دسته بندی | فنی و مهندسی |
بازدید ها | 3 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 85 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 117 |
مقاله بررسی کامپوزیتها و کاربرد آنها در 117 صفحه ورد قابل ویرایش
2-1 کامپوزیتها چه هستند؟
ماده کامپوزیتی از ترکیب دو یا چند ماده ساخته می شود تا خواص ترکیبی بی نظیری را ایجاد کند . البته بیان فوق یک تعریف کلی است و میتواند آلیاژهای فلزی، پلیمرهیا پلاستیکی ،مواد معدنی . چوب را در بگیرد. «مواد کامپوزیتی مسلح شده با الیاف» با مواد فوق فرق دارند. زیرا اجزای سازندهی این مواد از نظر مولکولی با هم فرق دارند و بصورت مکانیکی قابل جدا شدن هستند. بطور کلی اجزای تشکیل دهندهی مسلح شده با عم عمل میکنند، اما در عین حال شکل اصلی خود را حفظ می کنند. خواص نهایی مادهی کامپوزیتی از خواص مواد تشکیل دهندهی آن به مراتب بهتر است.
ایده ساخت کامپوزیتها توسط بشر کشف نشد، بلکه این مواد در طبیعت وجود دارند. برای مثال چوب که از ترکیبی از الیاف سلولزی در زمینه چسبی به نام لیگنین تشکیل شده است، یک کامپوزیت است. صدف جانوران بیمهره مثل حلزون و صدف خوراکی مثال دیگری از کامپوزیتها است. بعضی از پوسته صدفها از کامپوزیتهای پیشرفتهای که بدست بشر ساخته شده، سختتر و محکمتر است. دانشمندان کشف کردهاند الیاف که از شبکه تار عنکبوت بدست میآیند از الیافی که بطور مصنوعی تولید میشوند، محکمتر است. در هند،یونان و دیگر کشورها، صدها سال بود که از مخلوط سبوس یا کاه با خاک رس برای ساختمانسازی استفاده می شد. مخلوط سبوس و خاک اره با خاک رس مثالی از «کامپوزیت با ذرات ریز» و مخلوط خاک رس با کاه نمونه ای از «کامپوزیت الیاف کوتاه» است. این مواد مسلح کننده برای بهبود کارائی کامپوزیت اضافه می شود.
مفهوم اصلی کامپوزیت به معنی دارا بودن یک ماده زمینهای (ماتریس) مناسب است. معمولاً مواد کامپوزیتی بوسیله الیاف مسلح کننده دریک زمینه رزیتی ساخته میشوند. مسلح کنندهها میتوانند الیاف، ویسکرها و .. بوده و زمینه میتواند از جنس فلزات، سرامیکها یا پلاستیکها باشند.
مسلح کنندهها میتوانند از پلیمرها،پلاستیکها، و فلزات ساخته شوند. الیاف میتوانند بصورت بهم پیوسته، زنجیرههای بلند یا کوتاه باشند. کامپوزیتهایی که با زمینه پلیمری ساخته میشوند، رایجتر هستند و بطور وسیع در صنایع مختلف بکار میروند. در این کتاب کامپوزیتهایی که زمینهی آنها از جنس رزین برپایه پلیمری است، بررسی می شوند. این مواد میتوانند جزء «رزیتهای ترموست» یا «رزینهای ترموپلاستیک» باشند.
بافت یا الیاف مسلح کننده باعث استحکام و سختی کامپوزیت می شود. در حالیکه زمینه سبب سختی و مقاومت به خوردگی کامپوزیت می گردد. الیاف مسلح کننده میتواند بصورت شکلهای مختلفی از الیاف پیوسته بلند با بافتهای موجدار تا الیاف کوتاه تکهتکه و حصیری (درهم گیرکرده) وجود داشته باشند. هریک از این اشکال خواص مختلفی را ایجاد میکنند. این خواص شدیداً به روشی که الیاف در کامپوزیت قرار داده میشوند، بستگی دارد. دریک کامپوزیت تمامی شکلهای فوقالذکر و یا یکی از آنها میتواندت مورد استفاده قرار گیرد. موضوع مهمی که در مورد کامپوزیتها بایستی در نظر گرفته شود این است که الیاف نیرو تحمل میکند و لذا حداکثر استحکام کامپوزیت در راستای محور الیاف است. وجود الیاف بلند پیوسته در جهت اعمال نیرو باعث می شود که خواص کامپوزیت کاملاً با خواص رزین متفاوت باشد. کامپوزیتی دارای الیاف به شکل بصورت تکههای کوچک است، خواص ضعیفتری نستب به کامپوزیتی که الیاف آن بصورت پیوسته است، از خود نشان میدهد. شکل الیاف برحسب نوع کاربرد (مهندسی یا غیرمهندسی) و روش ساخت انتخاب می شود . برای کاربر دهای مهندسی (ساختمانی)، الیاف پیوسته یا بلند پیشنهاد می شود. در حالیکه برای کاربردهای غیرمهندسی (غیرساختمانی) الیاف کوتاه انتخاب می شود. در ریختهگری تزریقی و ریختهگری تحت فشار از الیاف کوتاه، در حالیکه در تابیدن تارها،بستهبندیهای رولری و پولتروژن از الیاف پیوسته استفاده می شود.
3-1 نحوه عملکرد الیاف و زمینه
ماده کامپوزیتی با مسلح کردن پلاستیکها توسط الیاف تشکیل میشوند برای درک بهتر رفتار کامپوزیتها، باید اطلاعات دقیقی از نقش الیاف و مواد زمینه در کامپوزیتها در دسترس باشد،مهمترین وظایف الیاف و زمینه کامپوزیتها بشرح زیر است:
وظایف مهم و اصلی الیاف در کامپوزیتها عبارتند از:
§ تحمل بار و نیرو؛ در یک کامپوزیت ساختمانی(مهندسی) 70% تا 90% نیرو توسط الیاف تحمل می شود.
§ سختی، استحکام، پایداری گرمایی و بقیهی خواص ساختاری در کامپوزیتها به الیاف آن بستگی دارد.
§ هدایت الکتریکی یا عایق بودن کامپوزیت، به نوع الیاف مورد استفاده در آن بستگی دارد.
زمینه (مادهی زمینه) وظایف زیر را در ساختار کامپوزیت انجام میدهد. بسیاری از این وظایف برای عملکرد مطلوب یک مادهی کامپوزیت ضروری است. الیاف موجد در زمینه و یا خود الیاف به تنهایی بدون حضور مادهی زمینه و یا یک چسب بندرت استفاده می شود. وظایف مهم زمینه کامپوزیت شامل موارد زیر است.
§ زمینه؛ الیاف را به هم پیوند میدهد و بار وارده به کامپوزیت را به الیاف را منتقل میکند. زمینه، به ساختار ماده ی کامپوزیتی سختی،یکپارچگی و شکل میبخشد.
§ زمینه؛ الیاف را ایزوله میکند. بطوریکه تکهتکه الیاف میتوانند به طور جداگانه نقش خود را ایفا کنند. این عمل تجمع آنها را کاهش داد ویا آن را متوقف میکند.
§ زمینه؛ سطحی با کیفیت پرداخت خوب بوجود آورده و کمک میکند که محصول دارای شکل نهایی یا نزدیک به آن باشد.
§ زمینه از الیاف در مقابل هجوم شیمیایی و آسیبهای مکانیکی (سایش) محافظت میکند.
§ خواص شکل دهد از قبیل : انعطاف پذیری، استحکام فشاری و … به نوع ماده زمینه بستگی دارد. زمینه انعطافپذیر باعث افزایش چقرمگی ساختار می شود و در جائیکه به چقرمگی بیشتری نیاز باشد از کامپوزیتها با زمینه ترموپلاستیک استفاده می شود.
§ نحوه شکست مادهی کامپوزیت، نه تنها بشدت به نوع مادهی زمینهی بستگی دارد، بلکه به میزان سازگاری آن با الیاف نیز وابسته است.
4-1 مزایای خاص کامپوزیتها
معمولاً، کامپوزیتها برای کاربردهایی که کارآیی زیاد و وزن کم لازم است، طراحی و ساخته میشوند. این مواد دارای مزایای بسیار زیادی نسبت به مواد مهندسی سنتی هستند که در زیر شرح داده می شود:
1) مواد کامپوزیتی قابلیت یکپارچه کردن اجزا را دارند،چند جزء فلزی مختلف میتواند با یک کامپوزیت جایگزین شود.
2) با قرار دادن سنسورهایی در ساختارهای کامپوزیتی میتوان آنها را به سرویسهای ردیابی مجهز کرد .از این امکان برای آشکارسازی آسیب ناشی از خستگی در ساختار هواپیما استفاده می شود و نیز می تواند برای ردیابی جریان رزین در فرایند RTM (قالبگیری رزین) استفاده گردد. مواد دارای سنسور، را مواد هوشمند مینامند.
3) مطابق جدول (1-1) کامپوزیتهای سختی ویژهی (نسبت سختی به دانسیته) بالایی دارند. کامپوزیتها دارای سختی فولاد، با یک پنجم وزن آن و دارای سختی آلومینیوم، با یک دوم وزن آن هستند.
4) استحکام ویژهی (نسبت استحکام به چگالی) کامپوزیتها بسیار بالا است. به همین دلیل هواپیما و اتومبیل سریعتر حرکت کرده و سوخت کمتری مصرف می کنند. استحکام ویژهی کامپوزیتها 3 تا 5 برابر آلیاژهای فولاد و آلومینیوم است. به دلیل سختی ویژه و استحکام ویژهی بالاتر، قطعات کامپوزیتی وزن کمتری نسبت به قطعات مشابه دارند.
5) استحکام خستگی (حد دوام) کامپوزیتها بسیار بالا است. آلیاژهای فولاد و آلومینیوم دارای حد خستگی خوبی در حدود 50% استحکام استاتیکی خود هستند. کامپوزیتهای کربن/اپوکسی با الیاف همجهت دارای استحکام خستگی بالایی نزدیک به 90% استحکام استاتیکی خود می باشد.
6) کامپوزیتها مقاومت به خوردگی خوبی دارند. آهن و آلومینیوم در حضور آب و هوا خورده میشوند لذا احتیاج به پوشش و آلیاژ خاص دارند. اما لایهی بیرونی کامپوزیتها از پلاستیک است، لذا مقاومت شیمیای و مقاومت به خوردگی آنها بسیار خوب است.
8-1 صنعت ساختمان سازی
صنعت ساختمان سازی و شهرسازی دومین مصرف کنندگان مهم کامپوزیت ها هستند. معماران و مهندسین ساختمان متفقالقول هستند که در آینده، سازههای ساخته شده در آمریکا، مخصوصاً پلهای موجود در راههای اصلی وضعیت بدی خواهند داشت. بطوریکه براساس اسناد ‹‹اداره مرکزی راه و ترابری آمریکا›› ، 42% از پلهای محلی احتیاج به مرمت دارند و بقیه متروک میگردند. دولت مرکزی تقریبا 87 میلیارد دلار بودجه در 20 سال آینده صرف نوسازی ساختمانها نموده است. انگیزه اصلی استفاده از پلاستیکهای مسلح شده با شیشه و کربن برای پلها، کاهش هزینههای نصب، تعمیر و نگهداری و افزایش طول عمر و بهبود مقاومت به خوردگی و دوام پلها است. از طرف دیگر، به دلیل نصب و تعمیر سریع ، ترافیک در جادهها و معابر به حداقل خود میرسد.
