندازه گیری آهن سرم با رسوب پروتئینی: 18
1-2-8-3 اندازه گیری آهن سرم بدون رسوب پروتئینی: 18
1-2-9 اندازه گیری ظرفیت پذیرش آهن سرم: 18
1-2-9- روش اول: 18
1-2-9-2-روش دوم (روش رزین): 18
1-2-9-3- روش سوم: 19
فصل دوم- - مواد و روشها
2- مواد، وسایل، روشها 21
2-1 مواد. 21
2-2- وسایل و دستگاههای آزمایشگاهی مورد استفاده: 21
3-3- روشهای دستگاهی. 21
2-4 آزمایشات تیتراسیون اسپکتروفتومتری : 22
2-4-1 تعیین طول موج ماکزیمم: 22
2-4-2- بررسی چگونگی جذب آهن توسط آپوترانسفرین: 22
2-4-2-1 اثر غلظت مختلف آهن بر روی باندینگ با ترانسفرین. 22
2-4-2-2 اثر زمان بر روی باندینگ آهن با ترانسفرین. 22
2-4-2-3 اثر یون بیکربنات بر روی باندینگ آهن با ترانسفرین. 22
2-4-2-4 اثر سیترات بر روی باندینگ آهن با ترانسفرین. 23
2-4-2-5 اثر غلظت مختلف اکسالات بر روی باندینگ آهن با ترانسفرین: 23
2-4-2-6 اثر PH بر روی باندینگ آهن با ترانسفرین. 23
2-4-3 بررسی اثر روی.. 23
2-4-3-1 اثر غلظتهای مختلف آهن وروی بر ترانسفرین. 23
2-4-3-2 تعیین اثر غلظت مشخصی از بی کربنات بر باندینگ غلظتهای مختلف آهن با ترانسفرین 24
2-4-3-3 اثر غلظت مشخص بی کربنات بر روی باندینگ روی با ترانسفرین. 24
2-4-3-4 اثر غلظت مشخص بی کربنات بر باندینگ آهن با ترانسفرین در حضور روی: 24
2-4-3-5 اثر غلظتهای مختلف روی در باندینگ باترانسفرین در حضور یون بی کربنات 24
2-5- آزمایشات دیالیز تعادلی: 24
2-5-1 محلولهای لازم: 25
2-5-2- طرز کار با دستگاه: 25
2-5-3- اثر روی بر برداشت آهن توسط ترانسفرین: 26
2-5-4- روش کنترل PH: 26
2-5-5- طرز اندازه گیری آهن: 26
2-5-5-1- روش کار: 26
2-5-6- تعیین ثابت باندینگ آهن با ترانسفرین. 27
فصل سوم-نتایج
3- نتایج : 30
3-1 تیتراسیون اسپکتروفتومتری: 30
3-1-1 تعیین طول موج ماکزیمم: 30
3-1-1-2- اثر روی بر روی متالوتایونین. 31
3-1-1-3 اثر روی بر روی جذب ماکزیمم اسیدهای آمینه: 31
3-1-2 بررسی چگونگی جذب آهن توسط آپوترانسفرین: 47
3-1-2-1 اثر غلظتهای مختلف آهن بر روی باندینگ با ترانسفرین. 47
3-1-2-2 اثر زمان: 47
3-1-2-3 اثر یون بیکربنات: 47
3-1-2-4 اثر اسید سیتریک.. 47
3-1-2-6 اثر PH.. 48
3-1-3 بررسی اثر روی.. 48
3-1-3-1 اثر تغییرات غلظت روی.. 48
3-1-3-2 اثر رقابتی روی با آهن. 48
3-2 نتایج حاصل از آزمایشات دیالیز تعادلی: 49
3-2-1 تعیین ثابت باندینگ آهن به ترانسفرین: 49
فصل چهارم- بحث
بحث.. 69
آزمایشات Invitro: 69
Refrences. 71
1-1 متابولسیم روی
1-1-1 پیشگفتار
در طبیعت دهها عنصر وجود دارند که با مقادیری هر چند اندک، در بدن موجودات زنده اعمال و وظایف بسیار حیاتی را انجام می دهند و همچنین وجود این عناصر در رژیم غذایی موجدات زنده برای رشد و ابقاء حیات امری ضروری است همچنین میزان این عناصر در رژیم غذایی بایستی در یک حد مطلوب و متعادل باشد تا حیات موجودات زنده دچار اختلال نگردد. متابولیسم و نقش این عناصر و ماهیت بیماریهای ناشی از کمبود یا ازدیاد آنها بر موجودات زنده توسط متخصصین بیوشیمی پزشکی و تغذیه مورد مطالعه قرار گرفته است. از آنجایی که مقادیر آهن سوم (Capacity total Iron binding) TIBC در وضعیتهای گوناگون انسانی، جغرافیایی، جنسی و ... بر حسب عادات غذایی (Food habit) مردم متفاوت است. لذا هدف از این تحقیق مطالعه اثرات تداخلی فلز روی در جذب و انتقال آهن سرم میباشد.
روی به عنوان یک عنصر حیاتی و مهم در تغذیه روزانه انسان و حیوان به شمار می رود نقش بیولوژیکی بزرگی در طبیعت ایفا می کند. روی نقشهای کاتالیکی ، ساختاری و اثر گذاری در بیش از 200 متالوآنزیم روی که در سیستمهای بیولوژیکی شناسایی شده اند را ایفا می کند. این آنزیمها در متابولیسم نوکلئیک اسید و پروتئین و تولید انرژی وبسیاری مواد دیگر دخیل هستند (83) روی به عنوان یکی از مواد معدنی موجود در بدن انسان که دارای اثرات و ویژگیهایی در بافتهای مختلف است، به عنوان بخشی مهم از 300 آنزیم مختلف عمل می کند. به همین دلیل این ماده معدنی نقش مهمی در پروسههای فیزیولوژیکی و مسیرهای متابولیسمی زیست شیمی ایفا می کند. بیش از90% این ماده معدنی به صورت ذخیره در بدن : (30% آن در استخوانها 60% آن در ماهیچهها) موجود است (82) غنی ترین منابع غذایی روی مرکب از جانوران دریایی علی الخصوص صدفهای خوراکی، گوشت، ماهی، مرغ و تخم مرغ است. ترمیم و التیام زخمها، حمایت ایمنی بدن، کاهش توان و سختی بیماری سرماخوردگی، حمایت و مراقبت از غده پروستات، افزایش باروری و تولید اسپرم از مهمترین وظایف و کار کردها و اثرات ماده معدنی روی در بدن می باشد.به این دلیل روی دارای نقش مهمی در سی صد میسر متابولیسی و عملکردهای مختلف بیوشیمی دارا می باشد. این ادعا بر اساس نقش و وظیفه تغذیه، در ترکیب وسیعی از پروسهها و فعالیتهای بدن که شامل هضم، ترمیم، زخم، تولید انرژی در بدن، رشد عضلات، ترمیم بافتهای سلولی، سنتز کولاژن، استقامت استخوانها، عملکردهای هوشی وذهنی، متابولسیم کربوهیدارتها و عملکردهای تناسلی می باشد. حتی کمبود متوسط و معمولی روی در بدن باعث تاثیر منفی بر روی سیستم ایمنی بدن کاهش میزان اسپرم و عملکرد نادرست حافظه همراه است. شاید مشهورترین ادعایی که اخیرا درباره کارایی روی در بدن ارائه گردیده، نقش مهم آن در رابطه با سیستم ایمنی بدن است.
1-1-1-2-خصوصیات فیزیکی و شیمایی روی:
روی فلزی با وزن ملکولی 4/65 گرم بر مول می باشد و در گروه IIB و ردیف چهارم از جدول تناوبی قرار گرفته است. روی را با علامت اختصاری Zn نمایش می دهند و دارای عدد اتمی 30، وزن اتمی 38/65، چگالی gr/cm3 14/7 در oc 20، انرژی نخستین یونش آن 394/9 و دارای 5 ایزوتوپ رادیواکتیوی طبیعی و یا حاصل شکافت هسته ای دیگر می باشد، فراوانترین ایزوتوپهای آن Zn 64 با فراوانی 6/48% و Zn 66 با فراوانی 9/27و Zn 68 با فراوانی 8/18% می باشد نیمه عمر روی d 244 65 می باشد. جزء عناصر احیاء کننده قوی و خود اکسید می شود 763/0 و بیشتر در حالت دو ظرفیتی موجود می باشد. یکی از عناصر کمیاب و ضروری بدن است. زیرا در اعمال اساسی مولکولی زیادی شرکت می کند. دسته ای از نمکهای کم محلول روی شامل هیدروکسید ، اکسالات و سولفید می باشد. روی با برخی از ترکیبات معدنی شامل سیترات لیدروکسید تولید کمپلکسهای محلول می کند.
1-1-1-3تاریخچه
ضرورت این عنصر برای میکروارگانیسمها اولین بار در سالها 1869و 1926 مورد توجه قرار گرفت. کمبود این عنصر عملا در حیوانات آزمایشگاهی مشاهده شد. (115) ولی در انسان کمبود این عنصر نادرست است، زیرا روی در همه جا موجود است. روی بعد از آهن فراوانترین عنصر کمیاب با میزان حدود 5/1 تا 5/2 گرم در کل بدن است. غلظت این عنصر در کروئید چشم (لایه عروقی میان کره چشم که بین صلبیه و شبکیه واقع است) و غده پروستات بالا است ولی بیشترین میزان این عنصر در بدن در استخوانها و عضلات یافت می شود. غلظت زیاد آن مخصوصا در ناحیه مغز، پانکراس و غده آدرنالین میباشد همچنین در تمام سلولها واعصاب وجود دارد. روی ساختمان شیمیایی کاتالیستی (آنزیمی) و قوانین خاصی دارد و بیشتر از 60 آنزیم برای فعالیت خود به روی نیاز دارند که RNA پلیمراز هم شامل آنهاست. روی فعالانه به وسیله حفرههای سیناپسی جذب می شود و فعالیت نورونها و حافظه را حمایت می کند. متابولیسم روی در مدت بیماری و استرسهای فیزیکی با هورمونها سازگار می شود. احتمالا سیتوکسینها و توکسینها قسمتی از سیستم دفاعی را به عهده دارند (3) این عنصر در لوزالمعده دارای فعالیت زیادی می باشد و مرتبا از طریق شیره لوزالمعده مقداری از آن به خارج ترشح می گردد. میزان روی در پلاسما دستخوش تغییرات روزانه است. منحنی تغییر غلظت این عنصر نسبت به ساعات روز به شکل u می باشد. ماکزیمم غلظت در صبح و کمترین آن در اواسط عصر است. بطور متوسط میزان روی در پلاسما 98 و یا 15 می باشد که آن با الفا -2- ماکروگلوبین و باقیمانده آن با آلبومین باند شده است. در خون تنها 10% تا 20% میزان روی در پلاسما و باقیمانده آن در گلبولهای قرمز موجود است. همچنین غشاء گلبولهای قرمز دارای مقداری روی می باشد. غلظت عنصر روی در نطفه 100 برابر میزان آن در پلاسما است. روی تشکیل دهنده تعداد زیادی از آنزیمها در پستانداران (بیش از 150 آنزیم) است که به عنوان جایگاه فعال یا به عنوان جزئی از ساختمان آنها یا هر دو عمل می کند. تعدادی از این آنزیمها عبارتند از : کربنیک انیدراز، کربوکسی پتیپداز، آلکالین فسفاتاز، ترانس فرازها، لیگازها، لیازها، ایزومرازها، DNA,RNA پلیمرازها و سوپر اکسیدویس موتاز (115)
روی در فرآیندهای متابولیکی که شامل سنتز اسید نو کلئیک و پروتئین باشند دخالت دارد و همچنین برای سنتز و فعالیت انسولین ضروری است و به ثابت بودن هگزامرهای پروانسولین و انسولین به وسیله تشکیل کمپلکسهایی با آنها کمک می کند. روی همچنین در تشکیل پروتئین zinc finger نقش دارد. (115) این پروتیئن در نواحی خاصی با DNA باند می شود. روی یک عنصر ضروری برای باند شدن این پروتئین با DNA است. روی در تشریع ترمیم زخمها دخالت دارد و برای رشد طبیعی عنصری ضروری است. این عنصر در قوه چشایی تاثیر می گذارد و می تواند خطر تغییرات شبکیه را در افراد مسن
تعلیل کند.