استفاده کامپوزیتهایی از قبیل: کامپوزیتهای اپوکسی/ شیشه،اپوکسی/ کربن، و آرامید/ اپوکسی در مطالعه، زمین لرزه و مسائل مربوط به زلزله علاوه بر رشد چشمگیر آن، بسیار موفقیت آمیز بوده است.
7-8-1 کاربردهای صنعتی
استفاده از کامپوزیتها در کابردهای صنعتی مختلف توسعه یافته است. از کامپوزیتها در ساخت غلتک های صنعتی و شفتها برای صنعت چاپ و شفتهای متحرک صنعتی برای برجهای خنک کننده استفاده می شود.
بکارگیری کامپوزیتها با الیاف بافته (درهم رفته) برای موارد فوقالذکر بسیار مفید است. کامپوزیتهای ساخته شده با الیاف کوتاه به روش ریختهگری تزریقی، در پیستونها، غلتک، پمپها و بوشها کاربرد دارند. همچنین از کامپوزیتها برای بهبود سختی، زمان پاسخگوی و کاهش استهلاک در ساختن بازوهای روبات استفاده می شود.
مواد اولیه برای ساخت قطعه
1-2 مقدمه
برای تولید قطعه، در هر روش ساخت از نوع خاصی ماده اولیه استفاده می شود. این ماده اولیه ممکن است ، برای یک روش ساخت مناسب باشد و در جایی دیگر همان ماده ممکن است ، برای روش ساخت دیگر مناسب نباشد.
به عنوان مثال، برای ساخت قطعهای بشکل کروی از فرایند قالبگیری تزریقی مواد ترکیبی استفاده می شود، در صورتیکه از این روش نمی توان برای تابیدن تارها و یا فرایند پولتروژن استفاده کرد. دراثر موارد از تابیدن تراها و پولتروژن ،برای الیاف پیوسته و سیستمهای باز رزین مرطوب استفاده می شود. در فرایند تابیدن تارها، که برای ساختن چوب گلف،تیوبهای دوچرخه و سایر تولیدات مشابه استفاده می شود، به مواد پریپرگ نیاز است. از اینرو، برای ساخت محصولات کامپوزیتی،آگاهی داشتن از خواص مواد اولیه موجود بسایر ضروری و مهم است.
بطور کلی فرآیندهای ساخت کامپوزیتها را می توان به دو گروه، (1) مواد کامپوزیت ترموست و (2) مواد کامپوزیت ترموپلاستیک تقسیم کرد. ترموستها موادی هستند که فقط یکبار جامد می شوند و مجدداً نمیتوان آنها را ذوب کرد. درصورتیکه ترموپلاستیکها موادی هستند، که فقط یکبار جامد می شوند و مجدداً نمیتوان آنها را ذوب کرد. درصورتیکه ترموپلاستیکها موادی هستند، که بعد جامد شدن میتوان دوباره آنها را ذوب و مجدداً شکل دهی نمود. فرآور، سرمایهگذاری،قابلیتبازیابی، انبار کردن و کارآئی مواد ترموست و ترموپلاستیک دارای مزایا و معایب خاص خودشان هستند. در تمامی سیستمهای کامپوزیتی دو جزء اصلی، مانند تقویتکنندهها (استحکام دهنده) و رزین وجود دارد.
2-2 تقویتکننده ها (استحکام دهندهها یا مسلحکنندهها)
تقویت کنندهها از اجزای مهم کامپوزیتها هستند . این اجزاء برای ایجاد سختی و استحکام در کامپوزیتها لازم هستند. تقویتکنندهها ساختاری میلهای شکل دارند. رایجترین تقویتکنندهها، الیاف از جنس شیشه، کربن، آرامید و بر هستند. معمولاً قطر الیاف بین 5 میکرون (0002/0اینچ) تا 20 میکرون (0008/0 اینچ) است. قطر الیاف شیشهای بین mتا m8، الیاف آرامیدی m5/12 و الیاف بر m100 است. بدلیل قطر کم، الیاف بسیار انعطافپذیرند و به آسانی به شکلهای مختلف در می آیند. معمولاً الیاف برای کاربردهایی از قبیل تابیدن یا بافتن بصورت رشتهای (ایجاد الیاف بصورت تاروپود) ساخته می شود. سپس الیاف به دور ماسوره یا قرقره پیچانده شده و بصورت به بازار عرضه میشوند. دستههای مجتمع از الیاف تابیده شده را ‹‹ فیتیله›› و دستههای الیاف کربنی تابیده ندشه را ‹‹الیاف خام›› مینامند. در کامپوزیتها،استحکام و سختی توسط الیاف تأمین می شود و زمینه باعث یکپارچگی ساختمان کامپوزیت شده و همچنین نیرو را به الیاف منتقل میکند.
الیاف در مواد کامپوزیتی میتواند بصورتهای مختلفی: از الیاف پیوسته گرفته تا الیاف منقطع، از الیاف بلند گرفته تا الیاف کوتاه و از الیاف آلی گرفته تا الیاف معدنی باشند. بطور وسیع از شیشه، کربن،آرامید و بر برای ساخت الیاف تقویت کنندهها پلاستیکی (FRP) استفاده می شود. بدلیل فراوانی شیشه، الیاف شیشهای از دیگر الیاف ارزانتر است. سه نوع اصلی الیاف شیشهای وجود دارد: (1) ‹‹شیشه از نوع E›› ، (2) شیشه از نوع S›› و (3) ‹‹ شیشه از نوع S2›› حدود 00/5 دلار بر پوند است. استحکام و مدولهای الیاف کربن از کم تا زیاد متغیر است. قیمت الیاف کربنی حدوداً بین 00/8 دلار بر پوند تا 00/60 دلار بر پوند تغییر میکند. قیمت الیاف آرامیدی تقریباً بین 00/15 دلار بر پوند تا 00/20 دلار بر پوند است. تعدادی از رایجترین انواع تقویتکنندهها (استحکام دهندهها) عبارتند از:
· الیاف خام پیوستهی کربنی، فیتیله شیشه ای، تارورشتههای آرامیدی.
· الیاف خرد شدهی منقطع.
· الیاف بافته شده .
· الیاف بافتهی چند جهته (بهم وصل شده برای اصلاح خواهی سه بعدی).
· منگنه ودوخته شده.
· تابیده و بهم پیوسته بصورت سهبعدی.
الیاف پیوسته برای تابیدن تارها، پولتروژن، بافتن، تاباندن و کاربردهای پریپرگ استفاده می شود. الیاف پیوسته. بیشتر درسیستمهای رزین ترموست و ترموپلاستیک بکار می روند. از الیاف منقطع برای ساخت قطعات به روش قالبگیری تزریقی و قالب گیری تحت فشار استفاده می شود. الیاف منقطع با بریدن الیاف پیوسته ساخته می شود. در فرآیندهای پاششی و سایر فرآیندها، از الیاف پیوسته استفاده می شود. اما قبل از کاربرد این الیاف توسط ماشین، به قطعات کوچک قابل استفاده بریده می شود.از الیاف بافته شده بصورت پارچه، برای ساختن پریپرگ و همچنین برای ساختار ورقهای برای کاربردهای مختلف از قبیل: قایقرانی، کشتیرانی و ورزش استفاده می شود. این ورقهها و صفحات، بوسیله قیطانها (نواریهای باریک) و سایر فرآیندها ساخته می شود وسپس به عنوان تقویتکننده برای فرایند (RTM) و سایر عملیات قالبگیری بکار می رود.
در بخش بعدی . بطور مختصر روشهای ساخت الیافی کربن، شیشه و کولار بیان میشود.
2-1-3-2 فنلیکها
فنلهای FAA و JAR، بدلیل دود کم و مسمومیت کمتر، از اهمیت و شایستگی بیشتری برخوردار هستند. از این مواد برای ساختار داخل هواپیما و دیوارههای آشپزخانه استفاده می شود. و همچنین در مصارف تجاری دیگر بدلیل قیمت کم پایین، مقاومت بیشتر دربرابر آتش و تولید دود کم مورد استفاده قرار می گیرند.
فنلیکها، از واکنش فنل (اسید کربولیک) و فرم آلدوید تشکیل میشوند. سرعت این واکنش با افزودن اسید یا باز افزایش مییابد. از اوره، ریسورکینول یا ملامین میتوان به جای فنل استفاده نمود تا خواص مختلف بدست آید. در حقیقت، از مشخصههایی که فرایند سخت شدن (انجماد) آنها را نسبت به سایر رزینهای ترموست، مانند اپوکسی ها متمایز میکند،ایجاد آب در طی واکنش اصلاحی می باشد. این آب در طی فرایند خارج می شود. در عملیات قالبگیری تحت فشار، آب میتواند با ضربات پرس خارج شود. معمولاً فنلیکها رنگ تیره دارند و بنابراین در کابردهایی که رنگ پارامتر مهمی نیست، استفاده می شوند. عموماً محصولات فنلیکی رنگ قرمز، آبی،قهوهای یا سیاه دارند. برای بدست آوردن محصولات با رنگ روشن، از فرم آلدوید اوره و فرم آلدوید ملامین استفاده می شود. نسبت به سایر مواد مقاوم در برابر آتش، قابلیت و توانایی محصولات فنلیکی در سایر کاربردها از قبیل موارد زیر اثبات شده است:
· مقاومت دما بالا مورد نیاز باشد.
· خواص الکتریکی لازم باشد.
· مقاومت در مقابل ساییدگی مهم باشد.
· مقاومت شیمیایی خوب و پایداری ابعادی بیشتر لازم باشد.
فنلیکها برای روشهای مختلف ساخت کامپوزیتها، از قبیل: تابیدن تارها، RTM ،قالبگیری تزریقی و قالبگیری تحت فشار استفاده می شود. فنلیکها ، قابلیت تولید آسان ،کاهش تولرانس،کاهش ماشینکاری و افزایش استحکام را فراهم میکند. از طرفی بدلیل مقاومت دما بالای فنلیکها،از آنها در اجزاء اگزوز ، قطعات موشک ،فضاپیما ،ترمزهای دیسکی استفاده می شود.
4-2 بافتها
دونوع بافت اصلی در صنایع کامپوزیت وجود دارد:
1) بافتهای تابیده شده (پیچ خورده)
2) بافتهای تابیده نشده(پیچ نخورده)
1-4-2 بافتهای تابیده (الیاف بافته شده)
بافتهای تابیده در تریلرها،کانیتزها،پوشش قایق ها، تیغههای برجهای آبی و سایر کاربردهای دریایی استفاده می شود. این بافتها با رشته های خام و یا الیافی خام بافته شده و یک لایه تشکیل می دهند. مقدار الیاف در جهان مختلف وسیلهی الگو و روش بافت کنترل میوشد. برای مثال: دربافتهای تک جهته تابیده،الیاف در امتداد صفر درجه بافته می شوند و 95% وزن کل بافت تشکیل می دهند. در الگوی بافت ساده (مسطح) الیاف در زاویه صفر درجه و 90 درجه بطور مساوی توزیع شدهآند. همچنین بافتهای دورگه (پیوندی) از ترکیبات مختلف از قبیل ‹‹ شیشه/کربن›› و ‹‹کربن/ آرامید›› قابل تهیه است. به منظور مشخص شدن بافتهای شکافته شده (آسیب دیده) رشتههایی از سیم هادی بهمراه الیاف بافته می شود،تا توزیع سهم انرژی در هر قسمت با روش شدن سیمهای درون بافت مشخص گردد. بنابراین آسیب به ساختمان را به حداقل می رسد.