1-1-2متابولسیم روی
روی بطور عمده از طریق دوازدهه و میزان کمی از طریق روده کوچک جذب می شود. جذب روی وابسته به سن نیست و با تعدادی از عوامل تغذیه ای مثل وجود امینو اسیدها (بویژه هیستیدین) و لاکتوز و همچنین وجود میزان کم آهن در رژیم غذایی افزایش می یابد. کمبود دریافت پروتئینها و افزایش دریافت فیتات باعث کاهش جذب روی می شود که این اثر با افزایش دریافت و جذب کلسیم تشدید خواهد شد. روی پس از جذب به کبد منتقل می شود و با آلبومین باند می شود. مسیر اصلی دفع روی، روده و سپس از طریق کلیه و پوست است. مقدار کمی از طریق ادرار و ریزش پوست دفع می شود، همچنین در مردان فعالیتهای جنسی با از دست دادن روی همراه است کمبود این عنصر در افراد بالغ برای اولین بار در کشور مصر و ایران مشاهده شد، مورد اصل مرد 21 ساله بود که پسر 10 ساله ای به نظر می رسید. این بیمار مقدار زیادی نان و خاک می خورد.
موارد دیگر بیمارانی بودند که به عفونتهای ناشی از کرم قلابدار مبتلا بودند در سال 1996 بیماری (AE) [1] که یک بیماری نادرژنی بود و با کمبود خیلی زیاد روی مواجه بود شناسایی شد (81) مثالی خوب برای فهمیدن و درک کمبود روی وجذب ناکافی این عنصر است. این بیماران نمی توانند تریپتوفان را سوخت و ساز کنند که منجر به پائین آمدن سطح مقدار (PA) picolinic acid می شود. PA نتیجه یک سوخت و ساز طبیعی از متابولسیم تریپتوفان در بدن است که وجود آن خیلی مهمتر از جذب روی است. پیکولینات روی بیشترین تاثیر را در برگشت روی از دست رفته در اثر بیماری AE و همچنین جذب بیشتر روی از دیگر جانشینهای طبیعی را دارد. همچنین مصرف مواد طبیعی حاوی روی کاهش روی در بدن تامین می کند.
1-1-3-کمبود روی در بدن
بر اساس آخرین تحقیقات نشان داده شده است که کمبود روی در بدن با بیماریهای روانی و مشکلات اجتماعی ارتباط نزدیک دارد. دانشمندان باور دارند که نورونهای عصبی حمل و نقل روی را بر عهده دارند وقتی میزان روی پایین است فعالیت نورونها کاهش می یابد و باعث رفتارهای نامتعادل می گردد. دانشمندان هنوز نمی دانند که این رفتارها چطور اتفاق می افتد ولی می تواند به میزان انتقال و قابلیت دسترسی به روی در ارتباط باشد. خیلی از بیماران Carl Pfeiffer از این مشکل رفتاری در عذاب هستند. بیشترین بیمارانی که این مشکل را به طور مشترک دارند دارای ADHD [2] هستند و یا به نام ODD [3] معروف هستند و یا OCD [4] و CD [5] که از کمبود روی به وجود می آیند.
بسیاری از این بیماران مدتها به روانشناسی مراجعه کردند و با داروهایی مختلف در بیمارستان تحت درمان قرار گرفتند. درصد زیادی از افراد که مبتلا به این بیماری بودند سطوح نامتعادلی از مس، روی، جیوه، کلسیم، کادمیم، منیزیم و منگنز درخون، ادرار و بافت آنها بر طبق آزمایشات شیمیایی که در هزاران بیمار مبتلا انجام شد، داشتند. در بررسی بعمل آمده به نظر می رسد که در ترکیب پروتئین این بیماران علائم کمبود روی در خون مشاهده می شد. این مطالعه در مورد مردان جوانی که کمبود روی داشتند انجام گرفت و تحقیقات پزشکی را راجع به کمبود روی در 40000 بیمار روانی تایید کرد. شواهد پزشکی و تحقیقات نشان دادند که مس و روی را نمی توان جداگانه از هم مورد بررسی قرار داد. کمبود روی بیشتر در نتیجه افزایش میزان مس در خون می باشد به این دلیل که این دو فلز باهم در بدن رقابت می کنند.بالا رفتن میزان مس خون علائمی از قبیل ناهنجاریهای روانی، تحرک زیاد، ناتوانی در یادگیری و افسردگی را نشان می دهد اندازه گیری کمبود روی با آزمایش خون به دلیل دفع زیاد آن مشکل است لذا کمبود روی را در ادرار و بافت مو دنبال می کنند.