بافتهای پیچیده برای تهیه پریپرگ و همچنین به عنوان خوراک (مواد اولیه) برای فرآیندهای SRIM ،RTM استفاده می شود. از مزایای این بافتها قیمت پایین آنهاست.
2-4-2 بافتهای تابیده نشده
در بافتهای تابیده نشده، پس از اینکه الیاف بصورت موازی در کنار یکدیگر قرار گرفتند،بوسیله نخ پلیاستر به هم دوخته می شوند. زمانی که فقط الیاف در جهت دلخواه است،از ‹‹تارهای تکه جهته›› استفاده می شود. به عنوان مثال در کابردهایی مثل اسکی روی آب، جهت افزایش مقاومت در مقابل خمیدگی از بافتهای موازی در طول چوب اسکی استفاده می شود. در تارهای بافت ، تقویت کنندهها در زاویه صفر درجه (با جهت تارها) بصورت موازی باهم قرار دارند. در حالیکه، در تارهای تک جهته بافته شده، تقویت کنندها در زاویه 90 درجه (با جهت تارها) بصورت موازی با هم قرار دارند. معمولاً از تارهای بافته به عنوان الیاف تقویت کننده در لولهها و تیوبها استفاده می شود و همچنین از اجزاء پولترود در جائیکه تقویت کننده در مسیر تارها لازم است، استفاده می شود. بافت سه محوری تارها2 (ْ45 وْ 0) برای افزایش سختی طول و استحکام پیچشی استفاده می شود. در حالیکه از بافت سهمحوری (ْ 45 وْ90) برای افزایش سختی متقاطع و استحکام پیچشی استفاده می گردد. بافتهای چهار محوری شبه ایزوتروپ هستند مشروط براینکه الیاف در تمامی چهار جهت محور استحکام داشته باشد. معمولاً بافتها در محدودهی وزنی بین dzlyd2 9 تا dzlyd2 200 هستند .
بافتهای تابیده نشده انعطاف پذیری بیشتری در مقایسه با بافتهای تابیده شده از خود نشان می دهند. به عنوان مثال،الیاف را میتوان در هر زاویهای از ْ0 تا ْ90 ، ْ30 ،ْ60 و ْ22 قرار داده و سپس بهم بخیه زد تا لایههای الیاف چند محوره ایجاد شود. در حالیکه بافتهای تابیده شده از بافندگی با محورهای ْ0 و ْ90 ساخته می شوند. بافتهای تابیده نشده استحکام بیشتری از خود نشان می دهند،زیرا الیاف مستقیم می باشند. در صورتیکه تابیده شده،الیاف به هم بافته شده و خم شدهآند. بافتهای تابیده نشده در لایهی ضخیم قابل استفاده است و بدین گونه می توان یک لایهی بدون عیب در بافت تک لایهای بدست آورد. این موضوع بدلیل کاهش مراحل ساخت، برای ساخت لایههای ضخیمتر از قبیل پوستهی قایق مفید است.
برای ساخت بافتهای شیشه ای تابیده نشده، فتیلههایی با شمارهگذاری در ترکیبات از 113، 218، 450، 675 ، 1200 و 1800 yd/lb انتخاب میشوند. برچسب با شماره بزرگتر نشان دهندهی فتیله ظریفتر بوده و در نتیجه طول بیشتری برای دستیابی به وزن مورد نیاز است. انتخاب شماره، براساس نیازهای فیزیکی، مکانیکی و ظرافت لایه های (الیاف و یا تارها) روی هم قرار گرفته انجام میگیرد. رشتهها و تارهای ظریفتر بمفهوم حجم الیاف بیشتر و رزین کمتر است که باعث افزایش استحکام و کاهش وزن می شود. برای تأمین نیاز بازار به بافتهای ضخیمتر، این بافتها با ترکیب لایههایی از بافتهای دوخته شدهی گوناگون تولید می شود.
دسته بندی | زبان های خارجی |
بازدید ها | 3 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 91 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 42 |
مقاله بررسی فنون تدریس لغات انگلیسی در 42 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه
معلمین باتجربه زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم خیلی خوب می دانند که لغت تا چه اندازه اهمیت دارد. آنها می دانند که محصلین باید هزاران لغت را که گویشوران ونویسندگان انگلیسی به کار می برند بیاموزند. خوشبختانه، نیاز به لغت نکته ایست که هم معلمین و هم محصلین برآن متفق القول اند. البته طی سالیان متمادی در برنامه های خاص آماده سازی معلمین زبان توجه چندانی به روشهای یاری دادن محصلین درخصوص آموختن لغت نشده است. دربعضی از کتابها به معلمین توصیه شده است که محصلین می توانند لغات را بدون کمک بیاموزند درحقیقت گاهی به معلمین گفته شده است که پیش از آموختن گرامر و سیستم صوتی زبان نباید لغات زیادی رابه محصلین یاد داد. درمقالاتی که درمجلات خاص معلمین می خوانیم بندرت از مقوله لغت صحبت به عمل می آید، درمقابل بر تلفظ و گرامر تأکید شده و برلغت یا تأکید نمی شود و یا این تأکید اندک است. خلاصه آنکه در برنامه های ویژه معلمین درسالهای اخیر مسأله لغت به بوته فراموشی سپرده شده است، و لازم است کوششی به عمل آورده و به علت آن پی ببریم.
«فصل اول»
دلیل بی توجهی به آموزش لغت درگذشته
یک دلیل عدم توجه به گنجاندن آموزش لغت در برنامه های تربیت معلم در سالهای 70-1940 این است که درسالهای قبل از آن به این امر توجه بیش از حد مبذول شده بود. درواقع بعضی ها بر این باور بودند که یادگیری زبان فقط از طریق یادگیری لغت امکان دارد. زبان آموزان اغلب اعتقاد داشتند که تنها نیاز آنها تعداد زیادی لغت است و خیال می کردند که می توانند زبان را با یادگیری این تعداد لغات انگلیسی به همراه معانی آنها درزبان خود فراگیرند. بدون شک این اعتقاد درستی نبود، زیرا علاوه برآنکه شخص باید لغات انگلیسی و معانی آنها را بداند. باید بداند که لغات درجملات انگیسی چگونه با هم عمل میکنند و این یکی از دلایل تأکید بردستور زبان دربرنامه های آماده سازی معلمین درچند دهه اخیر بوده است. درخلال این سالها درخصوص کشفیات جدید در مورد راههای یاری رساندن به محصلین برای یادگیری کلمات صحبت چندانی به میان نیامده است.
اینکه چرا در درسهای روش تدریس درباره تدریس کلمات و معانی آنها تا این حد کم سخن گفته اند دلیل دومی هم دارد. بعضی از متخصصین روش تدریس گویا براین باور بوده اند که معانی لغات را نمی توان بصورت تام و تمام تدریس نمود، بنابراین چه بهتر که از تدریس آنها صرفنظر گردد. در دهه 1950 بیشتر مردم کم کم متوجه شدند که یادگیری لغت آنقدرها هم مطلب ساده ای نیست.
یادگیری لغت صرفاً این نیست که بیاموزیم یک لغت خاص در زبانی معادل لغتی همانند آن درزبان دیگر است، بلکه باید یادگیری ما فراتر از این رود و چه بسا افرادی که خیال می کردند مشکلات این کاربقدری زیاد است که دست یازیدن به آن درکلاس عملی نیست.
مثلاً براساس یک فرهنگ لغت اسپانیایی- انگلیسی، لغت «garden» و «jardin» ظاهراً هردو معنای یکسان دارند : «جایی که گلها می رویند.» اما بعضی معانی «garden» با معانی «jardin» مطابقت نمی کنند. «garden» جایی است که امکان دارد در آن علاوه برگل، سبزی نیز بروید درحالیکه در اسپانیایی،سبزی درجایی به نام «huerta» می روید و نه در «jardin». این یکی از بیشمار نمونه های ممکن است که نشان می دهد یادگیری لغت صرفاً معادل نمودن کلمات در زبان مادری و زبان مقصد نیست. غالباً کسانیکه مسئول تربیت معلمین بودند برداشتی این چنین در اذهان بوجود می آورند که یادگیری لغت بقدری پیچیده می باشد که بهتر است بیشتر وقت کلاس را وقف تدریس ساختارهای گرامی نموده و به تدریس اندک تعدادی لغت بسنده نمایند، زیرا به هیچوجه نمی توان فهم دقیق و کامل معانی لغات را درکلاس به دانش آموزان القاء نمود. درواقع دربعضی از کتابها و مقالات مربوط به آموزش زبان، نویسندگان این شبهه را در اذهان بوجود آوردند که بهتر است لغت اصلاً تدریس نشود.
اینها دلایلی چند برای به فراموشی سپرده شدن مسأله تدریس لغت دربرنامه های تربیت معلم درنظر عموم بودآنهم درزمانی که معلمین کمکهای زیادی درزمینه های دیگر آموزش زبان دریافت میداشتند. ما بطور خلاصه این دلایل را ذکر می کنیم:
1. بسیاری از مسئولین ترتبیت معلم خیال می کردند که باید بر گرامر بیش از لغت تکیه نمود، زیرا از گذشته درکلاسهای درس زبان به مقوله تدریس لغت وقت زیادی اختصاص داده می شد.
2. متخصصین روش تدریس از این بیم داشتند که اگر محصلین قبل از یادگیری مباحث مقدماتی گرامر، لغات زیادی بیاموزند در ساختن جملات دچار اشتباه می شوند درنتیجه، این مطلب سبب شد که بهترین راه را تدریس نکردن لغات زیاد بدانند.
3. بعضی ها که کار راهنمایی معلمین را برعهده داشتنداحتمالاً توصیه می کردند که یادگیری معنای لغات تنها از طریق تجربه صورت میگیرد و نمی توان آنها را بصورت کامل در کلاس آموخت. در نتیجه توجه اندکی به فنون تدریس لغت معطوف می گردید.
هر یک از این عقاید درمورد لغت تا حدودی واقعیت دارد، حقیقت آن است که دربعضی کلاسها وقت زیادی به تدریس لغت اختصاص داده میشود. غالباً بقدری در تشریح لغات جدید صرف وقت می شود که بنظر می رسد وقتی برای فعالیتهای دیگر باقی نمی ماند. البته چنین کاری مایه تأسف است.
دانش آموزانی که گرامر را به همراه لغت نمی آموزند قادر به استفاده از زبان برای برقراری ارتباط نخواهند بود. حتی فهم مطالبی که لغات آن ها به نظر آشنا می آیند، درصورت عدم یادگیری ساختارهای گرامری، چه بسا غیرممکن باشد. مثلاً پارگراف های ارائه شده دارای لغات بسیار آسانی می باشند، با این وجود معنای جملات بدون آگاهی کافی از گرامر ممکن نخواهد بود:
درکلاسهایی که وقت اختصاص داده شده به گرامر بسیار کم است محصلین از عهده به کاربردن لغات درجملات برنمی آیند و تنها کاری که صورت می گیرد یادگیری معنای کلی لغات است. دانش آموزانی که مثلاً لغات «emphasize» و «emphasis» را یاد می گیرند به چیزی بیش از مسأله یادگیری معنای این لغات نیاز دارند. آنها باید بیاموزند که لغت «emphasis» اسم است و اینگونه به کار می رود :
«We put emphasis on it»
و باید یاد بگیرند که « emphasize» فعل است و چنین به کار برده میشود:
«We emphasize it»
و فعل واسم را بطریق زیر باید باهم مقایسه کنند:
(با توجه به بکارگیری on) «There was not much emphasis it.»