دسته بندی | سایر گروه های علوم انسانی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 38 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 51 |
فهرست مطالب
عنوان: چدن خاکستری کم کربن.. 1
چکیده: آزمایش و بررسی ساختار میکروسکوپی چدن خاکستری کم کربن.. 1
مقدمه. 2
اهمیت متالوگرافی.. 2
هدف از پولیش کردن و اچ کردن.. 3
شرح آزمایش (نحوه انجام کار) 3
نتیجه آزمایش: 5
چدن خاکستری.. 5
چدنهای خاکستری.. 8
بحث و بررسی در مورد چدنهای خاکستری: 8
تغییر کربن معادل در چدنهای خاکستری: ( بحث و بررسی) 9
نتیجه کار. 10
چدنها Castiron. 10
چدن نشکن.. 11
چدن داکتیل. 12
هدف آزمایش: بررسی ریزساختار چدن داکتیل. 13
بحث و بررسی«چدن داکتیل». 13
چدن سفید. 14
سفید شدن چدن به دلیل نفوذ تلور. 15
چدن سفید. 15
هدف آزمایش: بررسی ریزساختار چدنهای سفید قبل و بعد از اچ کردن.. 15
بحث و بررسی در مورد چدنهای سفید. 16
ساختار ماکروسکوپی چدن سفید. 16
بررسی ساختار چدن سفید. 17
مقدمه: 17
روش آزمایش... 17
چدن مالیبل. 18
چدن مالیبل با زمینه پرلیتی.. 19
چدن مالیبل. 19
هدف آزمایش: بررسی زیرساختار چدن مالیبل. 19
بحث و بررسی (چدن مالیبل) 20
فولادها 21
مقدمه: 21
مقدمه. 22
فولاد های عملیات حرارتی نشده. 22
موضوع: بررسی ساختار میکروسکوپی فولادهای ساده کربنی.. 22
مقدمه: فولادها Stcell 22
فولادهای هیپوریوتکتوئیدی.. 23
نام گزارش: بررسی زمینه و ساختار فولادهای ساختمانی.. 24
تئوری آزمایش... 24
بحث و نتیجه گیری.. 25
نام گزارش: تحقیق و بررسی زمینهای فولادهای ابزار. 25
بحث و نتیجه گیری.. 26
فولاد. 27
موضوع: بررسی ساختمان میکروسکوپی فولادهای ساده کربنی.. 28
مقدمه: فولادها Steel 28
مقدمه. 29
سمنتیت (کاربید آهن): 29
تبدیل آهسته فولاد. 29
تأثیر عناصر دیگر بر فولاد. 35
گوگرد: 35
منگنز: 36
فسفر: 36
فولادهای هیپویوتکتوئیدی HYPOEUTOID.. 36
فولادهای هیپویوتکتوئیدی.. 37
فولادهای هیپویوتکتوئیدی.. 39
تعریف تحول یوتکتوئیدی و هیپوتکتوئیدی.. 40
گزارش کار سوم: 40
عنوان گزارش: آلیاژهای آلومینیوم. 40
گزارش کار چهارم. 42
نمونه ای از موارد کاربرد آلیاژهای آلومینیوم. 43
آلیاژهای آلومینیوم ـ آلومینیوم خالص تجاری.. 43
نتیجه کار. 44
آلومینیوم خالص.... 44
انواع سمبادههای موردنیاز. 44
هدف آزمایش: تأثیر سرعت کردن بر خواص آلومینیوم. 44
بحث و بررسی در مورد آلومینیوم خالص.... 45
مقدمه: چدن خاکستری از آلیاژ آهن و کربن که حدود 2% بیشتر باشد ویا سرعت سرد کردن پایین و یا سیلیسیم که باعث ناپایداری سمنتیت می شود چدن خاکستری تولید خواهد شد.
حال اگر مقدار کربن آن کمتر از3 / 4% باشد چدن خاکستری کم کربن بدست میآید که ریختهگری راحتری نسبت به فولادها دارد که ممکن است دارای زمینه مزیت و پرلیتی باشد.
روش آزمایش: در اولین مراحل بریدن نمونه از قطعه اصلی به وضوح و نرمی و خوشتراشی آن پی میبریم بعد از بریدن، سوهان کاری آن نیز به راحتی انجام میشود. اما سمباده کاری آن علی رقم نرمی بالای آن با مشکل مواجه می شد. به طوری که با صرف کردن زمان حدود 3 / 1 بر سمابده کاری چدنهای نظیر قبل کمتر به صافی مسطح میرسیدیم.
همه از سوهان کاری و پولیش کاری (قبل از اچ کردن) نمونه را زیر میکروسکوپ میگذاریم در اولین نگاه خطوط بیش از حد سمباده و دستگاه پولیش مانع از دیدن گرافیت های آن می شد.
و سپس حدود پنج الی هفت ثانیه در محلول برای اچ کردن فرو میبردیم بعد از درآوردن از محلول و شستن قطعه آن را زیر میکروسکوپ گذاشتیم که زمینه را مشاهده کردیم.
متالوگرافی در مفهوم کلی عبارت است از مطالعه ساختار درونی فلزات و آلیاژها و رابطه این ساختار با ترکیب، نمونه تولید، و شرایط انجماد و خواص شیمیایی و مکانیکی آنها میباشد. یکی از آزمایشهای مهم واحد کنترل کمی و کیفی خط تولید ریختهگری متالوگرافی است که امروزه هم جنبه کنترل کیفی و هم جنبه تحقیقاتی به خود گرفته است.
اگر بخواهیم به اهمیت این آزمایشگاه بیشتر واقف گردیم لازم است اهداف مهم این آزمایشگاه را به صورت خلاصه بیان و توجه کنیم.
1 ـ بررسی عیوب میکروسکوپی و بعضی از عیوب ماکروسکوپی فلزات و آلیاژهای تولید شده از قبیل درشت دانگی و رشد و ناهمگونی فازهای ناخواسته و عدم توزیع ـ یکنواخت دانه ها و فازها و….
2 ـ تشخیص، تقریبی ترکیب شیمیایی آلیاژ از طریق بررسی ساختار درونی و استفاده از دیاگرافم فازی آن آلیاژ که این هدف بیشتر زمانی لازم میشود که امکانات آزمایشگاه تجزیه فلزات در دسترسی نباشد.
3 ـ بیشتر از روش ماکروسکوپی استفاده میشود و کمکی برای آزمایشگاه انجماد است و عبارتست از کنترل نحوه و نوع انجماد و رشد ماکروسکوپی دانهها و رابطه با شرایط ریختگی آن آلیاژ که کنترل آن میتواند در بهبود خواص مکانیکی و سلامتی قطعه ریختگی مؤثر باشد.
لازم به ذکر است که بین اهداف گفته شده هدف اول بسیار مهمتر است و آن را به دو بخش اصلی تقسیم میکنیم.