(با توجه به آنکه on دراینجا بکار نرفته است.) «Few people emphasized on it.»
بنابراین، محصلین باید گرامر را که شامل کاربردهای لغات است بخوبی بیاموزند. هیچوقت آموختن صرف کلمات و معانی آنها کافی نیست. واقعیت این است که دربعضی از کلاسها به ساختار جملات توجه اندکی مبذول شده است و ضمناً اگر دانش آموزان معانی بسیاری از لغات را بدون یاد گیری نحوه منظم کردن آنها درجمله بیاموزند مرتکب اشتباهاتی خواهند شد. وانگهی دراین اعتقاد که «تجربه» بهترین معلم لغت آموزی است حقیقتی وجود دارد. ما با تجربه نمودن موقعیتهایی که درآنها زبان بوسیله نویسندگان و گویشوران به کاربرده می شود می آموزیم که معانی بسیاری از لغات مطابق آنچه که به اصطلاح معادل آنها درزبان دیگر می باشد نیستند. از آنجا که فهم کلی یک لغت غالباً نیاز به آگاهی از تصویر ذهنی اهل زبان از لغت دارد، بعضی از معانی را نمی توان درفرهنگ لغت یافت و درصورتیکه بخواهیم معانی واقعی لغات را بدانیم لازم است درخصوص عادات، رسوم و نگرش های اهل زبان اطلاعاتی داشته باشیم.
مثلاً لغت wall را در نظر بگیرید. هر زبانی برای آنچه ما در انگلیسی wall مینامیم لغتی دارد. اما تصویر ذهنی مردم از دیوار در نقاط مختلف دنیا متفاوت است و این تصاویر ذهنی جزئی از معنای این کلمه است. فرض کنیم کسی بگوید:
«Our neighbors have built a wall around their property»
دربسیاری از کشورها چنین بیانی هیچکس را متعجب نخواهدکرد. دراین کشورها بنا کردن دیواری بدون ملک شخصی معمول است و اکثر مردم این کار را می کنند. اما دربسیاری از مجامع انگلیسی زبان خانه و باغها معمولاً از خیابانها قابل رویت هستند و از نظر گوینده انگلیسی بنا کردن دیوار ممکن است نشانه عدم دوستی باشد.
پس همانطور که می بینیم یادگیری معنی لغت نیاز به چیزی بیش از استفاده از فرهنگ لغت دارد و فراگیری آن فرآیندی پیچیده است. اما، خوشبختانه امروزه در خصوص تدریس لغت کمکهای بیشتری به معلمین می شود.
دلایل فعلی تأکید برآموزش لغت درحال حاضر
امروزه دربرنامه های آماده سازی معلمین توجه بیشتری به فنون تدریس لغت مبذول می گردد. یکی از دلایل این است: دربسیاری از کلاسهای انگلیسی بعنوان زبان دوم، حتی درجاهایی که معلمین وقت زیادی را به تدریس لغت اختصاص داده اند، نتایج کار مأیوس کننده بوده است. گاهی اوقات- پس از ماهها یا حتی سالها تدریس انگیسی بیشتر لغاتی که حداکثر نیاز به آنها وجود دارد هرگز یاد گرفته نشده است. بخصوص در کشورهایی که زبان اصلی جامعه، انگلیسی نیست، بسیاری از معلمین علاقه دارند که درمورد تدریس لغت بیش از پیش یاری داده شوند.
درمورد یادگیری لغت نکته دیگری نیز مطرح می باشد و آن این است که دانش پژوهان دربررسی معانی واژگان علاقه بیشتری نشان میدهند. اخیراً مطالعات بسیاری درخصوص مشکلات واژگانی انجام گرفته است. دانش پژوهان از طریق تحقیق دریافته اند که مشکلات واژگانی خاصی مکرراً درکاربرد برقراری رابطه دخالت دارند و هرگاه که افراد کلمات صحیح را بکار نبرند رابطه قطع می شود.
چنین تحقیقاتی، معلمین کلاسها را به تعجب وا نمی دارد معلمین هرگز درخصوص ارزش یادگیری لغت از خود تردید نشان نداده اند. آنها می دانند که وقتی شاگردان لغات لازم را در اختیار ندارند زمینه ارتباط از هم می پاشد. و براین اعتقاد نیستند که آموزش لغت باید تا تسلط کامل به دستور زبان به تعویق افتد. دربهترین کلاسها، نه گرامر ونه لغت هیچیک به دست فراموشی سپرده نمی شوند. بنابراین تعارضی بین پیشرفت و تسلط بر دستور زبان و یادگیری اساسی ترین کلمات وجود ندارد.
از این رو امروزه مجلات تخصصی و گردهم آیی های معلمین اغلب منعکس کننده توجه فعلی آنان نسبت به تدریس موثرترین لغت می باشد. وقتی معلمین برای بررسی مسایل تخصصی خود دور هم جمع می شوند سوالات زیر را مطرح میکنند؟
- محصلین به کدام یک از لغات انگلیسی برای یادگیری، بیشتر از هرچیز نیاز دارند؟
- چطور می توان این لغات را درنظر محصلین مهم جلوه داد؟
- چطور می توان اینهمه لغات مورد نیاز را دروقت کمی که دانش آموزان برای آموختن انگلیسی دارند، یاد داد؟
- وقتی تعدادی از شاگردان کلاس لغاتی را که دیگران نیاز به یادگیری آنها دارند از قبل می دانند چه باید کرد؟
- چرا یادگیری بعضی از لغات از یادگیری لغات دیگر آسانتر می باشد؟
- چه نوع امکانات کمک آموزشی در خصوص تدریس لغت وجود دارد؟
- چگونه می توانیم محصلین را برای قبول مسئولیت بیشتر به منظور یادگیری لغتهای خاص تشویق نماییم؟
- راههای مناسب برای آگاهی از میزان واقعی یادگیری لغت کدامند؟
به کار گیری اشیاء واقعی برای تدریس لغت
برای آنکه به محصلین کمک کنیم معنای واژه ای را بفهمند. غالباً دیده ایم که تصاویر مفید واقع می شوند. (به شرط آنکه آنقدر بزرگ باشند که همه افراد کلاس آنها را ببینند). اما اشیاء واقعی، در صورت موجود بودن درکلاس بهتر از تصاویر می باشند. وقتی پنجره، در، دیوار، کف اتاق، میز و ساعت درکلاس وجود دارند استفاده نکردن از آنها در تدریس اشتباه است، اما بدبختانه دربعضی کلاسها تنها چیزی که به کار می رود تصاویر کتاب درسی است و معلم به این فکر نمیافتد که از محصلین بخواهد به اشیاء موجود در کلاس نگاه کنند یا به آنها اشاره نمایند، یا به طرف آنها قدم بردارند و آنها را لمس کنند. این درواقع هدر دادن فرصتهای مناسب آموزشی است. زیرا دربسیاری از موارد تصویرنمی تواند مانند خود شیء مفید واقع شود.
البته دراین خصوص استثنائائی هم وجود دارد. این استثنائات شامل اقلامی است چون پوشاک، کفش، پیراهن، لباس و غیره که غالباً درکلاس یافت می شوند. ولی وقتی معانی چنین لغاتی را برای شاگردان روشن می نمائیم، باید از این مسئله نیز آگاهی باشیم که با این کار نظر دیگران را به لباس و پوشاک افراد حاضر در کلاس جلب می کنیم و چه بسا این کار آن فردی را که لباس مورد بحث را پوشیده، ناراحت کند.
البته درمورد اشیاء شخصی مانند عینک طبی یا آفتابی، کیف پول یا کلاسور یا کیف دستی و چتر معمولاً این مشکل وجودندارد. غالباً تعدادی از این اشیاء را میتوان درکلاس یافت و بقیه را به آسانی میتوان به کلاس آورد مانند: دربازکن، قیچی، یک جعبه گیره کاغذ، مسواک، یک قالب صابون، دکمه های رنگارنگ در اندازه و انواع مختلف. توصیه کلی این است : برای نشان دادن معنای واژه های انگلیسی هرجا که ممکن است شیء واقعی را به کار ببرید. البته دراین موارد استثنائاتی وجود دارد، مانند : (1) لباسی که محصلین برتن دارند ، (2) کلماتی مانند girl, boy, woman, man در بسیاری از موارد وقتی به فردی اشاره کرده و بگوئیم:
she’s a girl or He's a boy بنظر ناراحت کننده می آید این کار عکس های افراد یا شکلهای خطی (که محصلین می کشند) مناسبتر است.
به همین دلیل معلمین اغلب ترجیح می دهند برای معرفی کلماتی که نشان دهنده اسامی عضو بدن می باشند از تصاویر استفاده کنند. بهترین نوع برای این منظور یک نقاشی خطی و ساده معمولی است:
توجه داشته باشید که یک فلش به طرف هر عضوی که باید نامگذاری شود کشیده شده و شماه گذاری گردیده است، همچنین توجه داشته باشید که در این مرحله اسامی انگلیسی اعضاء مختلف روی تصویر نوشته نمی شوند. وقتی که این لغات باید یاد گرفته شوند، معلم (یا یکی از محصلین) تصویر قبلی را در اندازه ای بزرگ روی تخته سیاه می کشد. به محصلین یک دقیقه وقت میدهد تا به تصویر نگاه کنند و از آن رونوشت بردارند و ضمناً در مورد لغات انگلیسی این اعضاء قدری فکر کنند. اکنون وقت آن رسیده است که محصلین بیاموزند که فلش شماره یک به head اشاره دارد. معلم لغت را می گوید و آنرا در بالای فلش، کنار شماره یک می نویسد. به موازات نامگذاری هر عضو محصلین لغت انگلیسی را روی فلش شماره گذاری شده بر روی نسخه نقاشی شدة خود می نویسد. این اولین قدم در یادگیری اسامی اعضاء بدن است. اما صرفاً اولین قدم محسوب می شود.
تعیین ارزش تصاویری که محصلین رسم میکنند
در شیوه هائی که شرح آنها گذشت تصاویر را محصلین می کشند. بسیاری از معلمین علاقمندند تصاویری را که خود محصلین رسم میکنند مورد استفاده قرار دهند،زیرا این تصاویر دارای مزایای خاصی می باشند:
1- این تصاوی کم خرج یا بدون خرج تمام می شوند.
2- در جاهائی که امکان تهیه تصاویر دیگر وجود ندارد در دسترس می باشند.
3- به جای مخصوص جهت نگهداری و یا در پرونده گذاشتن آنها نیازی نیست (درحالیکه در مورد عکسهای تهیه شده از سایر منابع این امر ضرورت دارد).
4- گاهی اوقات نقاشی محصلین که در یادگیری زبان استعداد چندانی ندارند خوب است. تمرین هائی که نیاز به نقاشی دارد به این نوع محصلین فرصتی میدهد تا مورد تشویق قرار گیرند و چه بسا که همین تشویق ها در یادگیری انگلیسی به آنها کمک کند.
5- وقتی که کسی از صحنه ای تصویری رسم میکند معنای آندسته از کلمات انگلیسی را که معلم به هنگام صحبت در مورد قسمت های این صحنه بکار می برد می داند. در واقع او معنای این کلمات را قبل از ادا شدن آنها در ذهن خود دارد. (همانطور که قبلاً گفته ایم برای یاد گیری بهتر لغت غالباً معنا قبل از کلمه به ذهن می آید).
دسته بندی | معارف اسلامی |
بازدید ها | 2 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 24 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 33 |
مقاله بررسی شیوه های سلوک در عرفان شیعی در 33 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
آشنایی و شناخت
پیشینیه تاریخی
عرفان اسلامی درمقایسه با عرفان های دیگر
فصل یکم عرفان عملی
عرفان عملی و شریعت
فصل دوم : مشکلات عرفان عملی
دشواری های عام
دشواری های خاص
مشکلات مراحل و منازل سلوک
هشدارهای سلوک
فصل سوم : ریاضت
مفهوم ریاضت
شرایط و آداب ریاضت
رهنمودهای سلوک
آفات تربیت و مجاهده
فصل چهارم : مقامات، منازل و احوال
منازل، مقامات و حالات عرفان
فصل پنجم : نگاهی به یافته ها
یافته های مقام یقظه
یافته های مقام توبه
یافته های منزل انابه
یافته های منزل تفکر
یافته های منزل تذکر
یافته های منزل ریاضت
یافته های مقام مراقبه
یافته های مقام توکل
فصل ششم : بحثی درکشف و شهود
چیستی کشف و شمود
میزان و منطق مکاشفه
توجه دقیق به ضابطه ها
فصل هفتم : هدف سلوک
کمال انسان
فصل هشتم: اخلاق و آداب پیشوایان و پیروان
اوصاف پیشوایان
اوصاف پیروان
پرستش واصلان
فصل نهم : جلوه های عرفان در ادب پارسی
سفارش ها و هشدارهای اخلاقی
آداب سلوک
ریاضت یعنی پرداختن سالک به حیات روحی و معنوی خروج از عالم حیوانی است.
اصول عرفانی عملی و سلوک:
1.انسان تا بینهایت ترقی می تواند کند.
2.پیشرفت انسان جنبه معنوی دارد.
3.این پیشرفت نتیجه اطاعت از حق است.
شرایط و آداب ریاضت :
1.پایبندی به شریعت:
انسان برای اینکه دراین راه به سرمنزل مقصود برسد باید ازیک رهبری قابل اعتماد پیروی کند. که دراین راه تنها با پیروی از شریعت محمدی (ص) امکان رستگاری وجود دارد.
2.هوشیاری :
هوشیاری در راه سلوک بسیار حائز اهمیت است چون سالک با رسیدن به مقام والای خود ممکن است این مسیر را طی کرده برگردد.
3.پرهیز از غرور و ادعا:
سالک با طی نمودن گامهایی از ریاضت به قدری کشف صوری قدرت تصوف درطبیعت و آگاهی از حالات پنهان مردم دست می یابد که نباید موجب غرور سالک شود.
رهنمودهای سلوک
توصیه و سفارش بزرگان در راه ورسم سلوک به 4 طریق می باشد.
1.زندگی به جهان دوست 2. روی کردن از جسم به جان 3. تقسیم بندی اوقات 4. رعایت دقیق تکالیف شرعی5. اعمال و ازکار ویژه 6. تعالی اخلاق و رفتار
زندگی به فرمان دوست
تا انسان به درجه برتری از کمال وجودی نرسد و تا موجودی خدا گونه نگردد افتخار صفت عبودیت نصیب وی نخواهد شد. از آنجا که کارهای دنیا غفلت زا و سرگرم کننده اند، انسان باید در اندازه نیازهای ضروری و ناگزیرش به کاری حلال و مباح دنیوی پرداخته و فراتر از حد ضرورت نرود. دیگر اینکه بکوشد که به یاد خدا باشد. هرچه بیشتر، بهتر.
2-روی کردن ازجسم به جان
انسان باید مقداری بیش از حد معمول از غذا و استراحت خود بکاهد، تا ازجنبه حیوانیت کاسته، به روحانیت خود بیفزاید. فکر او باید بیشتر درباره خودش باشد که چیستم؟ ازکجا آمده ام و به کجامی روم؟
3-تقسیم بندی اوقات
زود بخوابد تا درنیمه شب برای عبادت بی بهره نماند.
دروقت خود نماز بخواند.
اززمانهای ارزشمند در روز و ماه و سال استفاده کند .
گاهی انسان زمانهایی در زندگی برایش به وجود می آید که به خدا نزدیک می شود باید ازآن استفاده کند.
سه روز ازماه را روزه بگیرد-پنج شنبه اول وآخرماه-چهارشنبه وسط آن.
4.رعایت دقیق تکالیف شرعی
اگر کسی هرگونه اعمال و رفتار دیگری را غیر از صورت اعمال شریعت محمدی به جای دستورات معین دینی انجام دهد نشان آن خواهد بود که دچار وسوسه شیطان شده وهنوز دراسارت خودی وخودخواهی است باید انحرافات نجات یابد.
5.اعمال و ازکار ویژه
به دوصورت است برنامه شبانه روز-برنامه سالانه
یک برنامه صحیح و درست برای عبادت درصبح و شام کند و یک برنامه صحیح ودرست درماههای خاص مثل صفر-ربیع الاول-محرم-رجب ... کند.
6.تعالی اخلاق ورفتار
ریاضت: درعالم عرفان-صدق –ایثار-زهد و شجاعت حضرت علی )ع( مصداق این عامل می باشد.
آفات تربیت و مجاهده
1.شکمپارگی الف) کاستن تدریجی از حجم غذا ب) کاستن از تدریجی از وعده غذا
2.شهوت جنسی: تقویت ایمان و زهد، روزه و گرسنگی و ازهمه بهتر، ازدواج به هنگام مهم است.
3.پرحرفی: بحث درمورد چیزهایی که به درد ما نمی خورد نکنیم-لعنت ونفرین- غنا-مسخره و استهزاء و ...
4.خشم وکینه وحد: را باید ازخود دورکرد این نشانه مومن است.
5.دوستی دنیا: سعادت و نعمتهای پایدار را به لذتهای ناپایدار بایدترجیح داد.
6.جاه پرستی و خودنمایی: ازبدترین حالت سالک است که باید درهر چیز حتی عبادت توجه داشته باشد.
7.ریاکاری:نشانه ریا: یکی آنکه درتنهایی تنبلی درجمع کوشا، اگر ستایش شد بیشتر کارکند و درصورت نکوهش کار کند.
8.خودپسندی: مالک خودبین بیمار است و مورد خشم خداوند. فروتنی درجه بنده رادر درگاه حق بالا می برد.
9.فریب و غفلت: هزاران انسان، درغرور و غفلت عمر خود را به سربرده و به جایگاهی که می توانستند برسند نمی رسند.
فصل چهارم :
مقامات، منازل و احوال
درمسیر سلوک، تلاش و مجاهده سالک درسویی وعنایت و موهبت خداوند از سویی دیگر سالک را درمنازل و مقامات پیش برده و با حالات و صفات کمالیه وجودی آرایش می دهند که به عنایت و جذبه حق بر میگردد.
منازل، مقامات و حالات عرفان
1.یقظه: به معنی بیداری است توجه به هستی خود و کائنات-علاقه وشوق به فهم و درک این اسرار –بی قراری مبهم درون سالک-احساس تقصیر و کوتاهی
2.توبه:سالک هنگامی از یقظه به توبه می رسد که عوامل نفسانی و وسوسه های شیطانی، او را از راه نبرده باشد.
3.محاسبه: محاسبه ازنقطه ای آغاز و روز به روز گسترش می یابد. از گناه و طاعت تا نعمت و فتنه.
4-انابه : تلاش دراصلاح وضع خود-تلاش درجهت اصلاح خطاها درارتباط با خدا و خلق-رقت قلب غیرعادی و سرانجام با لطف و عنایت خدا رو به رو می شود.
5-تفکر: اگر انابه تکامل یابد، سالک با درخششهایی از عالم معنا و جلوه هایی از حقیقت آشنا می شود.
6.تذکر: یعنی رسیدن-به اعتصام به خدا که عملاً آثار عنایت و جذبه حق-دریافت معانی باطنی قرآن کاستی از مصاحبت مردم –علاقه دنیا – تعلقات شخصی-خوراک و خواب.
7.ریاضت: یعنی غلبه حال، برعلم و عقل سالک-عبور از مرحله تعارض اسما و صفات و استشمام نکهت و حدت و احدیت حق-اهتراز و شادمانی غیرقابل توصیف باطنی
8.حزن: آشنایی ممالک با عوالم معنوی وپیچیدگیهای این عوالم او را دچار غم و اندوه می سازد.
اخبات: پیشرفت درحزن دراثر عنایت خداوند پناه معشوق آرامش یافته ار خوف به هیبت می رسد.
10.تبتل: یعنی بریدن از خلق و پیوستن به حق
11.مراقبه: چشم سالک مدام درپی معشوق و به راه معشوق است.
12.استقامت: درا ین منزل سالک بیش از پیش ازحجامت صفات به سوی احدیت ذات گام برمی دارد
13.توکل :سالک دراختیار معشوق قرار می گیرد و سلوک و سیرش به اراده حق خواهد بود.
14.صبر:سالک درعین بلا و گرفتاری دم نمی زند و شکایتی نمیکند از دشوارترین منازل سیر وسلوک است.
فصل هشتم:
اوصاف پیشوایان
آداب و اخلاق الهی معصومان )ع( بهترین سرمشق سالکان است.
1-خلق عظیم محمد علیه السلام.
پیامبر از دنیا دهن پرنکرده و گوشه چشمی به آن نسپرد، پهلوهایش از همه تهی تر و شکمش از همه گرسنه تر بود برروی زمین غذا می خورد همانند بردگان می نشست. خودش به جامعه و کفش خودوصله می زد.
2-از علی )ع( آموز
علی مردی بودفوق العاده، درهرجهت توانمند، سخن به حق می گفت و داوری به عدل می کرد. علم و حکمت ازسراپایش فرو می بارید. از دنیا و دلخوشیهای آن فرار می کرد به تنهایی شبها پناه می برد چشمانش اشکبار بوده ودلش غرق تفکر و تأمل
3-ایثار فاطمه )ع(
فاطمه محور اشارات و عنایات الهی و حدیث کسا و پاره تن رسول خدا، بدون شک در نزول آیات اطعام پیاپی برمسکین و یتیم و اسیره همدل و همدست مولای علی )ع( بود دراوج جوانی باداشتن چنان شوهر و فرزندانی هنگامی که از پدرش شنیدکه پیش از همه از دنیا می رود شادمان شد به گونه ای که با این شادمانی، مرگ پدر را تحمل کرد حقا که زبان از توصیف ناتوان است.