1 – جنبه تکنولوژیکی
2 ـ جنبه متالوژیکی
شاید سئوالی پیش آید که پولیش و اچ کردن چیست؟
پولیش کردن عبارتست از سمباده کاری ریز که تشکیل شده از سمبادههای ضدآب که از شمارههای 1000 - 320 تشکیل شده و نصب شده روی فلز آلومینیومی که در زیر شیرآبی قرارگرفته و در حین سمبادهکاری آب مدام روی آن ریخته میشود.
اچ کردن یعنی مرئی کردن ساختار بلورین فلز و ایجاد مغایرت بین سازندههای مختلف آن میباشد. آچ کننده هامانند (اسیدهائی آلی و غیرآلی و پیکهای و نیسال و…)
اولین کاری که برای انجام الزامی است بریدن یک قطعه به ابعاد موردنیاز از میلگرد آج دار و ساده که در این کار 1 سانتیمتر میباشد. پس از بریدن قطعه آن سوهان، نرده و سطح این نمونه را گونیا میکنیم. و با سوهانهای خشن و نرم تمام سطح را میزنیم تا هم به اندازه مناسبی برسد و هم سطح گونیا شود.
بعد از اتمام سوهانکاری به قسمت سمباده کاری یا پولیش زدن میرسیم.
در این قسمت نمونه را روی محلی که در آن سمبادهها از نرم تا خشن روی سکو قرار گرفتهاند میگذاریم تا به ترتیب سمباده را شروع کنیم در ضمن در روی هر کدام (هر شماره) از سمبادههای شیرهای آبی تعبیه شده تا در حین کار آب روی نمونه سمباده ریخته و کار را بهتر و روانتر انجام دهیم. علت اینکه آب باید روی نمونه مداوم باشد جلوگیری از مسردود شدن کاغذ سمباده یا جلوگیری از خط روی نمونه میباشد.
روش کار به این گونه است که ابتدا از سمباده های خشن استفاده کرده و به ترتیب شماره به طرف نرم آن می رویم تا خشهای افتاده روی نمونه را حذف کرده و تا انجام این کار از سمبادهها استفاده میکنیم.
بعد از اتمام کار و اطمینان از عاری بودن خش نوبت به دستگاه پولیش میرسد دستگاههای که در آن صفحه وجود دارد که آن توسط نیروی اتروموتوری میچرخد و روی این صفحه پارچهای نصب شده نام این پارچه ماهوت میباشد و طرز کار این است که هنگام چرخش صفحه نمونه را روی آن قرار داده تا اگر خشی روی قطعه بود برطرف شود و علت آن سایش بین الیاف پارچه ماهوت و سطح قطعه باعث برطرف شدن خشها میشود.
برا یاینکه این کار سریعتر وب هتر انجام شود اکسیدآلومینیوم را به همراه آب مخلوط کرده که رنگ آن سفید میشود و هنگام چرخش صفحه و قرار گرفتن نمونه روی آن این محلول روی آن ریخته شده و برخورد دانههای اکسید آلومینیوم با سطح نمونه باعث از بین رفتن خشهای روی قطعه می شود. بعد از شستن خشک کردن سطح نمونه آن را برای اچ کردن آماده میکنیم.
محلول اچ برای هر قطعه متغیر است و برای قطعه کاسه فولاد میباشد اسیدنیتریک و الکل میباشد.
برای انجام کار باید نمونه را در داخل محلول اچ گذاشته و قرار می دهیم البته زمان قرار دادن در داخل محلول به عواملی مانند جنس فلز و ساختمان و سختی آب بستگی دارد و می تواند از 1 تا 5 ثانیه متغیر باشد و بعد از گذاشتن قطعه در داخل محلول اچ و زمان موردنظر آن را سریعاً برداشته و میشوئیم و بعد سطح آن را با الکل تمیز می کنیم و سپس خشک میکنیم.
حال نمونه یا قطعهها برای مشاهده کردن از میکروسکوپ آماده است تا بررسی روی ساختار این فولاد را انجام دهیم بعد از نگاه کردن با میکروسکوپ نتیحه گرفتیم که این فولاد کم کربن هیپبویوتکتوئیدی به شکل زیر می باشد و نتیجه آن به صورت زیر است:
نتیجه اینکه این فولاد، هیپریوتکتوئیدی می باشد و باتوجه به ساختار درونی یعنی زمینه فریت و دانههای درشت پرلیت می فهمیم که دارای 4/0% کربن میباشد و 5% فریت و 5% پرلیت پس نتیجه می گیرمی هر چه پرلیت در ساختار فلز بیشتر باشد درصد کربن نیز بیشتر میباشد و هر چه مقدار و درصد کربن کمتر مقدار فریت بیشتر میشود و تیره بودن سطح در زیر میکروسکوپ دلیل بر این ادعا میباشد.
بخش عظیمی از چدن ریختگی از چدن خاکستری هستند که معمولاً تحت عنوان چدن ریختگی نامیده میشوند. البته عنوان مذکور برای تعریف چدن خاکستری به طور نامناسبی به کار می رود در حالیکه نام چدن خاسکتری بدان جهت انتخاب شده است که رنگ مقطع شکست خاکستری است. خاکستری بودن رنگ سطح مقطع شکسته شده این آلیاژ ناشی از وجود ورقههای نازک گرافیت در چدن خاکستری است. هنگامی که ترکیب شیمیایی چدن مذاب و سرعت سرد کردن آن مناسب باشد در خلال انجماد کربن مزبور در چدن جدا می شود و ورقههایی از گرافیت تشکیل میگردد. دانههای این گرافیت ها به داخل مذاب رشد می کند و به همین جهت برای تشکیل ورقههای آزادی عمل دارند.
وجود گرافیت ورقهای سبب میشود که چدن خاکستری دارای خصوصیات بینظیری باشد منجمله داشتن قابلیت ماشین کاری خوب در شرایطی که میزان سختی نیز در حدی است که مقاومت در برابر سایش عالی است توانایی مقاومت در برابر سوختن در مراحل آخر از بین رفتن مواد روغن کاری خوب است و همچنین خاصیت الاستیکی غیرعادی که باعث میشود قابلیت ارتعاش داشته باشد.