4-حلم و بردباری امام حسن )ع(
امام حسن از همه بیشتر درشکل ظاهری رفتار و بزرگواری همانند پیامبر )ع( بود. پس از پدرش و غلبه معاویه برجهان و اسلام هیچ گونه توطئه و نیرنگ را برای تحقیر وآزار آن بزرگوار به کار می بستند و آن حضرت درنهایت استقامت و پایداری آن همه را تحمل می کرد تسلط برخویش درمقابل بدگویان از بزرگواری آن مرد دراخلاق است.
5-سالار بلاجویان کربلا
بهترین پاکباز طریقت برای عاشقان حقیقت حسین است. احرام او درمکه، رمزی از ترقی درمراتب شریعت به طریقت بودکه آن حضرت به یاران هشدار داد که این کار تکلیف عام نیست و نیز آسان به کف نمی آید.
6-سرور سجده گزاران
بهترین نمونه تقبل و عالی ترین سرمشق راز و نیاز با معشوق است هرگاه وضو می گرفت رنگ می باخت به او می گفتند چرا نگرانی می گفت: هیچ می دانید که دربرابر چه کسی می خواهم بایستم و درنماز سراپای وجودش می لرزید/
7-امام باقر علیه السلام
امام صادق علیه السلام می گوید: پدرم شبها به گریه و زاری می پرداخت و رو به سوی خدا کرده می گفت پروردگارا گفتی بکن، نکردم گفتی نکن بازنگشتم اینک منم و پیشگاه تو و هیچ عذری درکار نیست.
8-امام صادق علیه السلام
مذهب تشیع به نام او معروف است . از بزرگان اهل بیت است که درعلم وعمل یگانه روزگار بودتلاوت و تدبرش درقرآن سرمشق بزرگی است برای عاشقان خدا.
9-باب الوائج ، هفتمین پیشوا
پیشوای شب زنده داران و بردباران کسی که شبها را به پرستش و روزها به روزه داری و یاری مردم می پرداخت به خاطر برجستگی جایگاهش دربندگی خدا و نیکی به مردم او را عبدصالح می نامیدند. خداپرست، بخشنده ترین، دانا و بزرگوارترین مرد روزگارش بود.
10-پیشتاز مقام رضا
وارث همه فضایل علی بن ابی طالب و علی بن الحسین بود، با علم و حلم مولای متقیان وارث صبرو تحمل امام سجاد بود با کلام الهی انس دایمی داشت. هرسه روز یک بار ختم قرآن داشت با خدمتگزاران برسرسفره می نشست شبها کمتر می خوابید و روزها را روزه می داشت.
11-جواد الائمه
یکی از نمونه های محبوبیت بود او درکمتر از 10 سالگی مقام امامت رسید. با اینکه مدت عمرش کوتاه بود برکات فراوانی از آن وجود به شیعیان رسید و شاید این کوتاهی عمر خود نشان دیگری از محبوبیت او بود.
12-امام علی بن محمد )ع(
علی از گلستان نبوت بودکه با همه گرفتاریها لحظه ای از عبادت خداوند و خدمت به خلق باز نمی ایستاد.
13-یازدهمین خورشید حسن عسکری )ع(
نمونه تقوا و سرمشق بشر درپرهیز از دنیا و رویکرد به آخرت بود.
14-خورشید دوازدهم مهدی منتظر )ع(
حجت خدا و امید رهایی انسان ها خلف صالح، صاحب الزمان، قائم آل محمد و مهدی موعود که خود آیتی از رحمت و عنایت حق است.
اوصاف پیروان
شب زنده داری و تقوا و دوری از دنیا از همه بیشتر تاکید رفته است. دستگیری از درماندگان، رعایت حقوق دیگران تلاوت قرآن مهربانی باخویشاوندان زندگی کوتاه دنیا را فدای سعادت جاودان کرده واز این سودای پرسودی که خداوند در اختیارشان نهاده است غفلت نکرده با ازخود گذشتن فریب دنیا را نخورد و به رهایی خود کوشیده اند
پرستش واصلان
درآثار عارفان مسلمان در دو مورد به سقوط تکلیف از عارف اشاره شده است یکی درحال فنا که عارف ازخود بی خود شده وعقل و آگاهی ظاهری او خلل یافته است دیگر درمقام بقای پس از فنا، عارف در این مقام به دلیل دست یافتن به هدف ورسیدن به سرمنزل مقصود نیازی به عبادت ندارد زیرا عبادت برای آن بود که به هدف برسد و اکنون رسیده است اما عارفان درعمل درهیچ یک از این دو مورد، عارف را بی اعتنا به عبادت نمی دانند آنان درهر دومورد یاد شده عبادت خود را ترک نمی کنند.
دسته بندی | علوم انسانی |
بازدید ها | 2 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 74 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 47 |
مقاله بررسی سیستم ماجان در 47 صفحه ورد قابل ویرایش
قسمت اول: مقدمه
1-1) سر شناسنامه سیستم:
بشر از ابتدا الهام گرفتن از طبیعت را در کارهای مختلف خود مد نظر داشته و دارد . که نمونه های بارز و وافری از آن را می توان حتی در انسانهای اولیه دید.
در سیستم مورد بررسی که تحت پروژه به آن خواهیم پرداخت نیز الهامات بسیاری از طبیعت درطراحی، ساخت و شکل گیری کالاها و تولیدات سیستم وجود دارد، بعنوان مثال می توان طراح های تخت جمشید که از بارزترین کارهای این سیستم تولید و صنعتی است را مثال زد.
لازم به ذکر است که سیستم مورد نظر مطالعه افتخار این را داشته که توانسته طرح های اصیل ایرانی و فرهنگهای سرزمین عزیزمان را درقالب کارها و محصولات خود و نه تنها درمعرض دید هموطنانمان قرار دهد بلکه به کشورهای مختلف بشناساند.
برای کسب اطلاعات بیشتر می توان به سایت اینترنتی این سیستم مراجعه کرد. که شرح کلی از عملکرد از ابتدا تا به حال سیستم و پیشرفت ها و فعالیت های آن مطرح شده. درپایان تعدادی از طرح ها و کارهای این سیستم نیز مورد نمایش قرار خواهد گرفت.
سایت سیستم ماجان: www.majanart.com
آدرس نمایشگاه: بزرگراه اشرفی اصفهانی ، نرسیده به پل همت مرکز خرید تیراژه، طبقه همکف، واحدهای 60 و 62.
تلفن: 66694485-6-021 و 44492325-021
همراه: 09123138610(مهندس باقری)
2-1)نگاهی گذرا به چگونگی عملکرد سیستم ماجان:
این سیستم همانند بیشتر سیستم های تولیدی- صنعتی دارای سلسله مراتبی از فعالیت ها می باشد که بعداً در قسمت های بعدی نمودار خواهد شد.
دررأس سیستم ماجان مدیر ارشد قرارداد، کلاً ساختار مدیریتی این سیستم به چهاردسته (مالی، اداری، تولید، عرضه محصول و تبلیغات) تقسیم می شود.
مدیریت مالی- اداری شامل حسابداری و امور اداری می شود.
مدیریت تولید، کنترل کننده قسمتهای تهیه مولد اولیه، روابط عمومی، خط تولید، طراحی و تعمیر می باشد. مدیریت عرضه محصول به دو صورت خارجی و داخلی است که خارجی با شرکت در نمایشگاههای بین المللی و داخل به شکل عرضه درنمایندگی ها وازطریق عرضه در دفتر شرکت و فروشگاه مرکزی است.
مدیریت تبلیغات هم به 3 دسته شرکت در نمایشگاههای بین المللی (خارجی) شرکت در سمینارها و ایجاد زمینه های معرفی مناسب کالا تقسیم می شود.
عملیات خط تولید این سیستم با عملکرد های برشکاری – جوشکاری، رن گ کاری –رویه کوبی – نجاری –سنبلاست-کنترل کیفیت QC-مونتاژ و بسته بندی می شود البته قسمت جوشکاری خود دارای زیر مجموعه ای جوشکاری اولیه و نهایی است که جوشکاری اولیه بصورت اسکلت و کلاف زنی می باشد.
درقسمتهای بعد خواهیم دید که چگونه این سیستم فعالیت می کند، امید آن که شروح مذکور در این پروژه بتواند در شناسایی سیستم مؤثر افتد.
2-5-1) شناسایی actorها:
actorهای (کشگرها) سیستم در اولین مرحله شناسایی شدند که به شرح زیر هستند: مدیر ارشد- مشتری- حسابدار-مسئول سفارشات-مدیر عرضه- مسئول عرضه (مسئول عرضه داخلی- مسئول عرضه خارجی) – مسئول تولید- مدیراداری مالی- انجام دهنده امور اداری – مدیرتولید – مسئول خط تولید- نمایندگی ها- دفاتر مرکزی – مدیر تبلیغات –(مسئول تبلیغات خارجی مسئول تبلیغات دالخلی) یا همان مسئول تبلیغات.
2-5-2) شناسایی use case ها:
به شرح زیر می باشد:
تأیید محصول- عرضه محصول- تولید محصول- تعمیر ماشین آلات- تهیه مواد اولیه – طراحی و آزمایش- خط تولید – تأیید مشتری-تهیه صورتحساب- سفارش محصول- پرداخت- چک- نقدی- اقساط- قرارداد-(انجام امور اداری- وجوه پرداختی مشتری- هزینه محصول- هزینه مواد- حسابرسی-نظارت برامور- ارائه محصول-برشکاری- جوشکاری- رنگکاری- رویه کوبی- نجاری-بسته بندی- کنترل کیفیت-سنبلاست-مونتاژه –ارائه نمایندگیها- نمایشگاههای بین المللی-تبلیغات- تبلیغات داخلی-تبلیغات خارجی-تأیید انتقال-کاتالوگ.
2-5-3) کشیدن use case diagram ها:
قسمت سوم «گزارش تحلیل و تجزیه سیستم»
در تحلیل یک سیستم مؤلفه هایی احتیاج داریم که آنها را رفته رفته بصورت سلسله وار معین خواهیم نمود. هدف از این قسمت تجزیه و تحلیل سیستم برای بدست آوردن مقدمات فاز طراحی می باشد تادر فاز طراحی با اندکی تأمل و تغییر برروی فاز تحلیل بتوانیم به خواسته های موردنیاز دست پیدا کنیم.
درزیر مراحل کار را خواهید دید:
3-1) پالایش use case diagram های فاز شناخت و بدست آوردن use case diagram مناسب برای تحلیل :
برای این منظور ما شکل 2-16 را با کمی تغییر بصورت پالایش شده درآورده و دراین بخش آورده و دراین بخش به بررسی آن می پردازیم:
3-2) تهیه class diagram:
نحوه ایجاد کلاس دیاگرام برای سیستم ماجان را به صورت مرحله به مرحله بررسی میکنیم.
3-2-1) تشخیص کلاسها:
این کار را می توان با توجه به خلاصه ای که در زیر مطرح شده بدست آورد:
مشتری سفارش تولید کالا می دهد، پس از آن برای کالای خود طرح ارائه می کند، مسئول سفارشات مشتری را به تأیید مدیر می رساند. درصورت تأیید مدیریت سفارش مشتری پذیرفته می شود و قرارداد بسته می شود، سفارش به تولید محصول ارائه میشود. تولید محصول با انجام عملیات تولید که شامل برشکاری، جوشکاری، رنگکاری، رویه کوبی، نجاری، کنترل کیفی، بسته بندی و مونتاژ میشود، پس از تولید محصول، آنرا به انبار انتقال میدهند و ازآنجا به مشتری تحویل می دهند یا اینکه اگر سفارش مشتری نباشد آن را به نمایندگی ها یا دفتر مرکزی و نمایشگاهها منتقل می کنند. می توان کلاسهایی را که بدست می آید با استفاده از شرحی که درجدول شرح use case ها مطرح شده یافت.