چندین فاکتور مختلف بر روی جوانه زنی و رشد ورقههای گرافیت تأثیر میگذارند بطوریکه این ورقههای گرافیت می توانند به شکلها و فرمهای مختلفی ظاهر شوند.
مقدار گرافیت موجود در چدن اندازه و نحوه توزیع آن نیز بر روی خواص چدن بر روی آنها مؤثر است، مشخص نمودن خواص مطلوب ارجعیت دارد.
نوعی ساختار زمینه در چدنهای با گرافیت ورقهای تأثیر کمتری در استحکام این چدنها نسبت به شکل، اندازه و توزیع گرافیتها دارد. در صورتی که نوع ساختار زمینه عامل مهمی در تعیین سختی و قابلیت ماشینکاری در این چدنها است.
دسته بندی | محیط زیست |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 99 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 83 |
فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه و هدف
مقدمه و هدف... 1
فصل دوم: کلیات و مروری بر منابع
کلیات و مروری بر منابع.. 4
گیاه شناسی گیاه درمنه (آرتمیزیا) 5
آرتمیزیا 6
1-2- اختصاصات پیوسته گلبرگان.. 6
1-1-2- راسته آسترال. 6
2-1-2- تیره کاسنی.. 6
1-2-1-2- اختصاصات دستگاه رویشی.. 7
3-2-1-2 - اختصاصات دستگاه زایشی.. 7
3-1-2- زیر تیره پرتو آساها (رادیه) 8
4-1-2- طایفه بابونه. 8
5-1-2- جنس درمنه (آرتمیزیا) 8
1-5-1-2- آرتمیزیا سیبری 9
1-1-5-1-2- اسامی مختلف گیاه. 9
2-5-1-2- گیاه آرتمیزیا سانتولینا 10
2-1-5-1-2 - مشخصات گیاه آرتمیزیا سیبری.. 10
3-1-5-2- انتشار در جهان.. 11
4-1-5-1-2- انتشار در ایران.. 11
5-1-5-1-2- نوع مناطق رویش... 12
6-1-5-1-2- خصوصیات مناسب درمنه دشتی جهت رشد در مناطق بیابانی.. 12
7-1-5-1-2- قسمتهای مورد استفاده گیاه و فصل رویش... 13
8-1-5-1-2- ترکیبات مهم شیمیایی گیاه. 13
1-8-1-5-1-2- خواص آرتمیزین (آرتمیزینین) 14
2-8-1-5-1-2 - مکانیسم اثر آرتمیزنین.. 15
3-8-1-5-1-2 خواص تعدادی از متابولیتهای ثانویه. 16
2-5-1-2 - کاربرد گیاه درمنه در طب سنتی.. 17
3-5-1-2– تحقیقات انجام گرفته روی برخی ازگونههای جنس آرتمیزیا 18
1-3-5-2-1 اثرات ضد انگلی گونههای مختلف درمنه. 19
2-3-5-1-2- اثر ضد میکروبی درمنه. 21
3-3-5-1-2- اثرات ضد قارچی درمنه. 21
4-3-5-1-2- سایر اثرات گونههای مختلف درمنه. 22
1-2- طبقه بندی انگل پارابرونام اسکریابینی.. 25
2-2- مشخصات راسته اسپیروریدا 25
3-2- مشخصات فوق خانواده اسپیروریده آ. 25
4-2- مشخصات جنس پا را برونما اسکریابینی.. 26
1-4-2-جنس نر. 26
2-4-2-جنس ماده. 26
3-4-2-محل زندگی.. 26
4-4-2-سیر تکاملی.. 26
5-4-2-تخم. 27
6-4-2-بیماریزایی.. 27
7-4-2-همه گیری شناسی انگل در ایران.. 27
8-4-2 همهگیری شناسی انگل درسایر نقاط دنیا 29
3-2 - لوامیزول.. 32
1-3-2- فرمول شیمیایی و مشخصات لوامیزول. 32
2-3-2- موارد کاربرد. 33
3-3-2- فارماکوکینتیک.. 34
4-3-2-فارماکودینامیک.. 35
5-3-2-عوارض جانبی.. 35
6-3-2-مسمومیت دارویی.. 35
7-3-2-تداخل دارویی.. 36
8-3-2-احتیاطات لازم. 36
9- 3-2-میزان درمانی دارو. 36
فصل سوم: مواد و روش کار
مواد و روش کار 37
1-3 مواد مورد استفاده. 38
1-1-3 – وسایل و دستگاههای مورد استفاده : 38
2-1-3 مواد شیمیایی مورد استفاده. 39
2-3- روش کار 39
1-2-3-تهیه عصاره. 39
1-1-2-3- انتخاب گیاهان مورد استفاده. 39
2-1-2-3- خشک کردن.. 39
3-1-2-3 آسیاب کردن و آمادهسازی گیاه برای عصارهگیری.. 40
4-1-2-3- تهیه عصاره گیاهی.. 40
5-1-2-3-آمادهسازی عصارههای گیاهی با غلظتهای مختلف... 41
1-5-1-2-3- تهیه عصارههای آبی.. 41
2-5-2-3- تهیه عصاره متانولی.. 41
3-5-2-3- تهیه عصاره متانولی.. 41
4-5-2-3- تهیه لوامیزول. 41
2-2-3- تهیه انگلها 42
1-2-2-3 تهیه شیردان جهت جداسازی انگلها 42
2-2-2-3- جدا سازی انگلها 42
3-2-3- انجام آزمایشات.. 42
فصل چهارم: نتایج
1-4 نتایج حاصل از عصاره آبی گونه آرتمیزیا سیبری.............................................. 42
2-4 -نتایج حاصل از عصاره آبی آرتمیزیا سانتولیا 50
4-4-نتایج حاصل از عصاره متانولی آرتمیزیا سانتولینا 51
5-4-نتایج حاصل از عصاره اتانولی آرتمیزیا سیبری.. 52
6-4- نتایج حاصل از عصاره اتانولی آرتمیزیا سانتولیا 52
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
بحث... 59
منابع فارسی.. 67
منابع لاتین.. 71
فهرست جداول
جدول 1-4 : نتایج آزمایش عصاره اتانولی آرتمیزیا سانتونیا............................................... 53
جدول 2- 4 نتایج آزمایش عصاره اتانولی آرتمیزیا سیبری.................................................. 54
جدول 3-4 نتایج آزمایش عصاره متانولی آرتمیزیا سیبری.................................................. 55