3-2-4) تعیین خصوصیت کلاسها و عملیات کلاسها:
برای تعیین خصوصیات کلاسها، این کار درشکل 3-2 و 3-3 با نمایش دسته بندی کلاسها به صورت خصوصیت و رفتار، هم خصوصیت کلاسها و هم رفتار و عملکرد و کلاسها مشخص شده است. البته لازم به ذکر است که کلاس های کامل این سیستم به علت کثرت همگی بیان نشده اند، بلکه فقط مهمترین کلاس ها با توجه به use case diagram های طراحی شده و پالایش شده دربخش تحلیل استفاده ونمایش داده شدهاند.
چگونگی عملیات کلاسها و تعامل کلاسها با هم را نیز می توان در شکل class diagram 3-24 مشاهده کرد. دراین شکل هدف نمایش نحوه ارتباط و تعامل کلاسها با یکدیگر است.
3-3) نمودا activity diagram:
برای رسم نمودار فعالیت این سیستم با استفاده از مطالب قبل به انجام این امر و طراحی این نمودار پرداختیم که درشکل صفحه بعد مشخص شده است.
البته می توان یک دیاگرام فعالیت کامل را هم ترسیم کردولی با دیاگرام شکل 3-25 می توان به نحوه کاری سفارش کالا درسیستم ماجان دست یافت.
قسمت چهارم «گزارش طراحی سیستم»
برای طراحی سیستم با توجه به آنچه درفاز تحلیل بدست آمد بعنوان مقدمه به طراحی می پردازیم. با اتمام مرحله طراحی سیستم به حالتی در می آید که مرحله پیاده سازی آن با توجه به طراحی بسیار ساده می باشد. برای بهبود هر مرحله، ما فاز یا مرحله قبل را پالایش می کنیم و تغییرات موجود در هر مرحله را به مرحله بعد قبل ارجاع می دهیم تا پروژه ما بدون نقص باشد و خواسته ها و نیازهای مشتری را برآورده کند.
فاز طراحی شامل چند مرحله می باشد که در زیر به بررسی و بازکردن آن میپردازیم:
4-1) پالایش مدل use case فاز تحلیل:
case diagram use که درفاز تحلیل مطرح شد، یک مدل کامل بود و پالایش آن به همان صورت می باشد پس برای این مرحله ما use case diagram قبلی را مناسب پیشنهاد می کنیم. این use case diagram نشان دهنده مراحل ارتباطی actor ها و use case ها به طور کامل می باشد.
ما برای طراحی و انجام مراحل بعد دربخشهای بعد از همان شکل 3-1 استفاده میکنیم.
4-2) use Realization :
این بخش شامل 3 مرحله می شود به شرح زیر:
4-2-1)actviety diagram :
نمودار دیاگرام activity که درقسمت قبل، به شکل 3-25 مطرح شد، نمودار مناسب می باشد. پس درموارد لازم از همان شکل بهره می بریم.
4-2-2) sequence دیاگرام :
نمودار دیاگرام توالی که در شکل 3-26 از قسمت قبل مطرح شد نیز یک یک نمودار کامل برای نمایش توالی فعالیت های سیستم می باشد، پس درمورد نیاز از همان شکل استفاده می کنیم.
4-2-3) collaboration diagram:
این دیاگرام نحوه همکاری بین اشیا جهت انجام یک سناریو یا فعالیت را نشان میدهد. دراین قسمت همه اشیا object سیستم و ارتباطاتشان درقالب یک دیاگرام ارتباطی نمایان می شود.
4-3) تعیین معماری سیستم
برای تعیین این مرحله می توان از دیاگرام های DFD، و یا context های مربوطه استفاده کرد که نمونه ای از آن درشکل 1-2 آمده و یا دیاگرام های شکل چارچوبی نمایندگی ها درشکل 2-1 نیز موجود است.
اما برای معماری ما یک DFD ساده طراحی کرده ایم و سپس FHD آنرا بدست آوردهایم که از مدل جریان های تراکنشی و تبدیلی درآن بهره برده می شود.
ما بنا را براین می گذاریم که مشتری برای درخواست با یک مسئول ثبت درخواست یا یک صفحه کنترل درخواست مشتری روبرو است و از آن جا اطلاعات به سیستم منتقل شده و درپایان نتیجه های موردنظر در صفحه نمایشی یا بوسیله یک مسئول اعلام نتایج به مشتری اعلام شود دراین حالت DFD آن بصورت شکل زیر می باشد. و سپس به FDH تبدیل می شود تا مراحل معماری سیستم طراحی شود. البته اینکه سیستم دو فیلتر یا پوشش را در سرراه مشتری قرار می دهد کاربسیار مهم و مفیدی در امنیت سیستم ایجاد می کند و غیر از این نفوذ هر فرد عادی یا غیر مجازی بطور عملی یا غیرمجازی بطور عملی و به راحتی جلوگیری می شود.
در DFD مذکور اطلاعات پس از درخواست مسئول سفارشات به قسمتهای مختلف از جمله مدیریت برای تأیید، قرار داد برای بستن قرارداد، حسابداری برای تعیین هزینه ها و قیمتها و خط تولید برای تولید کالای سفارشی مشتری می رود.
درپایان هریک از این بخش ها یا نتیجه حاصله دریک نمایش پیام وضعیت، پدیدار می شود و به مشتری نمایانده می شود.
دسته بندی | علوم انسانی |
بازدید ها | 1 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 90 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 46 |
مقاله بررسی روشهای ارزیابی بانکهای داخلی از پروژههای سرمایه گذاری در 46 صفحه ورد قابل ویرایش
روشهای ارزیابی بانکهای داخلی از پروژههای سرمایه گذاری
تعریف طرح:
طرح یا پروژه عبارتست از مجموعه عومل و اجزاء و برنامههای اجرائی زمانبندی شده برای یک واحد تولیدی (صنعتی، معدنی، کشاورزی و ساختمانی) و خدماتی با بودجهای لازم بمنظور تولید کالا و یا ارائه خدمات مشخص در جهت تأمین قسمتی از نیاز جامعه (تقاضا) و اعتلای سطح تولید و ارائه خدمات و ملا توسعه اقتصادی کشور.
مراحل اجرائی بررسی طرح:
در اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا و بمنظور مانع بانک و حصول اطمینان از اجرای صحیح طرح و سودآور بودن آن و بازیافت تسهیلات اعتباری مورد درخواست وهزینههای سرمایهای در گردش در مدت زمان مورد نظر بانک، ضرورتاً بایستی در امر بررسی و نظارت بر اجرای طرحها دقت کافی معمول گردد.
واحدهای تأمین کننده منابع مالی طرحها بایستی علاوه بر اطمینان از برگشت وجوه، و ملحوظ داشتن نقش آن واحد تولیدی در توسعه اقتصاد جامعه، در بررسیهای خود اطمینان حاصل نمایند که:
1- طرح از نطر در اولیت های تعیین شده قرار داشته و تقاضا برای تولیدات آن وجود دارد.
2- طرح از لحاظ فنی قابل اجراء بوده و حدود و مشخصات اجزاء آن متناسب با فعالیت و تولیدات مربوطه باشد.
همچنین امکانات در نظر گرفته شده برای اجرای طرح با بودجه مشخص و زمان تعیین شده قابل دسترسی می باشد.
3- طرح از لحاظ مالی دارای سودآوری و بازدهی مناسب بوده و گردش وجود نقدی آن برای انجام تعهدات و بارپرداخت تسهیلات اعتباری درخواستی در سررسیدهای تعیین شده کافی باشد.
پس از بررسی و تأیید صلاحیت مدیران و مجریان طرح و موجه بودن اجری آن از لحاظ اقتصادی، فنی ومالی و تعیین سهم هزینه های سرمایه ای و سرمایه در گردش قابل پرداخت توسط بانک، تسهیلات متناسب با هزینههای اجرای طرح تصویب و همزمان یا بعد از هزینه شده سهم هزینه های سرمایه ای مربوط به متقاضی و با اعمال نظارت مستقیم و مستمر توسط کارشناسان و واحد ذیربط و به موازات پیشرفت فیزیکی طرح پرداخت خواهد شد.
اطلاعات و مدارک مورد نیاز برای بررسی طرح:
بمنظور بررسی طرح نیاز به اطلاعات و مدارک ذیل میباشد .
1- کپی اساسا نامه شرکت ممهور به مهر اداره ثبت شرکتها.
2- روزنامه رسمی، حاوی ثبت شرکت در اداره ثبت شرکتها.
3- اسامی سهامداران و تعداد سهام متعلق به هر یک از آنها.
4- مدارک مربوط به تخصص و تجربه مدیران اجرائی طرح.
5- کپی موافقت اصلی با جواز تأسیس که مدت اعتبار آن منقضی نشده باشد.
6- طرح تفضیلی (شامل بررسیهای اقتصادی، فنی و مالی)
7- پروفرمای ماشین آلات خارجی و پیش فاکتور ماشین آلات داخلی.
8- مدارک مربوز به تخصیص ارز ماشین آلات و تجهزات وارداتی.
9- قرارداد دانش فنی همکاریهای فنی.
10- کپی مدرک مربوط به سند مالکیت یا قرارداد واگذاری زمین محل اجریا طرح.
11- نقشه های اجرائی ساختمان و تأسیسات و نقشه کلی استقرار ساختمانهای طرح.
12- قرارداد های متعقده با پیمانکاران ساختمان و تأسیسات محلی اجرای طرح.
13- نقشه استقرار ماشین آلات طرح.
14- مجوزهای مربوط، برق، آب، گاز، تلفن و محیط زیست و سایر مجوزهای لازم جهت اجرای طرح.
15- سایر اطلاعاتی که جهت بررسی طرح ضروری میباشد.
مفاهیم مورد نیاز در بررسی طرح:
الف- موافقت اصولی:
مجوزی است که بعد از تأیید طرح توسط وزارتخانه یا ادارات کل وابسته به آنها در مراکز استانها صادر میشود و به موجب آن متقاضی میتواند در زمان مقرر نسبت به ایجاد واحد تولیدی مورد نظر با رعایت مقررات مربوط اقدام نماید. و معمولاً در آن نکات ذیل قید شده است:
1- نام مجری طرح.
2- محل اجرا (استان- شهرستان)
3- نوع محصول تولیدی.
4- ظرفیت اسمی.
5- وسعت زمین محل اجرای طرح.
6- زیر بنای لازم جهت ساختمانهای تولیدی و اداری.
7- میزان برق مصرفی.
8- میزان آب مورد نیاز.
9- تعداد کل کارکنان.
10- کل سرمایه گذاری ثابت.
11- میزان ارز مورد نیاز (در صورت داشتن ماشین آلات و مواد اولیه خارجی)
ب- جواز تأسیس[1] :
مجوزی است که به موجب آن متقاضی میتواند به منظور تکمیل و بهرهبرداری آزمایشی از واحد صنعتی نسبت به اجرای طرح مندرج در آن و سفارش مواد اولیه و سایر نیازمندیهای مربوط با رعایت قوانین و مقررات جاری اقدام نماید.