جدول 4-4 نتایج آزمایش عصاره متانولی آرتمیزیا سانتولینا................................................ 56
جدول 5-4-نتایج آزمایش عصاره اتانولی آرتمیزیا سیبری.................................................. 57
جدول 6-4- نتایج آزمایش عصاره اتانولی آرتمیزیا سانتولینا 58
استفاده از گیاهان دارویی به قدمت عمر عقلی و رشد شعور انسان است. چون امراض با پیدایش بشر متولد شده اند و اسناد چند هزار ساله موجود در تاریخ طب و داروسازی حاوی تجربیات و اطلاعات ارزشمند گیاهی درمانی میباشد. خدمات علماء و دانشمندان مسلمان نظیر جابربن حیان، زکریای رازی، ابونصر فارابی، ابو علی سینا و امثال ایشان که سر آمد علوم شیمی، پزشکی و دارو سازی عصر خود بودند، به اندازه ای است که هنوز هم جوامع انسانی از پرتو آنها در زمینههای مذکور استفاده میکند. تا چند دهه گذشته، آنچه که به عنوان دارو مورد استفاده قرار میگرفت، از منابع طبیعی و بطور عمده از گیاهان به دست میآمد. در کشور ما سطح وسیعی از دشتها و مراتع پوشیده از گیاهانی است که خواص مختلف دارویی دارند. گونههای مختلف گیاه جنس درمنه از لحاظ داشتن خواص مختلف و موارد استفاده متفاوت در مقایسه با بسیاری از گیاهان دیگر شاخص بوده و ارزشهای چند جانبه دارد و البته گونه درمنه دشتی نیز در مناطق رویشی استپی، نیمه بیابانی و بیابانی حضور بارز داشته و نحقیقات نشان میدهد ماده سنتونین موجود در سرشاخههای آن دارای اثرات دارویی بوده و جهت دفع انگل بکار میرود.
با پیشرفت سریع علوم، از یکسو و مسایل اقتصادی از سوی دیگر، از مصرف گیاهان دارویی بصورت گذشته کاسته شد و داروهای شیمیایی در بسیاری موارد جایگزین گیاهان شدند. تجربه چند دهه اخیر نشان داد که داروهای شیمیایی با تمام کارآیی، اثرات نامطلوب بسیاری دارند و روشن شده است که کمترین ماده خالصی وجود دارد که فاقد اثرات سوء باشد و این آثار سوء هم از طریق درمان مستقیم اعمال میشود و هم از طریق نفوذ برخی از این داروها در خاک و جذبشان توسط گیاهان مورد استفاده انسانها و حیوانات، اعمال اثر میکنند و البته از جمله آنها، میتوان لوامیزول را نام برد (41).
به همین دلیل، بازگشت به استفاده از گیاهان دارویی مورد توجه بسیار قرار گرفته است و دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی و سازمان بهداشت جهانی، برنامههای وسیعی جهت استفاده از گیاهان دارویی تدارک دیده اند. این مراکز نقش گیاهان دارویی را در ارتباط با مواد مختلف در قرن 21 سرنوشت ساز تلقی نموده اند (41).
اما استفاده صحیح از گیاهان دارویی، مشروط به وجود اطلاعات دقیق و علمی است. مسئله مقاومتهای دارویی نیز هشداری جهت تجدیدنظراستفاده از داروهای شیمیایی تلقی میشود و البته داروهای ضد انگلی نیز از این امر مستثنی نبوده و مقاومت نسبت به آنها به درجات مختلف ایجاد شده است.
از طرفی عفونتهای انگلی، در حال حاضر، به عنوان بیماریهای مزمن فراوان و جدی مطرح هستند و آلودگیهای وسیع را در تمام نقاط دنیا و از جمله در ایران ایجاد میکنند.
مجموعه این عوامل ما را به سمت بررسی علمی و آزمایشگاهی اثر ضد انگلی، 2 گونه از گیاه درمنه که البته به فراوانی در منطقه کرمان وجود دارند و ردپایی از اثر ضد انگلی آنها نیز در متون طبی قدیمی یافت میشود و ضمنا انگل، پارابرونما اسکریابینی نیز، طبق تحقیقات انجام شده در منطقه کرمان شیوع زیادی دارد و همچنین این انگل مقاومت خوبی نیز در محیط آزمایشگاهی دارد(17 و 38). با توجه به این دلایل بر آن شدیم تا در پی بررسی اثر ضد انگلی گیاه درمنه بر روی انگل پارابرونما اسکریابینی باشیم.
فصل دوم
کلیات و مروری بر منابع
گیاه شناسی گیاه درمنه (آرتمیزیا) [1]
زیر رده[8]: گل ستاره ای [9]، پیوسته گلبرگان
خانواده[12]: گل مرکبان [13]، (آفتابگردان)[14]، کامپوزیته[15]
زیرخانواده [16]: پرتو آساها [17](رادیه)
گونه 1 : آرتمیزیا سیبری [22]
گونه2: آرتمیزیا سانتولینا [23]
آرتمیزیا
این گروه شامل پنجاه هزار گونه در جهان است. شامل گروهی از گیاهان گلدار واجد برگهای غالبا ساده و فاقد گوشوارک، جام پیوسته، برچههای متصل به هم و تخمکهایی تک پوششی هستند (33).
گیاهان این راسته، گلهایی با آرایش حلقه ای کاسه و جام و نافه پنج پر (5 قطعه) مشخص میشوند. براثر عدم رشد برخی از قطعات گلپوش و نافه و یا پیوستگی آنها به هم، تعداد قطعات گل، تغییر حاصل میکند، و ممکن است به کمتر از 5 برسد. در گیاهان این راسته پرچمها همیشه روی لوله جام قرار دارند. تخمدان همواره ناشکوفا و محتوی یک دانه (فندقه) است. در بیشتر رده بندیهای کنونی، راسته آسترال، فقط به یک تیره کاسنی منحصر میشود (33).