ج- اجرای بهره برداری:
مجوز است که در صورت کلیه مراحل اتمام عملیات ساختمانی و تأسیساتی ونصب و راهاندازی ماشین آلات و استخدام و آموزش کارکنان لازم، طبق مصوب و بدنبال صدور جواز تأسیس صادر می شود.
د- کالاهای تولیدی:
1- کالای مصرفی: کالاهائی هستند که بلافاصله به مصرف میرسند.
الف- کالاهای مصرفی بی دوام: که با مصرف آنها در ظرف مدت کوتاهی از بین می روند از قبیل خوراک، سوخت، مواد پاک کننده و …
ب- کالاهای وسطهای: کالای است که خودش به تنهائی و مستفیماً مورد مصرف قرار نمیگیرد بلکه بتوسط آن کالای دیگری مورد مصرف مثل شیشه یا آجر برای ساختمان و همچنین چوب برای کمد با دیسک و صفحه کلاچ در اتومبیل.
4- کالای سرمایهای: کالایی است که برای تولید کالاهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد و به دو دسته تقسیم میشوند:
الف- کالای سرمایهای برای تولید کالای مصرفی مثل ماشین آلات کارخانه تولید کننده مواد غذائی.
ب- کالای سرمایهای: برای تولید کالای سرمایهای دیگر کارخانههائی که ماشین آلات تولید میکنند یا کارخانههائی که سازنده کارخانههای دیگر میباشند.
هـ- طرفیت اسمی: ظرفیت مجاز یک واحد تولیدی است که طبق پروانه بهرهبرداری برای یک واحد تولیدی مشخص شده است.
و- ظرفیت عملی: ظرفیت تولید ممکن ماشین آلات در عمل در یک واحد تولیدی می باشد.
ز- ظرفیت تولیدی: ظرفیتی است که یک واحد تولیدی با توجه به امکانات موجود یعنی آب و برق و سوخت و مواد اولیه و آموزش و استفاده صحیح از کارکنان به آن میزان تولید دست خواهد یافت.
ح- شیفت کار: روش تنظیم انجام کار در یک واحد تولیدی است که در آن گروههای کارگران در دستهجات مختلف و در نوبتهای مختلف کار میکنند.
ط- تعداد روزهای کار: با توجه به نوع کاری تولید، در یک واحد تولیدی تعیین میشود و معمولاً بین 250 الی 300 روز در سال میباشد.
بررسیهای اقتصادی در گزارشهای توجیهی طرح:
بررسی اقتصادی عبارتست از شناخت بازار یک کالا و یا یک رشته تولیدی خاص عرضه، تقاضا، قیمت فعلی و پیش بینی آن موارد در یک دوره معین و برآورد کمبود یا مازاد کالا در دوره مزبور و نیز تعیین میزان و ترکیب محصولات تولیدی، برنامهریزی، بازاریابی و تحلیل آثار ناشی از اجرای طرح مورد بررسی و روی میزان اشتغال، سطح قیمتها، بودجه عمومی، تراز پرداخت و جریانهای توزیع درآمد، و بطور کلی عوارض ناشی از اجرای طرح کلی اقتصاد (تولید ملی) و یا پیشرفت تکنولوژی که اهم نکات مورد بررسی ذیلاً بیان میگردد:
الف- موضوع محصول:
تعریف: تعریف جامعی از محصول تولیدی.
طبقهبندی: شامل کالاهای مصرفی، سرمایهای و استراتژیکی.
فصلی بودن: مانند تولید کولر و بخاری که بادی مورد توجه قرار گیرد.
مشخصات: از نظر فیزیکی و شیمیائی.
ب- جایگزینی محصول:
سابقه محصول جدید (قیمت جدید، سهم بازار- مقایسه آن با محصول مشابه خارجی)
در صورت وجود محصول مشابه خارجی، کیفیت آن، قیمت و امکان رقابت (قابلیت رقابت محصول مشابه خارجی)
ج) بررسی بازار:
بررسی بازار شامل موارد ذیل میباشد:
1-عرضه: عرضه کالا به دو طریق انجام شود:
الف- تولید داخلی: شامل تولید کارخانجات موجود، کارگاهها، واحدهای غیرصنفی، متفرقه.
ب- خالص واردات:
(واردات پس از کسر صادرات) خالص واردات + تولید داخلی= عرضه کالا در گذشته
2- میزان تقاضای در گذشته:
اگر در بررسی طرح به این نتیجه بریم که در گذشته باندازه کافی، کالای مورد نظر عرضه شده و تقاضای بازار برابر با عرضه بوده، میتوان گفت ارقام مصرفی که بدست می آیند، ارقام مصرفی واقعی خواهند بود.
خالص واردات + تولید داخلی= مصرف
ولی اگر در اثر کمبود، عرضه در گذشته کافی نبوده و تقاضا بیشتر بوده است، این مصرف، واقعی نیست و باید بر اساس آمار و ارقام و روند گذشته و ملحوظ داشتن سلیقهها و مقتضیات جامعه کمبود عرضه یا فزونی تقاضا را مشخص کنیم و به عرضه اضافه نمائیم تا مصرف واقعی بدست آید.
3- پیش بینی تقاضای آینده:
برای پیش بینی تقاضای آینده روشهای مختلفی متداول است که برخی از آنها بشرح زیر میباشد:
- تعمیم روند گذشته تقاضا.
- مصرف سرانه.
- مقایسه های بینالمللی.
- ضرایب فنی.
- گرایش و سلیقه مصرف کنندگان.
- تغییر الگوی مصرف.
- سایر روشهای ممکن.
4- پیش بینی امکانات تولید در آینده:
در این مرحله به 3 موضوع باید توجه داشته باشیم:
- تعیین ظرفیت های عملی واحدهای موجود.
- تعیین ظرفیت های عملی طرحهای توسعه واحدهای موجود.
- تعیین ظرفیت های عملی موافقتهای اصولی صادره که احتمالاً به بهرهبرداری خواهند رسید.
الف- هدف از اجرای طرح:
شامل تولید محصول با توجه به ظرفیت طرح، تعداد روزکار در سال و تعداد شیفت کاری در روز و امکان استفاده از چند شیفت کاری با عنایت به نوع تولید و سایر عوامل وابسته به آن.
ب- ظرفیت تولیدی طرح:
ظرفیت اسمی طرح، ظرفیتی است که بر اساس موافقت اصولی وزارتخانه مربوطه تعیین میگردد. ظرفیت تولیدی، ظرفیتی است که با توجه به امکانات تجهیز شده در طرح قابل دسترس میباشد. برای تعیین ظرفیت تولیدی موارد ذیل باید دقیقاً مورد بررسی قرار گیرند:
- ظرفیت ماشین آلات انتخابی: با توجه به نوع تولید، ماشین آلات و تعداد مناشینآلات، میبایستی ظرفیت تک تک ماشین آلات، بررسی و نهایتاً ظرفیت کلی خط تولید با توجه به تواناییهای موجود و تخصص افراد و امکان استفاده از حداکثر ظرفیت، مورد بررسی قرار گرفته و با ظرفیت اسمی مقایسه گردد.
- تعداد شیفت کار در روز.
- امکانات تهیه مواد اولیه.
- روش تولید محصول بصورت خطی یا سفارشی.
ج- مواد اولیه و امکانات تهیه آن:
میزان مواد اولیه مورد نیاز برای تولیداتت طرح و نحوه تأمین آن (از منابع داخلی و یا خارجی) میبایستی مورد بررسی دقیق قرار گیرد. هر چه وابستگی مواد آن به خارج کمتر باشد، در زمان تولید از آسیبپذیری کمتری برخوردار خواهد بود.
حسب نوع تولیدات طرح مواد اولیه طرح مواد میتواند شامل مواد خام، مواد کمکی، مواد بستهبندی، مواد نیمه ساخته و مواد ساخته شده باشد.
د: تولیدات طرح:
مشخصات فنی تولیدات طرح، نقشه محصول، مشخصات فیزیکی و ترکیب محصول باید مورد توجه قرار گیرند.
در طرحهائی که تولیدات متنوع دارند باید مشخص شود که چند درصد از تولیدات به محصول مورد نظر اختصاص مییابد. تنوع تولید، امکانات بیشتری را از لحاظ بازار عرضه فراهم خواهد نمود.
هـ- بررسی تکنولوژی تولید و قراردادهای همکاری های فنی:
تکنولوژی ساخت محصول که بسیار حائز اهمیت میباشد در مورد هر پروژه متفاوت است. چنانچه در طرح مورد مطالعه نیاز به تکنولوژی خاصی باشد میبایستی دقیقاً مورد مطالعه قررا گرفته و از امکان نحوه تأمین آن نیز اطمینان حاصل شود.
در انتخاب تکنولوژی عوامل ذیل نیز مورد دقت نظر قرار میگیرد.
مقاومت کارگران بدلیل استفاده از حداقل نیروی انسانی، تکنولوژی اتوماتیک و سرمایهگذاری نسبتاً بالا، غیرقابل انعطاف بودن خطا تولید، مشکلات تعمیر و نگهداری و قطعات یدکی، مخارج زیاد نصب و طراحی، افزایش ظرفیت تولید، گاهش هزینههای کارگری، کاهش ضایعات، بهبود کیفیت و قابلیت رقابت با محصول خارجی و …
علاوه بر قراردادهای تکنولوژی، قراردادهای همکاری فنی، مهندسی، دانش فنی و … نیز، معمولاً در بعضی از پروژهها با کمپانیهای خارجی منعقد میگردد.
و- روش تولید:
با انتخاب تکنولوژی مورد نیاز، روش تولید محصول (با توجه به ماشین آلات انتخابی) مورد بررسی قرار می گیرد. ابتدا قطعات قابل ساخت، از قطعات خریدنی (اعم از داخلی یا خارجی) مجزا گردیده و با توجه به نوع قطعات، روش تولید هر قطعه از بدو ورود مواد اولیه به کارخانه تا تکمیل قطعه (گردش مواد اولیه) مشخص خواهد گردید و در نهایت با مونتاژ قطعات خارجی و ساخته شده، محصول مورد نظر تکمیل و آماده خواهد شد. ضمن اینکه در روش تولید میبایستی از روشی که حداقل زمان ممکن برای ساخت را در بر داشته باشد، استفاده نمود و زمانهای بیکاری و توقف را به حداقل رسانیده و در نهایت با تعیین فرآیند عملیات ساخت (روش تولید)، نمودار کامل روش تولید را ترسیم نمود.
ز- کنترل کیفیت:
کنترل کیفیت محصول از اهمیت والایی برخوردار است. کنترل کیفیت از بدو ورود مواد به خط تولید و نهایتاً محصول نهائی را در بر میگیرد.
ح- برنامه زمان بندی اجرا ی طرح:
جدول زمان بندی اجرای طرح، از زمان شروع تا خاتمه عملیات اجرائی و رسیدن به بهرهبرداری با استفاده از چارت خطی، بنحویکه زمان شروع هر یک از فهالیتها (عملیات) و زمان ختم آنها مشخص شود و نهایتاً زمان اجرای طرح (از شروع تا خاتمه) را تعیین نماید.