از تیرههای بزرگ گیاهان 2 لپه ای و آخرین تیره این گروه به شمار میآید. این گیاهان عموما علفی، بندرت چوبی یا پیچان بوده، دارای برگهای متناوب و ساده یا کم و بیش باپهنک بریده و به اشکال مختلف هستند. تیره کاسنی حدود 1000 جنس و 000/20 گونه دارد که تقریبا در تمام سطح کره زمین پراکنده اند. این تیره به 4 زیر تیره تقسیم میشود. که جنس آرتمیزیا به زیر تیره پرتو آساها تعلق دارد(1،7، 19، 33).
اختصاصات عمومی تیره کاسنی
در این تیره بزرگ انواع حالات رویشی از علفهای فصلی، یکساله و چند ساله و بندرت درختچه ای هستند. این گیاهان تقریبا با تمام محیطها و ارتفاعات مختلف سازش یافته اند و پوشش متراکم گونههایی از این تیره که در ارتفاعات بالا میرویند، بسیار چشمگیر است. اندامهای ذخیره ای زیر زمینی در برخی از گونههای تیره مانند کوکب و سیب زمینی ترشی وجود دارد. در اندامهای هوایی این گیاهان، مواد ذخیره ای به صورت اینولین است.
برگها دارای اشکال بسیار متنوع اند ولی وجه مشترک همه آنها نداشتن گوشوارک است در اکثر گیاهان تیره، پهنگ دارای بریدگیهای عمیق با اشکال مختلف است. برگهای گیاهان کوهستانی را نیز معمولا پوششی ضخیم از کرک پوشانده است. بسیاری دارای برگهای با حاشیه خاردار هستند (33).
از آنجا که بر سطح کپه این گیاهان گلهای بیشماری قرار دارند، کپهها را گلهای مرکب مینامند و به همین جهت کمپوزه یا کمپوزیته به این تیره داده شد. در تالیفات و ترجمههای گذشته نیز نام این تیره را "مرکبان" نوشته اند. تعداد گلهای موجود در کپهها متفاوت است در کپههای درمنه (آرتمیزیا) تعداد گل بسیار اندک است. گرده افشانی توسط حشرات در تیره کاسنی با حداکثر تکامل گل آذین در این تیره، امری بسیار سازش یافته است. خود گشنی (خود باروری) تقریبا بسیار نادر است زیرا رسیدن دانه گرده قبل از آمادگی کلاله برای پذیرش گرده صورت میگیرد (33).
گیاهان این زیر تیره دارای اختصاصات مشخصی هستند که در شناخت آنها ارزش انکارناپذیر دارند. کپهها در گیاهان این زیر تیره دارای گلهای ناهمجنس، یعنی گلهای تک جنس و نر ماده همواره با گلهای خنثی هستند که با نظمی مشخص قرار دارند. این زیر تیره جنسهای بسیاری دارد که در طایفههای متعدد قرار دارند(33).
گیاهانی یکساله یا چند ساله و یا نیمه چوبی و دارای برگهای متناوبی هستند که پهنک آنها غالبا بریدگیهایی عمیق دارد. کپههای دارای گلهای، ناهمجنس شعاعی و صفحه ای بشکل دیسکی و یا هم جنس و صفحه ای شکل هستند (33).
مهم ترین جنس تیره کاسنی است که در دنیا حدود 400 گونه دارد. درمنه که آنرا در کتابهای مختلف با نامهای شیخ، تلخه ویوشان هم نام برده اند. درمنه به همراه گون پوشش غالب مراتع و کوهستانها و بیابانهای ایران را تشکیل میدهند. گیاهان یکساله یا دو ساله و یا چند ساله اند، علفی و یا نیمه چوبی، دارای کرک و یا بدون کرک اند.
پوشش کرکی (اگر وجود داشته باشد) شامل کرکهای متنوع، دو شاخه ای، بندرت ستاره ای است. برگها متناوب، دارای تقسیمات شانهای، یا بخش شانه ای عمیق و یا 2 تا 4 بار تقسیمات بخش شانه ای عمیق، بندرت دارای پهنای کامل و یا در انتها بریده اند، برگهای بن رست یا قاعده ای دمبرگ دار و برگهای ساقه ای تقریبا اغلب بدون دمبرگ هستند. گل آذین خوشه گرزن، دمبرگ دار و برگهای ساقه ای تقریبا اغلب بدون دمبرگ هستند. گل آذین خوشه گرزن یا خوشه سنبله ای شکل است. برگهای گریبان غالبا، همقد، بطور مشخص همپوش و ردیفهای درونی آنها غالبا دارای حاشیه غشایی هستند. نهنج تخت و یا محدب، بدون کرک و یا کرکپوش است. گلها همگی لوله ای یا در کپههای هم جنس نر ماده اند و لوله آنها در انتها دارای 5 دندانه است.
در کپههای ناهمجنس جنس گلهای حاشیه ای ماده، دارای لوله نازک و نخی، بندرت مورب و واجد 2 دندانه اند. خامه این گلها غالبا دراز و خارج شده از جام است گلهای مرکزی نر ماده وزایا هستند ویا تخمدان آنها تحلیل رفته و سترون و لوله جام دارای 5 دندانه است.
فندقهها بدون کرک، قرصی شکل، بدون پهلو و فشرده و غالبا صاف اند. این جنس در ایران دارای 31 گونه است که در بسیاری از نقاط میرویند. گونههای فراوان این جنس در صنعت و درمان مورد استفاده قرار میگیرند. این گیاهان تقریبا همگی معطر و گاهی دارای بوی تند هستند. گرده افشانی به وسیله باد صورت میگیرد.
شهرت این جنس به دلیل تولید ترپنوئیدهایی در همه قسمتهای گیاه است و از دیر باز به عنوان منبع روغنهای اسانسی شناخته شده است